Kriz haftası

İSRAİL merkezli ‘Times of Israel’ gazetesinin haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump, Golan Tepeleri’ni İsrail’in egemenliğinde sayacak başkanlık kararnamesini İsrail Başbakanı Netanyahu’nun bu haftaki ABD ziyareti sırasında açıklayacak.

Haberde ismi açıklanmayan bir İsrailli yetkili, ABD’nin Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanımaya ilişkin kararını ziyaret için beklettiğini öne sürdü. Times of Israel, Trump yönetiminin Golan’ı tanıması halinde 9 Nisan’da yapılacak erken seçimde bunun Netanyahu’nun elini güçlendirebileceğini yazdı. İsrail genel seçimleriyle ilgili anket sonuçları Netanyahu açısından karamsar bir tablo ortaya koyuyordu. Resmi ziyaret kapsamında Washington’a gidecek olan Netanyahu, yarın Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile görüşecek. Trump ile Netanyahu 26 Mart’ta da yine Beyaz Saray’da akşam yemeğinde bir araya gelecek. Trump, kısa süre önce Twitter hesabından “52 yılın ardından ABD için İsrail’in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tam olarak tanımanın zamanı geldi” ifadelerini kullanmıştı.

DESTEĞİ REDDETTİ

Fox Business kanalına konuşan Trump, Golan açıklamasının zamanlamasının İsrail seçimleri öncesinde Netanyahu’ya destek vermek için ayarlandığı iddiasını reddetti; “Bunu çok uzun süredir düşünüyordum. Hiçbir fikrim yok. Bence (Netanyahu) iyi iş çıkarıyor. Şu anda her şey yolunda mı bilmiyorum ancak iyi olduğunu duyuyorum” ifadesini kullandı. ABD Başkanı Trump, 2017 yılında da uluslarararı kararların aksine Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımıştı.

SURİYE HAREKETE GEÇTİ

1967’deki Altı Gün Savaşı’nda Golan Tepeleri’ni kaybeden Suriye ise Trump’ın Golan açıklamasının ardından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) harekete geçme çağrısında bulundu. Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi, BMGK’ya gönderdiği mektupta, konseyi ‘kararlarını uygulama sorumluluğunu sergileme konusunda somut adımlar’ atmaya davet etti. BMGK’nın konuyu çarşamba günü Golan’da Suriye ve İsrail güçleri arasında yer alan BM Barış Gücü’nün görevinin yenilenmesine ilişkin oturumda ele alması bekleniyor. BM İnsan Hakları Konseyi, önceki gün İsrail’in Golan Tepeleri işgaline karşı çıkan ve İsrail’e tüm BM kararlarına uyma çağrısında bulunan karar tasarısını kabul etmişti.

ARI KOVANINA ÇOMAK

ABD Başkanı Donald Trump’ın uluslararası hukuku dikkate almadan yaptığı Golan açıklaması benzer şekilde ilhak edilen diğer bölgelere emsal teşkil edebileceği yönünden de eleştiriliyor. İsveç’in eski Dışişleri Bakanı Carl Bildt, Trump’ın Golan kararıyla ‘hukuku’ ‘cangıla’ çevirdiğini söyledi. New American Security Merkezi’nden Ilan Goldenberg ise Trump’ın hiç gerek olmayan bir şekilde eşek arısı kovanına çomak soktuğunu belirtti. BBC’nin kıdemli diplomasi muhabiri Barbara Plett Usher “Trump Golan’ı tanıyarak İsrail’in toprağa el koymasına destek oluyor. Peki Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesindeki gibi örneklerde ABD’nin başka ülkelere söz söyleme hakkı kalacak mı” ifadesini kullandı.

SKANDAL GÖRÜNTÜ TARTIŞMA YARATTI

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İsrail ziyaretinin ardından Twitter hesabından paylaşılan bir videoda, İsrail’deki dini grupların yeniden inşa etmek istediği sözde ‘Süleyman Mabedi’nin maketine ilişkin görüntülerin yer alması tartışma yarattı. ABD Dışişleri konuyla ilgili bir açıklama yapmadı. Geçen yıl ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman’a hediye edilen ve Mescid-i Aksa’nın olduğu alana sözde Süleyman Mabedi’nin inşa edildiğini gösteren Kudüs fotoğrafı tepkilere neden olmuştu. ABD’nin İsrail Büyükelçiliğinden konuyla ilgili yapılan açıklamada, ABD’nin Mescid-i Aksa dâhil Kudüs’teki kutsal yerlerin statükosunun korunmasına bağlı olduğu belirtilmişti. Yahudiler, Mescid-i Aksa’ya bitişik olan Ağlama Duvarı’nın Hz. Süleyman’ın yaptırdığı tapınağın kalan son duvarı olduğuna inanıyor ve Süleyman Mabedi’nin yeniden inşa edilmesini istiyor. Bu nedenle İsrail’in arkeolojik kazı çalışması adı altında Mescid-i Aksa’nın altını oyarak kendiliğinden yıkılması için çalıştığı iddialar arasında. Öte yandan, Pompeo’nun Kudüs ziyareti esnasında ‘Trump’ın Yahudileri İran’dan korumak için Kraliçe Ester gibi Tanrı tarafından gönderildi’ yönünde açıklaması da tepki çekti.