Kritik seçimler bugün... İspanya’da aşırı sağ riski

Avrupa Birliği’nin dördüncü büyük ekonomisi ve 1 Temmuz’dan bu yana dönem başkanlığı koltuğunda oturan İspanya’da 37 milyon seçmen, 350 parlamenter ve 265 senatörü belirlemek üzere sandık başına gidiyor. Normalde yıl sonunda yapılması gereken ancak 28 Mayıs’taki yerel seçimlerin sonuçları nedeniyle Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) Başkanı ve Başbakan Pedro Sanchez tarafından erkene çekilen seçimler ülke tarihinin en kritiklerinden biri olmaya aday. Sol ve sağ blokların mücadelesine sahne olacak seçim, diktatör Francisco Franco’nun döneminin sona erdiği 1975 yılından bu yana ilk kez aşırı sağın iktidar ortağı olması sonucunu doğurabilir.

AŞIRI SAĞCI ORTAK

Son anketler muhalefetteki muhafazakâr Halk Partisi’nin (PP) seçimlerden ilk sırada çıkacağına ancak mutlak çoğunluğu elde edemeyeceğine işaret ediyor. Sonuçların anketleri doğrulaması halinde Alberto Nunez Feijoo (61) liderliğindeki PP’nin olası bir koalisyon için ilk tercihinin aşırı sağcı Vox olmasına kesin gözüyle bakılıyor.

VOX’UN HEDEFİ İKTİDAR

Vox, 2019’dan bu yana İspanya meclisinde. Üçüncü büyük siyasi güç konumundaki Vox, son yerel seçimler sonrasında 140’tan fazla belediyede de tek başına ya da PP’yle yönetime geldi. Şimdiki hedefi ise iktidar ortağı olmak. “Avrupa, Müslüman ülkelerden göçmen kabul etmeyi sürdüremez” türünden açıklamaları olan Santiago Abascal yönetimindeki Vox, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin açık desteğine sahip.

KARŞILIKLI SUÇLAMALAR

Sanchez’in olası koalisyon tercihi Çalışma Bakanı Yolanda Diaz’ın liderliğinde küçük sol partilerin birleşmesiyle kurulan Sumar. Bu iki parti iktidar olursa, son dört yıldır olduğu gibi, ayrılıkçı Bask (EH Bildu) ve Katalan (ERC) siyasi partilerin dışarıdan desteği kaçınılmaz görülüyor. Halk Partisi ve Vox, Sosyalist Parti ve Sumar’ı “ulusal egemenliği ve bütünlüğü riske atmak, teröristlerle işbirliğinde bulunmak ve vatan hainliğiyle” suçluyor. Sanchez ise Feijoo’nun uyuşturucu kaçakçısı ve kara para aklayıcısı Marcial Dorado ile yakın dostluğuna ilişkin iddiaları ve aşırı sağ tehlikesini gündemde tutmaya çalıştı.

BİLGİ NOTU

İsveç, Finlandiya ve İtalya’da son dönemde yapılan seçimlerde aşırı sağcı partiler koalisyon ortağı olmuştu. Hali hazırda Avrupa Birliği ülkelerinin üçte birinden fazlası popülist ya da aşırı sağcıların ortak olduğu hükümetlerle yönetiliyor.

KOALİSYON BEKLENTİSİ

- Seçimlere ilişkin son anketler, Halk Partisi’nin yüzde 33-36, Sosyalist Parti’nin yüzde 29’un altında, Vox ve Sumar’ın ise 12.5-13.5 arasında oy alacaklarına işaret ediyor.

- Anketlere göre meclisteki koltuk dağılımı tahmini ise şu şekilde: PP (129-140), PSOE (106-113), Vox (35-40), Sumar (32-39), diğer siyasi partiler (48-55). Çoğunluk için 176 sandalye gerekiyor.