Kritik müzakerelerde belirsizlik sürüyor: Gazze için gözler

Gazze’de 10 aydır devam eden savaşta son umut olarak görülen ateşkes ve rehine takası görüşmeleri Katar’ın başkenti Doha’da başladı. İsrail, toplantıya Mossad ve iç istihbarat teşkilatı Şin Bet’in üst düzey temsilcilerinden oluşan ve Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından “yetki alanı genişletilen” bir heyet gönderdi. Müzakerelere CIA Direktörü William Burns, ABD Başkanı Joe Biden’ın Ortadoğu Danışmanı Brett McGurk, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman El Sani ve Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil de katılıyor.

HAMAS TEMAS HALİNDE

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı John Kirby dün yaptığı açıklamada, ilk günkü görüşmeden somut bir sonuç beklemediklerini, ancak görüşmelerin bugün de devam edeceğini söyledi. Gazze’de ateşkesin bir an önce sağlanmasının tüm tarafların yararına olacağını ve bu nedenle Doha’daki görüşmeleri çok önemsediklerini söyleyen Kirby, ABD, İsrail, Mısır ve Katar heyetlerinin görüşmelerde hazır bulunduğunu ve görüşmelere doğrudan katılmayan Hamas’ın ise Katar ve Mısır temsilcileri üzerinden iletişimde olduğunu belirtti.

48 SAATLİK KRİTİK BEKLEYİŞ

Haaretz gazetesine Doha’daki müzakerelere ilişkin değerlendirme yapan adı açıklanmayan bir yetkili, dünkü görüşmelerin iyi geçtiğini belirtti. Yetkili, görüşmelerde 48 saat içinde ilerleme kaydedileceğini umut ettiğini ifade etti. İsrail basını da, İsrailli müzakere heyetinin görüşmelere bugün de devam etmek için Doha’da kaldığını yazdı.

BÖLGESEL SAVAŞ KORKUSU

Associated Press haber ajansına konuşan üst düzey Hamas yetkilisi Osama Hamdan, toplantılara heyet göndermeyeceklerini söyleyerek, İsrail’in daha önceki müzakerelere oy hakkı olmayan heyet gönderdiğini ya da heyetleri bir turdan diğerine değiştirdiğini, böylece görüşmeleri çıkmaza soktuğunu savunmuştu. Bir müzakere turu sırasında Hamas’ın anlaşmaya Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler’i “garantör” olarak eklemeye çalıştığını ancak İsrail’in bunu kabul etmediğini de anlatmıştı.

Arabulucular ABD, Katar ve Mısır; 8 Ağustos’ta ortak bir çağrıyla savaşı sona erdirmek için İsrail ve Hamas’ı Doha’ya davet etmişti. Savaşı bitirme yönündeki baskı, Hamas lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da uğradığı suikastın ardından bölgesel gerilimin büyük çaplı bir çatışmaya dönme endişesini takip etti.

ABD basınında çıkan haberlere göre İsrailli müzakere heyeti Netanyahu’ya bir anlaşmaya varmak için zamanın tükendiğini ve müzakereleri çıkmaza sokmanın rehinelerin hayatına mal olabileceğini ifade etti. Görüşmelerin ana çerçevesini, ABD Başkanı Biden’ın mayıs ayında Beyaz Saray’da duyurduğu üç aşamalı plan oluşturuyor.  Plan, haziranda BM Güvenlik Konseyi’nde de kabul edilmişti. Temmuz ayında Kahire, Doha ve Roma’da devam eden müzakerelerden sonuç alınamadı. İsrail, Gazze Şeridi’nde asker bulundurmakta ısrar ederken Hamas kalıcı bir barış için ordunun tamamen çekilmesini talep ediyor.

ABD İSRAİL’E BASKIYI ARTTIRIYOR

ABD’de Joe Biden yönetimi Gazze’de ateşkes sağlanması için diplomatik çabalarını yoğunlaştırırken, güvenlik kaynakları İsrail’in Hamas’ı bitirmek amacıyla Gazze’de atabileceği askeri bir adım kalmadığı görüşünde. The New York Times gazetesine konuşan kaynaklar, İsrail güçlerinin Gazze içinde rahatlıkla hareket edebildiğine, Hamas’ın Mısır’dan Gazze’ye giren tedarik yollarının kesildiğine ve Kassam Tugayları’nın lider kadrosunun yarısının öldürüldüğüne dikkat çekti. Ortadoğu’da çalışan eski bir CIA yetkilisi olan Ralph Goff, 10 aydır süren savaşta Hamas’ın gücünün büyük ölçüde tükendiğini ve devam eden saldırıların artık yalnızca sivil kayıplarını arttırdığını belirtti. Öte yandan İsrailli Haaretz gazetesinde yer alan bir analizde, İsrail hükümeti Doha’da devam eden görüşmeleri çıkmaza sokarsa Beyaz Saray’ın açıktan Başbakan Netanyahu’yu suçlayabileceği kaydedildi. Gazetenin analisti Amos Harel’e göre, Netanyahu ateşkese hayır derse, ABD lideri Biden, kamuoyu önünde onu “alenen sorumlu” tutacak. Harel, Biden’ın İsrail üzerindeki baskıyı arttırmak için anlaşmaya karşı çıkan aşırı sağcı bakanlara karşı “adımlar atabileceğini” de belirtti.