Körfez’de yüksek tansiyon: Petrol alarmı!
Güncelleme Tarihi:
ABD’nin yakın müttefiki Suudi Arabistan’ın iki büyük petrol tesisinin havadan vurulması sadece tansiyonu yükseltmedi, aynı zamanda küresel petrol arzına da darbe vurdu. Petrol fiyatları yükselişe geçerken, hedef olan stratejik rafineride tam üretime dönüş haftalar alabilir. ABD saldırının ardında İran’ın olduğunu ima ederken Rusya ve Çin’den itidal çağrısı geldi, AB gerçeklerin ortaya çıkarılmasını istedi. Yemen’de konuşlu Husiler yeni saldırı tehdidinde bulunurken, İran da BAE’ye kaçak petrol götürdüğü gerekçesiyle bir tankere el koydu.
KÖRFEZ bölgesi, petrol devi Suudi Arabistan’ın en büyük rafinerisi olan Abkayk ile Khurais tesislerinin geçen cumartesi sabaha karşı havadan bombalanması ile bir kez daha diken üstüne gelirken, ABD Enerji Bakanlığı’nın 2018 verilerine göre ABD’den sonra dünyanın en büyük petrol üreticisi olan S. Arabistan’ın petrol tedariki kapasitesi konusundaki kaygılar da arttı. Dün Asya’daki ilk işlemlerde Brent petrolün varil fiyatı 11 dolardan fazla artışla 71.95 dolara fırladı. Önceki kapanışta 60 dolardan işlem gören petrol, ilk şokun ardından dün gün içinde 65-69 dolar aralığında dalgalı bir seyir izledi.
KÜRESEL ARZIN YÜZDE 5’İ
Amerikan Wall Street Journal gazetesinin haberine göre, Suudi Arabistan yetkilileri, saldırı sonucu kesintiye uğrayan petrol üretiminin bir kısmını tesis edebileceklerini, ancak tam kapasiteyle üretime geçmenin haftalar alabileceğini açıkladı. Yetkililer, saldırıların günlük 5.7 milyon varil üretimi kesintiye uğrattığını, küresel arzın yüzde 5’ine tekabül eden bu oranın da dünya petrol piyasalarını etkileyebileceğini kaydetti. Suudi ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’nun Üst Yöneticisi (CEO) Amin Nasser, üretimi tekrar tesis etmek için çalışmaların başladığını belirtti. Öte yandan şirketin uzun zamandır beklenen ve kasım ayında yapılması planlanan halka arzı da zora girdi.
ABD’DEN YEDEK STOK ADIMI
ABD Başkanı Donald Trump da, söz konusu tesislere yapılan saldırının ardından ABD’de petrol piyasasında herhangi bir dalgalanma olmaması için ihtiyat stoklarının “ihtiyaca göre” kullanımına onay verdiğini bildirdi. Konuyla ilgili bir tweet paylaşan ABD Başkanı Trump, enerji ile ilgili son birkaç yılda çok şey yaptıkları için net enerji ihracatçısı ve dünyanın bir numaralı enerji üreticisi olduklarını kaydetti. Trump, “Ortadoğu petrol ve doğalgazına ihtiyacımız yok. Aslında orada çok az tankerimiz var, ama müttefiklerimize yardım edeceğiz” dedi.
Öte yandan silahlı insansız hava araçlarıyla (SİHA) yapıldığı söylenen bombardımanın sorumlularının kim olduğuna dair tartışmalar da devam ediyor. Suudi hükümeti olayla ilgili henüz İran’ı doğrudan sorumlu tutmadı. Ancak Suudi Arabistan öncülüğündeki Yemen Arap Koalisyonu sözcüsü Turki al-Maliki Riyad’da yaptığı açıklamada, “Tüm göstergeler her iki saldırıda da kullanılan silahların İran’dan geldiği yönünde” diye konuştu.
TRUMP: SAVAŞ İSTEMİYORUM
Trump saldırıyla ilgili Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Suudi Arabistan petrol sahası saldırıya uğradı. Faili bildiğimize inanmak için sebebimiz var, teyide bağlı olarak biz (hedefe) kilitliyiz ve silahlarımız dolu. Fakat (Suudi Arabistan) Krallık’tan bu saldırının müsebbibinin kim olduğunu duymayı bekliyoruz” ifadelerini kullandı. Riyad’dan gelecek cevaba göre hangi koşullarda harekete geçeceklerine karar vereceklerini de söyledi. Daha sonra Beyaz Saray’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, saldırıların arkasında İran’ın olduğunu “neredeyse bildiklerini” ancak daha fazla kanıt görmeyi beklediklerini kaydetti ve ekledi “Bunu kimin yaptığını kesinlikle bulmak istiyoruz.” İran’la savaş istemediğini söyleyen Trump, “Kimseyle savaş istemiyorum ama buna herkesten daha hazırız” dedi. Suudi Arabistan’ı koruyacaklarına dair söz vermediklerini de ifade eden Trump, ancak “onlara yardım edeceklerini” ifade etti.
‘SEYİR FÜZELERİ FIRLATILDI’
Suudi Arabistan öncülüğündeki Koalisyon’un savaştığı Yemen’deki Şii Husiler geçen cumartesi sabaha karşı yapılan saldırıyı üstlense de, İran ile ilişkileri son dönemde bir hayli gerilen ABD yönetimi olayın arkasında Tahran’ın olduğu konusunda ısrarlı. Amerikan ABC News televizyonuna konuşan ABD’li bir üst düzey yetkili, Saudi Aramco tesislerine düzenlenen saldırıları İran’ın, topraklarından ateşlediği yaklaşık bir düzine seyir füzesi ve 20’yi aşkın SİHA ile gerçekleştirdiğini ileri sürdü. Yetkili, “Husiler yapmadıkları bir şeyin sorumluluğunu üstüne alıyor” dedi.
BİLGİ NOTU
ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin (EIA) 2018 yılı verilerine göre dünyada günde 17 milyon 914 bin varil ile en çok ABD petrol üretiyor. Bu ülkeyi günde 12 milyon 419 bin varil ile Suudi Arabistan izliyor.