Körfez'de kriz: BAE ve İran'dan hak iddiası... 136 yıllık İngiliz haritaları kaynak gösterildi...
Güncelleme Tarihi:
İran ile BAE arasında, Körfez'deki adaların sahipliği konusunda kriz çıktı. AB'nin BAE'ye desteği, krizin tırmanmasına sebep olurken İran'dan AB'yi kınayan açıklama yapıldı. İran Dışişleri Bakanı Arakçi, AB'yi kınayan açıklamasında "Kötü niyetli 'böl ve yönet' dönemi çoktan sona ermiştir” dedi. Öte yandan İran, adaların kendilerine ait olduğunu, 136 yıllık İngiliz haritalarına dayanarak savundu.
İran, İsrail ile Orta Doğu'da yaşadığı gerilim ardından Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile kriz yaşadı.
İki körfez ülkesi İran ile BAE, Hürmüz Boğazı'nın girişindeki üç stratejik ada üzerinde hak iddia etmesi krize yol açtı.
Yaşanan kriz, İran'ın Körfez'deki ortaklarıyla yakın ilişkiler kurma çabalarına zarar verme tehdidi yaratırken, İran'ın Avrupa Birliği ile ilişkilerini geliştirmesinin önünde de yeni bir engele dönüştü.
İran için son derece hassas olan bu konu, AB'nin geçen ay Körfez İşbirliği Konseyi ile gerçekleştirdiği ilk zirvenin sonunda İran'ın “adaları işgal” ettiğini ifade eden ortak bir açıklama yayınladı.
AB'nin İran'ı kınayan açıklaması durumu daha da vahim bir hale sokarken, İran'ın Birleşmiş Milletler tüzüğüne aykırı davrandığını ve BAE'nin egemenliğini ihlal ettiğini belirtti.
136 YILLIK İNGİLİZ HARİTALARINA BAŞVURDU
AB'nin BAE'ye verdiği destek karşısında İranlı diplomatlar, İngiltere'nin 136 yıl önce hazırladığı haritalara başvurdu.
1888 yılında İngiltere'nin Savaş Ofisi tarafından hazırlanan haritalarda, adaların İran'ın bir parçası olarak gösterildiği ve BAE'nin korsanlıkla suçlandığı bilgisi yer aldı.
Kaynak olarak gösterdiği haritalar ile Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları, BAE ile İran arasında 50 yıldır süren mülkiyet anlaşmazlığını yeni bir boyuta taşıdı.
BAE'nin hak iddiasının arka planını ise, Şarika Emirliği'nin Ebu Musa'nın sahibi olması ve Ras Al-Hayme Emirliği'nin diğer iki ada üzerinde hak iddia etmesi oluşturdu. Her iki emirlikte, 1971 yılında bağımsız BAE'nin bir parçası olmuştu.
"SADECE ZEHİRLİ YILANLAR DOLU"
1908 yılında adaları işgal eden İngiltere, Süveyş Kanalı'nın doğusuna çekilmesinin ardından 1971 yılında adaların "himaye" statüsüne son verdi.
Büyük Tunb ve Küçük Tunb üzerinde anlaşma sağlayamayan İngilizler, Ebu Musa için ise Şarika Emirliği ile İran'ın ortaklaşa yönetmesi formülünü ortaya attı.
1992 yılında İran, Ebu Musa'da yaşayan emirlikleri kovarak adanın tüm kontorlüne sahip oldu.
Tunb adalarının, milattan önce 6. yüzyıldan beri Pers imparatorluğunun bir parçası olduğunu iddia eden İran, İngiltere'nin ayrılmasının ardından adaları ele geçirdi.
ABD istihbarat servisi CIA, yaklaşık 1.5 kilometre kare büyüklüğündeki Küçük Tunb adasının sadece zehirli yılanlarla dolu olduğunu öne sürdü.
İRAN'DAN AB'YE KINAMA
AB'nin 57 paragraflık BAE'yi destekleyen açıklaması İran'da şaşkınlığa neden olukren İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada AB-KİK açıklamasını kınadı.
Sosyal medyadaki paylaşımında Arakçi, “Üç ada her zaman İran'a ait olmuştur ve sonsuza kadar da öyle kalacaktır. Avrupa'nın bölgemizdeki kötü niyetli 'böl ve yönet' dönemi çoktan sona ermiştir.” dedi.
İRAN'IN SAVUNMA HATTI
BAE'nin adalar üzerindeki hak iddiasını uluslararası adalet divanı ya da BM aracılığıyla tahkime götürme çabaları, Tahran'ın üçüncü tarafların müdahalesini reddetmesi nedeniyle şimdiye kadar başarısız oldu.
Ancak BAE, İran Karayolları Bakanlığı'nın yakın zamanda daha fazla konut inşa etme sözü verdiği adalar konusunda BM güvenlik konseyinin beş üyesinin de diplomatik desteğini kazandı.
2 bin kişiden az kişinin yaşadığı ve Ebu Musa Adası'nda, sivil nüfüs ile birlikte İran'ın askeri güçleride yaşıyor. Üç ada arasında sivillerin yaşadığı tek ada olan Ebu Musa, İran'ın Hürmüz Boğazı'ndaki ilk savunma hattı olarak görülüyor.
