Tolga TANIŞ / WASHINGTON
Oluşturulma Tarihi: Kasım 19, 2010 00:00
NATO devlet ve hükümet başkanları, 1949 tarihli Kuzey Atlantik Antlaşması ile kurulan Soğuk Savaş döneminin ürünü ortak savunma örgütünü 21’inci yüzyılın şartlarına hazırlamak için bugün Portekiz’in başkenti Lizbon’da toplanacak.
NATO’nun zirvede, İran’ın balistik füzelerinden tehdit olarak söz etmekten vazgeçmesi bekleniyor. Türkiye, zirveye füze kalkanı konusunda bazı önşartlarla gidiyor, ancak ABD Dışişleri’nin Avrupa ve Avrasya’dan sorumlu müsteşar yardımcısı Philip Gordon, füze kalkanı sisteminin detaylarının daha sonraki aşamalarda konuşulacağını yineledi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sistemin kontrolünün Türkiye’de olmasına dair sözlerinin hatırlatılması üzerine Gordon, şu açıklamayı yaptı: “Kimse, bu zirveden olası bir füze savunma yapılanmasının detayları üzerinde anlaşmaya varılmasını beklememeli. Biz, NATO’nun savunma kapasitesi üzerinde anlaşma sağlanmasına bakıyoruz. Eğer NATO kapasiteyi ve füze savunma misyonunu Lizbon’da onaylarsa, konuşlanma, radar, komuta ve kontrol gibi konularda yapılacak daha çok iş olacak. Bunlar, bir sonraki aşamada olacak. Ancak bu soruları Lizbon zirvesinde cevaplamaya çalıştığımızı ya da cevaplayacağımızı düşünmeyin. Füze savunmasının mümkün olduğu kadar etkin olabilmesi için, Güneydoğu Avrupa’ya radarın konuşlandırılması gerektiğini söylemiştik. Füze savunmasının aşamaları yıllar içinde hayata geçecek. Radar konusunda ‘nerede’ ve ‘ne zaman’ sorularına da bakacağız.”
Bulgaristan seçeneği
Ancak planın taslak haline göre 2011 sonunda kalkanın Güneydoğu Avrupa’ya yerleştirilecek radarı da kapsayan ilk fazının tamamlanması öngörülüyor. Türkiye’nin bu konuda isteksiz davranması halinde ise İttifak’ın Bulgaristan ve Romanya seçeneklerine ağırlık vermesi bekleniyor. Gordon, konunun basında sadece Türkiye ve ABD arasında tartışılıyor oluşu konusunda da, “Konunun sadece ABD ve Türk hükümetleri arasında tartışıldığını söylemek doğru değil. İttifak’ın tüm üyeleri bu konuyu hem İttifak içinde hem de ikili ve çoklu düzeyde bir süredir yoğun şekilde tartışıyor” dedi.