Koalisyonda İran çatlağı mı?

ABD yönetiminin 2 Mayıs’ta aralarında Türkiye’nin de olduğu 8 ülkeye İran’dan petrol ithalatı muafiyetlerini uzatmama kararı sonrası bölgede gerilim yükselmeye devam ediyor. Hafta sonu Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Füceyra limanındaki dört petrol tankerine sabotaj, önceki gün de Suudi Arabistan’ın Katif bölgesindeki petrolü Kızıldeniz’e taşıyan iki petrol pompa istasyonuna bomba yüklü insansız hava araçlarıyla saldırı sonrasında bölge diken üstünde. ABD tarafı, İran tehdidinin arttığını vurgularken, Washington’ın en önemli müttefiki İngiltere’den aksi yönde bir açıklama geldi.

‘DEĞİŞİKLİK YOK’

DEAŞ karşıtı Koalisyon’un Komutanı Yardımcısı İngiliz Tümgeneral Chris Ghika, ABD Savunma Bakanlığı’ndaki basın toplantısında İran destekli Şii milislerin durumunda herhangi bir değişiklik görmediklerini ifade etti. Ghika, ABD yönetiminin İran tehdidine yönelik açıklamaları ile ters düştüğü hatırlatılınca, bölgedeki aktörlerin teşkil ettiği tehditlerin zaman zaman değişiklik gösterdiğini belirtti. Ghika, “Bağdat’a gelin size tehdit seviyesinin ne olduğunu anlatalım” ifadesini kullandı.

ABD’Lİ SÖZCÜDEN YANIT

Koalisyon’un ABD’li Sözcüsü Albay Bill Urban ise yazılı bir açıklamayla İngiliz General Ghika’yı yalanlayarak “Koalisyon Komutanı Yardımcısı’nın açıklamaları, ABD ve müttefiklerinin elindeki İran destekli güçlerin bölgedeki tehditlerine yönelik istihbaratla ters düşüyor. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı, Doğal Kararlılık Operasyonu (DEAŞ karşıtı koalisyonu) ile koordinasyon içinde Irak ve Suriye’de koalisyonda görevli askerlerin güvenlik önlemlerini artırdı. Sonuç olarak Irak’ta Amerikan kuvvetlerine yönelik güvenli kaynaklara dayandırılan muhtemel tehditleri yakından izliyoruz” dedi.

İNGİLTERE’DEN AÇIKLAMA

İngiltere Savunma Bakanlığı da İngiliz Tümgeneral Ghika’nın, “bölgedeki İran tehdidinin artmadığı” yorumuna ilişkin açıklama yaparak “(Ghika)Yorumları, günlük askeri operasyonlara dayalıdır ve odaklandığı tek konu da DEAŞ’ı kalıcı bir şekilde yenilgiye uğratmaktır” dedi. Açıklamada, “İngiltere çok uzun süredir İran’ın bölgedeki istikrarı bozucu faaliyetleriyle ilgili kaygılarını açıkça ortaya koyuyor” değerlendirmesi yapıldı.

DİPLOMATİK PERSONEL

ABD Dışişleri Bakanlığı dün ülkenin Bağdat Büyükelçiliği ve Erbil konsolosluğundaki tüm ikinci derecedeki personelden Irak’ı terk etmesini istedi. Büyükelçiliğin internet sitesinde yer alan açıklamada, İran ile Basra Körfezi’nde artan askeri gerilim nedeniyle diplomatik temsilcilikte elzem ve acil görevlerde bulunmayan tüm personelin ülkeyi terk etmesi talimatı verildiği belirtildi.

ALMANYA ASKIYA ALDI

Alman hükümeti de artan ABD-İran geriliminden ötürü Irak’taki askeri eğitim faaliyetlerini askıya aldı. Almanya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Jens Flosdorff, ülkesinin müttefikleri ve diğer ortak ülkelerle koordinasyon içinde olduğunu, ancak “somut tehdit bulunmadığını” vurgulayarak, güvenlik durumunun genel olarak gerginleştiğini söyledi. Almanya’nın 60’ı Bağdat’ta, 100’ü Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde 160 uzmanı, askeri eğitim veriyor. Hollanda hükümeti de Erbil’deki askeri eğitim faaliyetlerini güvenlik nedeniyle dün askıya aldığını duyurdu.

RUSYA: GERİLİM SÜRÜYOR

Son durumla ilgili Rusya’dan da açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, “Şu an itibarıyla gerilimin sürdüğü izlenimine sahibiz” dedi. 

BİLGİ NOTU

Trump yönetimi, 8 Mayıs 2018’de, 2015’te İran’la imzalanan nükleer anlaşmadan İran’ın balistik füze ve bölgesel faaliyetlerini de kapsayan yeni bir anlaşmaya varabilmek için çekildiğini açıklamıştı. Tahran’ın petrol ihracatını hedef alan yaptırımları da uygulamaya koyan ABD, 8 Nisan’da İran Devrim Muhafızları’nı ‘yabancı terör örgütleri’ listesine almıştı.  AB ise nükleer anlaşmanın devamından yana.

‘BOLTON’U DİNLERSEN OLACAĞI SAVAŞTIR’

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Hüsameddin Aşina, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un “planları” konusunda Trump’ı uyardı.Aşina, “Donald Trump, İran ile (nükleer anlaşmanın yerine) daha iyi bir anlaşma peşindeydin ancak bunun yerine savaşa doğru gidiyor görünüyorsun” açıklaması yaptı. Bolton’u kastederek Trump’a, “Bıyığı dinlersen olacağı budur” diye seslenen Aşina, savaşa girmesi halinde Trump’ın 2020 seçimlerinde başarısız olma ihtimalini de hatırlattı.

İran Savunma Bakanı Amir Hatami’den de sert bir açıklama geldi. Hatami, “Amerikan-Siyonist cephesini yenilgiye uğratacağız. İran, her türlü tehdit ve aşırı talebe karşı üst düzey askeri savunma hazırlığına sahiptir” dedi.

İran Atom Enerjisi Kurumu, İran’ın ulusal güvenlik konseyinden gelen talimatın ardından nükleer anlaşma kapsamındaki iki taahhüdün uygulanmasını resmen durdurduğunu bildirdi. Anlaşma kapsamında Tahran’ın 300 kg. sınırıyla düşük zenginleştirilmiş uranyum üretmesine ve 130 ton civarında limitle de ağır su üretmesine izin veriliyordu. Adı açıklanmayan kurum yetkilisi, bu kısıtlamaların artık olmayacağını söyledi.

PUTİN: BİZ İTFAİYE DEĞİLİZ

ABD ile İran gerilimini değerlendiren Rusya lideri Vladimir Putin, şunları söyledi: “Açıkça ifade etmem gerekirse İran’ın da ABD’nin ardından nükleer anlaşmadan çekilmesi nihai amaca uygun bir adım olmaz. Hata olduğunu düşünüyorum. Çünkü yarın herkes ilk önce ABD’nin anlaşmadan çekildiğini hatırlamadan İran’ın çekilmesini konuşmaya başlayacaktır. İran’ı suçlayacaktır. Biz elbette bu süreci yakından izlemeye devam edeceğiz. Ancak Rusya’nın itfaiye ekibi olmadığı da bilinmeli. Biz her an her şeyi kurtarmaya yetişemeyiz.” Nerdun HACIOĞLU