Kızıl Gezegen’in ‘marifet’li helikopteri

NASA’nın 18 Şubat’a Mars’a indirmeyi başardığı Perseverance (Azim) keşif çalışmalarına başladı ve yüzeyden ilk fotoğrafları dünyaya gönderdi. NASA uzmanları fotoğrafları “Daha önce görmediğimiz şeyler” diye yorumladı. Peki Perseverance’ı kendisinden öncekilerden ayıran farklar neler? İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan Hürriyet’e şöyle anlattı: 

“Daha önce özenle seçilmiş, kolayca iniş yapılabilecek alanlara iniş yapılmıştı. Bunlar bir tür ‘teknolojik gösterim’ inişleriydi. Bu seferki projenin bir hedefi var. Hedef Mars’ta daha önce yaşam olduğunu kanıtlamak. Mars’taki yaşamın kalıntıları mikrofosiller olabilir.

HELİKOPTER UÇACAK MI?

Seçilen krater özenle seçilmiş bir vadi. Burası çok da dış etkiler tarafından bozulmaya uğramamış. Dolayısıyla orada elde edilecek bulguların, fosillerin ilk halinden çok fazla değişmemiş olabileceği değerlendiriliyor. Bir de küçük bir helikopter gönderildi. Mars atmosferinde helikopterin havada tutunabilmesi için havanın yoğun olması gerekir. Mars’taki soğuk hava bunun için önemli. Ama oradaki atmosfer dünya atmosferinin yüzde 1’i yoğunluğunda. Bu durum orada havada tutunma kuvvetinin daha da az olmasına sebep oluyor. Dünyada bunun testleri yapıldı. Geniş bir ekiple 6 yıl boyunca buna hazırlandılar. Şimdi ilk defa Mars’ın atmosferinde gerçekten dünyada tasarlanmış bir sistemin gerçekten uçup uçamayacağı da değerlendirilecek.

‘İZCİ’ GÖREVİ GÖRECEK

Bu önemli çünkü yerde belli mesafelere gidebiliyorsunuz. Birçok engeller ilerlemeyi yavaşlatabiliyor. Bu helikopterle havadan harekât kabiliyeti elde edilecek. Bu tamamen bir deneme. 5 kere 90 saniyeye kadar uçuşlar yapacak. Bundan çıkacak neticeye göre bundan sonraki görevlerde benzer helikopterler, özellikle insanlı görevlerin oluşturulmasına yardımcı olmak üzere ‘izci’ görevi görecek.”

KENDİSİ KÜÇÜK, MİSYONU BÜYÜK

“Mars’ın atmosferi Dünya’ya göre 100 kat daha ince. ‘Ingenuity’ asgari ölçüde hafif, azami ölçüde güçlü olarak tasarlandı. 1.8 kg ağırlığındaki helikopterin pervaneleri, Dünya’daki bir helikopterin pervanelerinden 10 kat daha hızlı hareket ediyor.”

ATMOSFERİNDEN OKSİJEN ÜRETECEK

“Perseverance ile ilk defa Mars atmosferinden oksijen elde edilmeye çalışılacak. Mars atmosferi karbondioksit ağırlıklı. Bu oksijen orada hem solunum için hem de yakıt ateşlemesi için kullanılabilecek.” 

ÖRNEKLER 2030’DA DÜNYAYA GELECEK

“Toplanan örnekler özel kapsüller içinde saklayıp Mars’ta bir yere konulacak. Amerika’nın geliştirdiği başka bir araç Mars’a inip örnekleri alacak. Avrupa Uzay Ajansı da bu örnekleri alıp yörüngeye çıkarıp oradan da dünyaya getirilmesini sağlayacak proje üzerinde çalışıyor. Örneklerin dünyaya dönüşü 2026 veya 2029 yılında olacak.”

İŞTE MARS'TAN EN NET KARELER

Perseverance, Mars yüzeyine böyle indirildi.