Kıbrıs’ta bir yanda mayın gerginliği, bir yanda umut diplomasisi

KIBRIS Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis’in ‘jest amaçlı’ diye KKTC’ye koordinatlarını verdiği, Rumların 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında Beşparmak Dağları’na döşediği 28 mayın tarlasının altından 41 yıllık mayın skandalı çıktı.

SIRRI ELE VEREN RAPOR

KKTC yetkilileri, Rumların 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan bu yana gizli tuttukları mayınları Viyana merkezli AGİT’e (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) 14 Nisan 2014 tarihinde sundukları ‘yasaklanmış mühimmat imha raporundaki’ bir ayrıntıdan yakaladı. Rum yönetimi, 24.32.022 kayıt numaralı raporda, 1997 yılında imzaladıkları kara mayınlarını yasaklayan Ottowa anlaşması çerçevesinde, depolarındaki 44 bin 528, KKTC sınır hattında 18 bölgede döşedikleri 4318 anti personel mayınını imha ettiklerini bildirdi. AGİT nezdindeki Rum daimi temsilciliğinin sunduğu raporda, kara mayınlarının imhasına yönelik tüm yükümlülüklerini tamamladıklarını ve KKTC topraklarında 1974’te döşedikleri mayın tarlalarından, Türkiye’nin sorumlu olduğunu ileri sürdü.

KKTC BİR YILDIR UYARIYOR

Rapordaki son cümleyi dikkate alan KKTC yetkilileri, Rumlardan BM aracılığıyla ‘KKTC’de döşediğiniz mayın tarlalarının haritalarını verin’ talebinde bulundu. KKTC, Türk ordusunun 1974’te temizlediği mayınların dışında hâlâ çok sayıda mayının bulunabileceği ve patlaması halinde meydana gelecek can ve mal kayıplarından Rumların sorumlu olacağı uyarısı yaptı. Bir yıl boyunca sessiz kalan Rum lider Nikos Anastasiadis, KKTC’de geçen ay yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından tek taraflı jest amaçlı güven artırıcı önlemler paketi açıkladı. Anastasiadis, KKTC’yi boydan boya kat eden Beşparmak Dağları’na Rum ordusunun 1974’te 28 mayın tarlası döşediğini ve haritalarını vereceğini açıkladı. Anastasiadis, 11 Mayıs’ta buluştuğu KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’ya harita yerine 1.5 sayfalık 28 mayın tarlasının koordinatlarını verdi. Listede anti tank mayını ve personel mayınlarının sayıları da yer aldı. Koordinatlar hemen harita üzerinde belirlendi. Ancak verilen koordinatlar, birçok yerleşim birimini içine alan çok geniş arazileri kapsıyordu. Yetkililerden bilgi alan Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, koordinatların eksik ve yetersiz olduğunu önce BM’ye bildirdi, ardından kamuoyuna açıkladı. Rum Savunma Bakanlığı da yine BM aracılığıyla net koordinatları vermek zorunda kaldı.

İnsani amaçlı mayın temizleme çalışmaları, milyonlarca dolar tutan profesyonel ekiplerin yürüttüğü uzun soluklu bir süreç. Aradan geçen 41 yılda patlamamış anti tank ve personel mayınlarının, yağmur ve toprak kaymalarıyla yerlerini değiştirdiği ve Beşparmak Dağları’nda geniş bir araziye dağıldığı tahmin ediliyor. Mayın temizleme çalışmalarını BM’ye bağlı özel eğitimli uzman ekiplerin yapması bekleniyor. BM’nin Ada’da profesyonel bir mayın temizleme birliği bulunuyor. Bundan sonraki süreçte, mayınlı olduğu bildirilen bölgeler tecrit altına alınacak ve ardından temizleme çalışmalarına başlanacak. Türk tarafı, mayınlarla ilgili sorumluluğun döşeyenlerde olduğuna dikkat çekiyor. Mayın temizleme maliyetinin BM ya da Rumlar tarafından karşılanması bekleniyor.

KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum lider Nikos Anastasiadis, 1974’ten bu yana bir ilki gerçekleştirerek dün başkent Lefkoşa’nın Türk ve Rum çarşılarını birlikte gezdi. Her iki tarafta kahve içen liderler, alkışlarla ve barış şarkılarıyla karşılandı. İkili öğle saatlerinde başkent Lefkoşa’yı ikiye ayıran sınır hattında Lokmacı barikatında buluştu. Ziyaret Rum liderin de KKTC topraklarına ilk geçişi oldu. İki lider önce Kıbrıs Türk tarafında Osmanlı döneminden kalan turistik Büyük Han’ı ziyaret etti. Yol boyunca esnafla sohbet eden liderlere, Büyük Han’da kahve ve ekmek kadayıfı ikram edildi.

BİRLİKTE KAZI KAZAN OYNADILAR

Akıncı ve Anastastasiadis, daha sonra yürüyerek kentin Rum çarşısı bölümüne geçti. Tarihi Feneromeni kilisesi yanındaki cafede oturan liderlere burada, kahve ve Kıbrıs içkisi Zvania ikram edildi. İki lider, Rum kesiminde kazı kazan da oynadı. Yapılan ortak açıklamada her iki lider, Kıbrıs sorununun gelecek nesillere bırakmadan çözmek istediklerini söyledi.