Kerkük'ü 'paylaşım' gerginliği

Irak'ta Kürt, Türkmen, Arap hemen herkesin gözünün üzerinde olduğu Kerkük’te gerginlik son günlerde doruk noktaya ulaştı.

Irak parlamentosunda çıkarılan yerel seçimler yasasını protesto etmek isteyen Kürtlere yönelik düzenlenen ve 25 kişinin öldüğü intihar saldırısından sonra Kürtler, olaydan sorumlu tutarak Türkmen cephesine saldırması kentte gerginliği artırdı. Nüfus yapısıyla Irak’ın en karışık kenti durumunda bulunan Kerkük’te Türkmenler ve Araplar ortak bir paylaşımdan yana tavır koyarken, Kürtler ise, Kerkük’ün nereye bağlanacağıyla ilgili referandum yapılmasını ve çıkacak sonuca göre kaderinin tayin edilmesini istiyor.

ABD’nin 2003 yılında Irak’ta Baas rejimini devirmesinden sonra gözler Irak’taki petrol rezervinin büyük bir kısmına sahip olan Kerkük’e çevrildi. Kürtler, Türkmenler ve Saddam döneminde Irak’ın güneyinden getirilen Arapların yaşadığı Kerkük, zengin petrol yatakları nedeniyle bir türlü huzura kavuşamadı. Yerel Kürt Hükümetinin başkenti olan Erbil’e 80 kilometre mesafede bulunan Kerkük’ün nüfusu 2003 savaşı öncesi 800 bin civarındayken, savaştan sonra Saddam döneminde göç ettirilen Kürtlerin geri dönmesiyle birlikte son 5 yıl içinde 1 milyon 200 bine kadar ulaştı. Erbil, Süleymaniye, Duhok il ve ilçelerinden gruplar halinde Kerkük’e akın eden Kürtler kent merkezinde konaklayacak yer bulamayınca, başta stadyum olmak üzere boş buldukları bütün yerlere yerleşti. Kentin çevresindeki boş arazilere de yerleşen Kürt aileler kısa sürede kendilerine barınacakları evler yaparak yeni mahalleler oluşturdu.

24'ÜNCÜ MADDE KÜRTLERİ SOKAĞA DÖKTÜ

Irak Parlamentosunda çıkarılan ve Saddam döneminde Kerkük’ten çıkarılan Kürt ve Türkmenlerin geri dönmesi ve Saddam zamanında getirilen Arapların da eski yerlerine geri gönderilmesi ile referandumla Kerkük’ün statüsünün belirlenmesine yönelik çıkarılan 140'ıncı madde en fazla Kürtleri sevindirmişti. Türkmen ve Arapların karşı çıktığı Kerkük’ün statüsünü belirlemeye yönelik 140'ıncı Maddenin yerine iki hafta önce Irak parlamentosundan çıkarılan yerel seçim yasası ve Kerkük’ün statüsünün yeniden düzenlenmesine ilişkin 24'üncü madde Kürtleri sokaklara döktü. Kerkük yönetiminin Türkmenler, Araplar ve Kürtler arasında eşit şekilde paylaşımını içeren ancak Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin veto ettiği 24'üncü maddeye karşı Kuzey Irak’ın bütün kentlerinde Kürtler hükümet karşıtı gösteriler düzenledi.

Kerkük’te düzenlenen protesto gösterisi ise kan gölüne döndü. Valiliğe yürüyen Kürtlerin arasına giren bir kadın canlı bombanın düzenlediği intihar saldırısında 25 Kürt yaşamını yitirmiş, 100’den fazla Kürt ise yaralanmıştı. İntihar saldırısıyla bir anda karışan Kerkük’te, Kürtler saldırıdan sorumlu tuttuğu ve üzerlerine ateş açtıklarını iddia ettiği Türkmen Cephesine saldırarak her tarafı yakıp yıkmıştı.

KERKÜK POLİSİ SALDIRIYA GÖZ YUMDU İDDİASI

DHA ekibinin nabzını tuttuğu Kerkük’te özellikle Türkmen cephesindeki manzara Kerkük’ün ne denli gergin bir ortama sahip olduğunun görüntüsüydü. Kürt protestocularının saldırdığı Türkmen cephesinin önünde bulunan yakılmış haldeki 8 otomobil, kapının önünde nöbet tutuna Türkmen Cephesinin özel güvenlik görevlileri ve içerdeki görüntü tam bir savaş ortamını andırıyordu. Saldırıdan sonra Irak polisinin giriş ve çıkışlarını güvenlik gerekçesiyle tuttuğu Bağdat yolu üzerindeki bir sokakta bulunan Türkmen cephesinde güvenlik amacıyla bulunan bazı Türkmenler, saldırıya Kerkük polisinin göz yumduğunu iddia etti. Kürtlerin saldırısı sırasında binanın rastgele otomatik silahlarla tarandığını ve içeri girenlerin bütün malzemeleri yakıp yıkıp binayı ateşe verdiğini belirten Türkmen korumalar, “Kerkük polisi bir saat sonra gelip göstericileri dağıttı” dedi.

BİN ASKER KERKÜK’E GÖNDERİLDİ

Protesto gösterisi, intihar saldırısı ve ardından Türkmen cephesine ait binanın yakılmasıyla bir anda gerilimin had safhaya ulaştığı Kerkük’te, yerel polis yetersiz kalınca Kerkük’ü korumakla yükümlü merkezi hükümete bağlı bin asker kent merkezine girerek önlem aldı. Protesto gösterisi düzenleyen Kürtlere yönelik intihar saldırısında ölen 25 kişi için ise komisyon kuruldu. 25 kişiden tümünün patlayan bombalardan mı yoksa çevreden silahla açılan ateşten mi öldükleri komisyonun yapacağı araştırmadan sonra ortaya çıkacak. Kerkük’te ABD helikopterleri güvenlik amacıyla sürekli kentin üzerinde uçarken, cadde ve sokaklardaki sessizlik ise dikkat çekiyor. Kürt, Türkmen ve Arapların adeta üçe böldüğü kentte herkes birbirine kuşkuyla bakıyor.

‘KERKÜK IRAK’IN GÜVENLİK KİLİDİ’

DHA ekibinin Kerkük’te görüştüğü ancak adını vermek istemeyen bir polis yetkilisi, Radikal İslami grupların Kerkük’te Kürt, Türkmen ve Araplar arasına nifak sokmak için provakasyon düzenlemek için saldırılar düzenlediğini belirterek “Kerkük yapısı itibarıyla çok hassas bir şehir. Burada güvenliği sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz. Düzenlediğimiz operasyonlarla eskiye oranla eylem düzenlemeye hazırlanan radikal İslami grupların bir çoğunu etkisiz hale getirdik. Ancak kentte huzur ve güvenin sağlanması biraz da siyasetin olumlu yönde yapılmasına bağlı. Herkes birbirine kinle bakarsa, kavga etmek için hazır beklerse, bizim de işimiz zorlaşır. Kerkük’te huzur, barış olmazsa, Irak’ın diğer bölgelerinde de olmaz. Yani Kerkük Irak’ın güvenlik kilidi gibi bir yer” dedi.

KERKÜK MECLİSİ TOPLANDI

Kerkük’te yaşanan olayların ardından İl Meclisi bugün olağanüstü toplanırken, 24 meclis üyesi Kerkük’ün Kürt bölgesine bağlanması için Meclis Başkanı Rızgar Ali’ye yazılı olarak başvurdu. Başvurunun ardından izleyici olarak toplantıya katılanlar toplu halde ayağa kalkarak Kürt marşı olan ‘Ey Rakip’i okuyup, Kürt bayrakları salladı.

Kerkük’te Kürt asıllı Rızgar Ali başkanlığında Valilik binasında toplanan 41 üyeli Kerkük İl Meclisi, 3 gün önce kentte yürüyüşe yönelik düzenlenen intihar saldırısı ve ardından gelişen olayları ele aldı. Kerkük’te aralarında Türkmen, Arap ve Kürtlerin bulunduğu 24 meclis üyesi, Kerkük’ün Kürt yönetimine bağlanması isteklerini meclis başkanı Rızgar Ali’ye iletti. Kerkük’ün Kürt kökenli valisi Abdurrahman Mustafa’nın da izlediği meclis toplantısında, 24 üyeden bazıları söz alarak istekleriyle ilgili gerekçeleri dile getirdi. Toplantıda konuşan Türkmen asıllı meclis üyesi İrfan Kerkuki, güvenlik ve huzurun sağlanması için Kerkük’ün Kürt bölgesine bağlanmasını isteyerek, “Kerkük Kürdistan coğrafyasına aittir. Türkmen köyleri şimdiye kadar Irak hükümeti tarafından inşaa edilmedi. Kürt hükümetinin de bu köyleri inşaa etmesine izin verilmiyor. Kerkük’ün Kürt bölgesine bağlanmasını istiyoruz. Bu sağlanırsa, Kerkük’te barış kardeşlik ve huzur sağlanacak” dedi.

Meclis Başkanı Rızgar Ali, Irak Parlamentosu tarafından kabul edilen 24’üncü maddeyi protesto etmek için yürüyenlere yönelik düzenlenen intihar saldırısında 26 kişinin yaşamını yitirdiğini 200 kişinin yaralandığını belirtti. Ali, “Ölenler sadece Kerkük için değil bütün Irak için yaşamlarını feda etti. Bunların ailelerine sahip çıkacağız, yaralılara gereken bütün ilgiyi göstereceğiz. Bu olaylardan sonra 24 üyemizin isteği üzerine olağanüstü toplandık” diye konuştu.

Ali, 24 meclis üyesinin Kerkük’ün Küt yönetimine bağlanmasına ilişkin taleplerini Kürt yönetimine ileceklerini bildirdi.

TÜRKMENLER: KERKÜK’Ü EŞİT ŞEKİLDE YÖNETELİM

Irak’ta sadece Kerkük’te bulunmayan, Kerkük’ün yanı sıra Erbil, Musul, Telafer, Bakuba, Bağdat gibi yerlerde yaşayan Türkmenler arasında da Kerkük’ün statüsüyle ilgili çelişkili görüşler hakim. Kerkük’te özellikle Türkmen Cephesine bağlı olan Türkmenler Kerkük’ün Kürtler, Araplar ve Türkmenler tarafından ortak eşit şekilde kardeşçe yönetilmesini istiyor. Erbil ve Kerkük’teki bir grup Türkmen ise Kerkük’ün güvenlik, huzur ve güven için Federe Kürt Bölgesine bağlanmasını istiyor. Kerkük’teki Türkmenler, Kerkük kent yönetiminde büyük bir ağırlığa sahip olan Kürtlerin kenti adeta ele geçirmek için çaba sarf ettiğini, valinin, Emniyet Müdürü’nün ve bir çok yetkilinin Kürtlerden oluştuğunu, Türkmenlere ise fazla yer verilmediğini iddia ediyor. Son yıllarda kente getirilen Kürtlere Kürt Federe Hükümeti tarafından parasal yardımların yanı sıra ev yapıldığını ve iş verildiğini belirten Türkmenler, “Kürtler, Kerkük’ü Kürdistan’a bağlamak istiyor. Kerkük Kürdistan’a bağlanırsa biz ve Araplar tamamen pasifize edileceğiz. Biz bunu istemiyoruz. Biz Kerkük’ün Kürt, Türkmen ve Araplar arasında yöntimsel açıdan eşit şekilde paylaşımından yanayız” dedi.

KÜRTLER: KERKÜK KÜRT BÖLGESİNE BAĞLANSIN

Kerkük’ün tarihsel olarak da ‘Kürdistan’ diye tabir edilen coğrafyanın bir parçası olduğunu iddia eden Kürtler ise, Kerkük’ün Kürt Federe bölgesine bağlanmasını istiyor. Kerkük’ün çevresinde inşaa ettikleri evlere yerleşen Kürtler, Saddam Hüseyin’in kendilerini göç ettirerek yerlerine Arapları yerleştirdiğini, savaştan sonra eski yerlerine geri döndüklerini belirtiyor. Kerkük’ten asla vazgeçmeyeceklerini belirten Kürtler, “Kerkük herkesin yaşadığı huzurlu, barışçıl bir kent haline gelmeli. Bunun yolu da Kerkük’ün Kürt bölgesine bağlanmasından geçiyor. Irak parlamentosu adeta gizli bir şekilde toplanarak 140'ıncı madde yerine 24'üncü maddeyi çıkarak Kerkük’e yeni bir statü kazandırmaya çalışıyor. Biz bunu asla kabul etmeyiz. Demokratik yollarla tepkimizi ortaya koymaya devam edeceğiz. Kerkük’ün Kürt bölgesine bağlanması aslında herkesin yararına olur. Türkmenler ve Araplarda huzur ve barış ortamı istiyorlarsa bunu kabul etmeliler, yoksa Kerkük hiçbir zaman rahat yüzü görmeyecek” dediler.