Kerç krizi
Güncelleme Tarihi:
Rusya’nın Karadeniz’den Azak Denizi’ne geçişi sağlayan Kerç Boğazı’nda Ukrayna ordusuna ait 3 askeri gemiye el koyması, 2015’ten beri dondurulmuş krizi alevlendirdi. Taraflar birbirini provokasyonla suçladı. NATO ve BMGK acil olarak toplanırken, Ukrayna’da 30 günlük sıkıyönetim ilan edildi.
2015’te imzalanan Minsk ateşkesi ile ‘dondurulan’ Ukrayna krizi, pazar günü Rus ve Ukrayna donanmasının karşı karşıya gelmesiyle yeniden dünya gündemine oturdu. Ukrayna ordusundan 6 askerin yaralandığı, 23 askerin ise alıkonulduğu olaya yönelik tepkiler dün artarak devam etti. Ukrayna Meclisi, Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’nun 30 günlük sıkıyönetim öngören kararnamesini ateşli tartışmaların ardından kabul etti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) de acil toplandı. Toplantıda konuşan ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, “Rusya’nın Ukrayna’nın Kerç Boğazı’ndan yasal geçişini engellemesi, uluslararası hukuku ihlal ediyor. Bu küstah eylem, uluslararası toplum tarafından kınanmalı ve asla kabul edilmemeli” dedi.
Rusya, Ukrayna maslahatgüzarını bakanlığa çağırarak nota verirken; Cumhurbaşkanı Poroşenko, “Rusya yönetiminden uluslararası hukukla bağdaşmayan şekilde engellenen ve alıkonan üç gemimizin koşulsuz şartsız mürettebatlarıyla birlikte serbest bırakılmasını talep ediyorum. Rusya’yı sadece Kerç Boğazı değil, Ukrayna ile tüm sınırı boyunca provokasyonlardan vazgeçmeye davet ediyorum” açıklaması yaptı.
ENGELLEYİP ATEŞ AÇTILAR
Pazar günü yaşanan olayda Ukrayna’ya ait üç küçük savaş gemisi, Odessa limanından Azak Denizi’ndeki Mariupol limanına hareket halindeyken Rus donanması tarafından takibe alınmıştı. Rus donanması Ukrayna’ya ait gemileri ihlal yaptıkları gerekçesiyle boğaz yakınlarında ateş açarak durdurmuş ve gemilere el koymuştu.
‘DÖNÜŞÜ OLMAYAN NOKTA’
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna’ya destek veren ‘Batı ülkelerine’ seslenerek, “Başta ABD olmak üzere Rusya sınırlarına yakın bölgelerde gerilim yaratılması geri dönüş noktasının ötesine geçmek anlamına geliyor. Oluşan duruma stratejik gerginlik tanımını yapabilirim. Ukrayna ile son saatlerde yaşananlar Kiev yönetiminin düpedüz provokasyonundan başka bir şey değil. Dizginleri elinden kaçırmaya başlayan şimdiki Ukrayna yönetimi yeni kriz yaratarak kendisine çıkış yolu arıyor. Avrupa ülkelerinden sağduyulu tutum takınmalarını bekliyoruz” dedi. Kremlin Sözcüsü Peskov da açıklama yaparak, “Son derece tehlikeli provokasyondan söz etmek mümkün” ifadesini kullandı.
Rusya, önceki gün kapadığı Kerç Boğazı’nı dün trafiğe açtı. İngiltere, Fransa, Polonya, Danimarka ve Kanada, ‘Rusya’nın saldırganlığını’ kınayan açıklamalar yaptı. Almanya Başbakanı Merkel de Poroşenko ile telefonda görüşerek, kaygılarını iletti ve gerilimin düşürülmesi için çalışacağını söyledi.
BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ
Ukrayna’da Rusya karşıtı gösterilerin Şubat 2014’te yoğunlaşması ve ‘Putin dostu’ eski cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in devrilmesinin ardından Rusya Mart 2014’te Kırım’ı ilhak etmişti. Moskova, Kırım’ı Kerç Boğazı’na inşa ettiği köprüyle ana karaya bağlamıştı.
Ukrayna ise Karadeniz’den Azak Denizi’ne girişte yer alan Kerç Boğazı’na inşa edilen köprüyle Moskova’nın Ukrayna limanlarına girip çıkan gemileri takibe aldığını savunuyor.
Çelik ve buğday ihracatı ile kömür ithalatı açısından Ukrayna için hayati öneme sahip Kerç Boğazı, Rusya tarafından ‘kendi iç suları’ olarak tanımlanırken, ilhakı tanımayan diğer ülkeler Kerç Boğazı’nı uluslararası sular olarak kabul ediyor.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, “Kerç Boğazı uluslararası deniz hukukuna tabi değildir. Rusya’nın iç sularına geçiş noktasıdır” tavrını ortaya koymuştu.