Kasım CİNDEMİR / WASHINGTON
Oluşturulma Tarihi: Mart 27, 2009 00:00
Pentagon tarafından üretilen yeni ’robot askerler’in en önemli özelliği, öldürme kararını kendi başına verecek olması. Robotların Cenevre Sözleşmesi hükümlerine göre programlanacağını belirten uzmanlar, hata riskinin askerlerden daha az olduğunu iddia ediyor.
PENTAGON, insanlar tarafından denetlenmeyen, otonom düşünecek ve gerektiğinde de öldürecek "robot askerler" üzerinde çalışıyor. Kendi kendine karar veren silahlı robotlar, hedefi ve düşmanı bulacak, imha edecek. Georgia Teknoloji Enstitüsü’nden robotik uzmanı Ronald Arkin, "Eğilim bu yönde. Savaşlarda otonom robotlar devreye girecek. Savaş alanının koşulları bunu zorluyor" dedi. Ancak, robotların sivilleri ve meşru hedefleri nasıl belirleyebileceği konusu çok ciddi kaygılara yol açıyor. Bir başka uzman olan Noel Sharkey, "Biz uyurgezerken çok cesur bir yeni dünyaya adım atıyoruz. O dünyada robotlar kimleri ne zaman öldüreceğine karar verecek" diye konuştu. Halen, Nevada Çölü’nde çalışan askeri uzmanlar, binlerce kilometre ötede hedefleri vuran "Predator" tipi insansız uçakları uydu iletişimi yoluyla kontrol edebiliyorlar. Irak ve Afganistan’da "denetlenen" robotlar ölümcül olanlar dahil çok çeşitli amaçlarla halen kullanılıyor. Ancak, bunların hiçbiri otonom değil.
Etik olur mu
ABD Kara Kuvvetleri’nin finanse ettiği çalışmayı yürüten Ronald Arkin, robotların "etik" davranması gerektiğini de hesaba katıyor. Buna göre, otonom robotlar, uluslararası savaş kurallarına uyacak ve aynen insanların davrandığı biçimde hareket edecek. Örneğin, bir robotun beyin bilgisayarı hastaneleri ve dini ibadet yerlerini hedeflemeyecek, kadın ve çocuklara ateş açmayacak. Arkin, iyi tasarımlanmış bir robotun "askerlerden bile daha kısıtlı" davranabileceğini öne sürdü.
Noel Sharkey ise, Arkin’in etik robot düşüncesinin prensip olarak iyi olduğunu, ama bunun mümkün olmadığını belirtti. Bir başka uzman olan Selmer Bringsjord, "Ben kaygı duyuyorum. Robotlara kötü şeyler yapma gücü verirsek, onlara ahlaki olmayan şeyleri yapmamayı da öğretmeliyiz. Bunu yapamazsak, bu robotlar inşa edilmemelidir" dedi.