Karabağ’da tarihi gün... 32 yıllık sözde devlet kendini bitirdi

Azerbaycan’ın üç yıl önce Karabağ’daki Ermeni işgalini sonlandırdığı İkinci Karabağ Savaşı ve 19 Eylül’de gerçekleştirdiği ve 24 saatte tamamlanan anti terör operasyonunun tarihi sonucu dün gerçekleşti. 1991 yılında, yasadışı yoldan Azerbaycan’dan ayrıldığını ilan eden ayrılıkçı Karabağ Ermenileri, 32 yıl aradan sonra “Artsakh” adını verdikleri sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Devleti’ni feshetmek zorunda kaldı. Ayrılıkçı oluşumun lağvedildiğini açıklayan belge, sözde Ermeni yönetimi Başkanı Samvel Şahramanyan imzasıyla yayınlandı. Alınan karara göre 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren Karabağ yönetimi tamamen Azerbaycan’a devredilecek.

İSTEYEN KALABİLİR

Tarihi fesih kararnamesini imzaladığını duyuran Karabağ’daki sözde Ermeni devletinin lideri Samvel Şahramanyan, “Karar alınmıştır. 1 Ocak 2024 tarihine kadar Karabağ’daki tüm devlet yapılanması dağıtılarak kurum ve kuruluşları kapatılacak. Devlet kurumlarının kapatılmasının ardından sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti lağvedilmiş sayılacak” dedi. Kararın Karabağ’da yaşayan halkın güvenliği için, Rusya’nın arabuluculuğunda alındığını kaydeden Şahramanyan, bölgedeki Ermeni militanların silahlarını bırakarak Laçin üzerinden Ermenistan’a geçebileceklerini ifade etti. Bölgeden ayrılmayıp Azerbaycan yönetimi altında yaşamayı kabul eden Ermeniler için de açıklamalarda bulunan Şahramanyan, bu kişilerin entegrasyon koşul ve şartlarını Azerbaycanlı yetkililerden öğrenerek kararlarını vereceğini kaydetti.

66 BİN KİŞİ AYRILDI

Öte yandan bölgeden Ermenistan’a göçün artarak devam ettiği bildirildi. Ermenistan Başbakan Yardımcısı Tigran Haçatryan, dün sabah itibarıyla Karabağ’dan çıkarak Ermenistan’a giriş yapan göçmen sayısını 66 bin 500 kişi olarak açıkladı. Kesin olmayan verilere göre Karabağ’daki Ermeni nüfusun 120-125 bin civarında olduğu öngörülüyor.

VARDANYAN ETKİSİ

Karabağ’daki yasadışı Ermeni yönetiminin feshini ilan etmesi, Azerbaycan’ın 19 Eylül’de başlatarak 24 saat içerisinde bölgedeki tüm kilit noktaları kontrolü altına almasından sonra yapılan ikili görüşmelerde kararlaştırılmıştı. Önceki gün Karabağ’dan Ermenistan’a kaçmaya çalışırken yakalanan Ermeni asıllı iş adamı Ruben Vardanyan vakası fesih sürecini hızlandırmış oldu. Yaklaşık 1 milyar dolar servetini Rusya’daki çalışmalarıyla sağlayan Vardanyan, ayrılıkçı bölgeyi perde arkasından yöneten kişi olarak gösteriliyordu. Finansmanın kesilmesiyle de kâğıt üzerindeki Başkan Samvel Şahramanyan fesih kararını imzalamış oldu. Vardanyan’ın yanı sıra Azerbaycan savcılığı Karabağ bölgesinde yasadışı faaliyetleri nedeniyle Ermenistan’ın ikinci ve üçüncü Devlet Başkanları Robert Koçaryan ile Serj Sarkisyan hakkında soruşturmasını devam ettiriyor.

NİHAİ ANLAŞMA UFUKTA

Ayrılıkçı sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nin feshi, Azerbaycan ile Ermenistan arasında nihai barış anlaşmasının imzalanabilmesi sürecine de yardımcı olacak. Karabağ meselesinin çözülmesiyle 5 Ekim tarihinde yapılacak liderler görüşmesinde iki ülke arasında nihai barış anlaşmasına varılabileceği ifade ediliyor. İki ülkenin barış anlaşmasının altına imza atabilmesi için son olarak aralarındaki sınırın tespit sürecini tamamlanması gerekecek. Sovyetler Birliği parçalandığı sırada Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki hattın yeni sınır çizgisi olarak kabul edilmesi bekleniyor. (Nerdun HACIOĞLU)

AYRILIKÇILARIN GÖLGE LİDERİ TUTUKLANDI: KİM BU VARDANYAN?

Karabağ’daki ayrılıkçı Ermeni yönetimin kendini lağvetmesi kararının arkasında, gizemli işinsanı Ruben Vardanyan’ın önceki gün tutuklanmasının yattığı iddia ediliyor. Vardanyan’ın yakalanarak Azerbaycan’da adalete teslim edilmesi, Ermenistan’dan çok Ermeni diyasporasına vurulan bir darbe olarak okunuyor. Peki kimdir bu Vardanyan?

EN ZENGİNLERDEN

-Erivan doğumlu, 55 yaşındaki Ruben Vardanyan’ın yıldızı Sovyetler Birliği’nin parçalandığı dönemde parladı. 1991’de henüz 26 yaşındayken Rus vatandaşlığı alarak ülkenin en büyük yatırım bankalarından ‘Troyka Dialog’un kurucusu oldu.

- 90’lı yıllarda ABD merkezli bir dizi şirketin Rusya ve eski Sovyet cumhuriyetleri coğrafyasına girmesine aracılık etti. Ermeni diyasporasıyla da sıkı ilişkisi bulunan Vardanyan, 1 milyar dolarlık servetiyle Rusya’nın ilk 200 zengini arasına girdi.

PETKİM İHALESİNE GİRDİ

- Vardanyan’ın Türkiye’de şirket alma girişimleri de oldu. 2007 yılında Petkim, Vardanyan’ın da içinde yer aldığı konsorsiyuma satılacaktı. Vardanyan’ın kim olduğunu gayet iyi bilen Bakü yönetimi, Ankara’yı uyararak ihalenin bozulmasını sağladı.

- 2020’deki İkinci Karabağ Savaşı’nda Ermenistan’ın yenilgisini Moskova’dan izleyen Vardanyan, 2022 sonbaharında Rus vatandaşlığından çıkarak Dağlık Karabağ’a yerleşti ve ayrılıkçı yönetimin gölge lideri oldu. Ermenistan ile barış anlaşması imzalamak isteyen Azerbaycan’ın çabaları Vardanyan tarafından engellendi.

- Karabağ’dan Ermenistan’a geçmeye çalışırken yakalanan Vardanyan, Azerbaycan tarafından terörizmi finanse etme ve yasadışı silahlı çeteler kurmakla suçlanıyor. Vardanyan 14 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya.