Japon Başbakanın Tapınak Ziyareti Tartışma Yarattı

 Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ziyareti şiddetle protesto etti, “uluslararası adalete meydan okuyan” bir hareket olarak tanımladı ve Çin-Japon ilişkilerinin temeline zarar verdiğini bildirdi. Güney Kore ise Japonya’nın Büyükelçisini Dışişlerine çağırarak ziyareti protesto etti.

1869 yılında kurulmuş olan Yasukuni tapınağı, savaşlarda hayatını kaybedenler için kurulmuş olan bir tapınak ve bu sebepten dolayı bazı çevrelerce Japon militarizminin yükselişi ile özdeşleştiriliyor. Yaklaşık 2.5 milyon kişinin “ruhunu saklayan” ve adının anlamı “barış ülkesi” olan tapınağa Japon devlet görevlilerinin yaptıkları ziyaretler aslında eskiden bir sorun yaratmıyordu. Sorun, 1978 yılında, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Tokyo Uluslararası Askerî Mahkemesinde yargılanıp A-sınıfı savaş suçlusu ilan edilmiş 14 kişinin ruhlarının da bir törenle tapınağa katılmış olmasından kaynaklanıyor. Savaşta büyük zarar görmüş ve acı çekmiş olan Çin ve Kore Hükûmetleri Japon başbakanının Yasukuni ziyaretlerini Japon militarizmin kurbanı olmuş kişilerin hassasiyetlerine karşı bir duyarsızlık olarak tanımlamaktadırlar.

Japon Başbakanı ise tapınağı ziyaretinde İkinci Dünya Savaşı gibi bir felaketin asla tekrar yaşanmaması için dua ettiğini, savaşta ülkesi için hayatını kaybedenlere saygı göstermenin her ulusun hakkı olduğunu söyleyip Çin ve Kore’nin tepkilerini “çocukça” bulduğunu ifade etmiştir. Japonya içinde de görüşler ikiye bölünmüş gibi görünmektedir. Bir sonraki Başbakan olmaya en yakın isim, kabine sözcüsü Shinzo Abe ve Dışişleri Bakanı Taro Aso başbakanı desteklediklerini açıklarken,  bir diğer aday Maliye Bakanı Sadakazu Tanigaki ise ziyarete karşı çıkmıştır. Dünyanın en yüksek tirajlı gazetesi olan Yomiuri gazetesinin 5-6 Ağustos 2006 tarihlerinde yaptığı kamuoyu araştırmasına göre Japonların % 50’si bir sonraki başbakanın tapınak ziyaretlerine karşı çıkarken, % 40’ı bu ziyaretleri desteklemektedir.

Başbakan Koizumi’nin, bu derecede tartışmalı olmasına rağmen  tapınak ziyaretlerini sürdürmesinin asıl sebebi; başbakan olmadan önce her sene tapınağı ziyaret edeceğine dair söz vermiş olmasıdır. Bir sonraki başbakan olması kuvvetle ihtimal Shinzo Abe de daha önceleri tapınağı ziyaret edeceğini belirtmiş olmasına rağmen, hem uluslararası tepkiler dolayısı ile bunun Japon Dış politikasına verdiği zarar, hem de iç tepkilerden dolayı, bu konuyu seçim kampanyasında ön plana çıkarmamaya ve bağlayıcı bir durum yaratmamaya çalışmaktadır. Fakat Abe’nin de muhafazakar-şahin kanatta yer aldığını göz önüne alacak olursak bu konunun önümüzdeki yıllarda tekrar gündeme gelebileceğini söylemek yanlış olmaz sanıyoruz.