İttifak bitti mi: Macron fitili ateşledi, NATO tartışıyor

Stratejik karar almada koordinasyon eksikliğinden yakınan ve ABD’nin Suriye’den birlik çekme kararı ile Türkiye’nin ülkenin kuzeydoğusuna düzenlediği Barış Pınarı harekâtına atıfta bulunarak, “Yaşamakta olduğumuz NATO’nun beyin ölümüdür” diyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a güçlü destek çıkmadı. NATO’nun kuruluşunun 70’inci yılının kutlanacağı 3-4 Aralık’ta Londra’da yapılacak zirveye haftalar kala gelen açıklama müttefikler arasında şaşkınlık yaratırken Macron’un kullandığı dil de eleştirildi.

GELİŞMESİ LAZIM

Dün Berlin’de yaptığı açıklamada ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “NATO’nun önemli, kritik, belki de tüm tarihin en kritik stratejik ortaklığı olmayı sürdürdüğünü düşünüyorum” dedi. NATO’nun büyümesi, değişmesi ve bugünün gerçekleri ile sınamalarına karşı koyması gerektiğine vurgu yapan Pompeo, “Eğer ülkeler, NATO’ya gerekli kaynakları sağlamadan güvenlikten faydalanabileceklerini düşünürlerse, sözlerini yerine getirmezler, bu da NATO’nun etkisiz ve işe yaramaz hale gelme riskini oluşturur” uyarısında bulundu.

Macron’un açıklamalarına ilk tepki Almanya Başbakanı Angela Merkel’den gelmişti. Açıklamaları ‘yersiz’ olarak niteleyen ve söylemi de ‘radikal’ bulan Merkel, “NATO güvenliğimiz açısından yaşamsal olmayı sürdürüyor” dedi. Macron’a karşı net tavır alan Merkel’in yaklaşımı Avrupalı müttefiklerin genel çizgisini yansıtması açısından önem taşıyor. 1 Aralık’ta Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi olarak göreve başlaması beklenen İspanya Dışişleri Bakanı Josep Borrell de Macron’un açıklamalarının stratejik bağlamda yaşanan zorlukları yansıttığını belirterek, “Bununla birlikte Avrupa devletlerinin çoğunluğu açısından NATO’nun alternatifi yok” dedi.

HEDEFİ TUTTURAMIYOR

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab ise Avrupa ülkeleri açısından NATO’yu güçlendirmenin en kesin yolunun gayrisafi milli hasılanın yüzde 2’si düzeyinde savunma harcaması yapılması hedefinin tutturulması olduğunu söyledi. Macron son dönemde NATO’yu etkisi ve işleyişi konusunda sıkça eleştirirken Fransa’nın yüzde 2 hedefini yakalayan ülkeler arasında yer almaması dikkat çekiyor. Macron’un açıklamaları, Merkel’in zayıflamaya başladığı, İngiltere’nin de AB’den ayrılma aşamasında olduğu bir dönemde ‘AB liderliğine oynamanın yansıması’ olarak değerlendiriliyor. Bununla birlikte bu tür açıklamaların özellikle NATO’da çatlak yaratma politikası izleyen Rusya’nın işini kolaylaştırdığı yorumları öne çıkıyor.

TEPKİ ÇEKEN AÇIKLAMALAR

Macron son dönemde sadece NATO değil, AB içindeki yorumlarıyla da tepki çekiyor. Kuzey Makedonya ile Arnavutluk’un üyelik müzakerelerine başlamasını veto etmesi ‘tarihi hata’ vurgusuyla eleştirilen Macron, göç konusunda yaptığı yorumlarla Bulgaristan ile Fransa’yı diplomatik krizin eşiğine getirdi. Bosna-Hersek kökenli yabancı savaşçı sayısı 300, Fransız yabancı savaşçı sayısı ise 1900’den fazla iken Bosna-Hersek için ‘patlamaya hazır bomba’ ifadesini kullanması sonrasında ise Fransa’nın Saraybosna Büyükelçisi, cumhurbaşkanlığına çağrıldı.

RUSYA MACRON’U ‘TİYE’ ALDI

Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un NATO hakkında yaptığı “Beyin ölümü gerçekleşmiştir” açıklaması Rusya’da yankı buldu. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “NATO’nun kuruluş amacı temelinde düşmanlık yatıyordu. Günümüzde bu askeri ittifakın hangi uzuvlarının ölü, hangilerinin canlı kaldığını belirlemek bize düşmez. Rusya adli tıp kurumu değildir” ifadesini kullandı. Rus Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova da Macron’un sözlerine Facebook’tan kahkaha emojisi yaparak yanıt verdi ve “NATO’nun günümüzdeki halini yansıtıyor. NATO zamanında birbiriyle dalaşan Avrupa ülkelerini barıştırmıştı, ancak günümüzde eski kıtanın güvenliği için yapabileceği bir şey yok” satırlarını yazdı. (Nerdun HACIOĞLU)

SDG’YE DEVASA KAYNAK SAĞLADIK

Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan ABD Dışişleri Bakanı Pompeo, dün Körber Vakfı’nda yaptığı konuşmada Suriye’de terör örgütü YPG öncülüğündeki SGD’ye çok büyük destek verdiklerini söyledi. Pompeo, “SGD’ye çok büyük kaynak sağladık. Kuzeydoğu Suriye’de okullar inşa ettik. Altyapı inşaasına destek verdik. DEAŞ’ın yok edilmiş olmasından dolayı çok gururluyuz” ifadesini kullandı. İngiltere ve Fransa’nın da destek verdiğini söyleyen Pompeo, SDG için “Onlara destek vermeyi sürdürüyoruz. Bunda büyük çıkarımız var, Avrupa’nın da bunda çıkarı olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu. (Celal ÖZCAN / BERLİN)