İşte Putin'in kadınlar koğuşu
Güncelleme Tarihi:
Nerdun HACIOĞLU - MOSKOVA
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 06, 2002 01:48
Rusya'da Putin iktidarı ikinci yılını geride bırakırken, buhran dolu Yeltsin dönemi unutuldu. Artan refah ve istikrar ortamı cezaevlerine de yansımaya başladı.
Ruslar, bunu kanıtlamak için, aralarında Hürriyet muhabirinin de bulunduğu bir gurup yabancı gazeteciye, Moskova'nın 100 km. uzağındaki ‘‘Majaysk 5 Numaralı Kadın Cezaevi’’ni gezdirdi. 10 yıl öncenin ‘‘Hayvan bağlasan durmaz’’ görüntüleri çok değişmişti...
10 yıl önce ‘‘Hayvanı bağlasan durmaz’’ şeklinde tarif edilen ‘‘Majaysk Kadın Hapishanesi’’ günümüzde neredeyse bir gençlik tatil kampını andırıyor. Bizi kapıda karşılayan cezaevinin kadın müdürü Albay İrina Rahimovna'nın refakatinde üç gurup halinde 6-7 büyük binanın bulunduğu geniş alana yayılmış kadınlar cezaevi gezisine başladık. Cezaevi yönetimi yabancı gazeteci konukları gelmeden önce elbette gereken rötuşları yapmıştı. Park gibi bir bahçenin içinden geçerek, koğuşların bulunduğu ilk dört katlı binaya yaklaştığımızda, yolun iki kenarında ütü çizgileri taze, koyu renk elbiseli ve beyaz başörtülü iki bayan mahkum güler yüzle ‘‘zdravystvuyte’’ (hoş geldiniz) diyerek bizi selamladı.
BEMBEYAZ ÇARŞAFLAR
Ranzaların bulunduğu, yaklaşık 50 kişinin kaldığı, bir okul yatakhanesi görünümündeki ilk koğuşa girdiğimizde yine şaşırtıcı beyazlıktaki beyaz çarşaflar dikkat çekiyordu. Koğuşta iki nöbetçi dışında kimse yoktu. ‘‘Mahkumlar nerede?’’ sorusuna Albay İrina, ‘‘Gündüz koğuşta ne yapsınlar. Buraya yalnız yatmak için geliyorlar. Şimdi başka bir binada, cezaevi alanı içindeki konfeksiyon fabrikasında çalışıyorlar’’diye cevap verdi. Koridorun sonundaki bir odada 10 kadın mahkum videoda romantik aşk filmi seyrediyordu. Cezaevi üniformasını çıkardığı an çoğu genç yaştaki mahkumların manken denilecek güzellikte oldukları da dikkat çekiyordu.
ÇOĞU UYUŞTURUCUDAN
24 yaşındaki genç Sveta'ya yaklaşarak cezaevine nasıl düştüğünü soruyorum. Sveta gizlemeden ‘‘uyuşturucu’’ dedikten sonra ‘‘Bir anlık aptallık yüzünden 6 yıl hapse mahkum oldum. 2.5 yılı geride kaldı. İyi davranış dikkate alınırsa belki 2 yıl sonra serbest kalabileceğim. Yaptığımdan çok pişmanım’’ diyor.
Cezaevinde 1087 kadın mahkum bulunuyor. Yüzde 30'u 25 yaş altındaki genç kızlardan oluşuyor. Uyuşturucu kullanma ve yayma suçu birinci sırada gelirken 200 mahkum da cinayet suçundan yatıyor. Asıl acı gerçek cezaevinde dünyaya çocuk getiren çok sayına annenin bulunduğunu öğrenmek oldu. Cezaevinde 75 çocuk bulunuyor. Bunlardan 38'i bir yaşın altında.
ÇÜRÜKLER ELENDİ Mİ?
Türkiye'de devlet büyüklerimiz, ‘‘Uydurmuş. Son günlerin kampanyasına benzin dökmek için yazmış’’ diyebilir ama beni şok eden soruyu yazmadan edemeyeceğim. Dünyanın öbür ucundan, Rusya'nın Yakut Cumhuriyeti'nden Moskova yakınındaki cezaevine düşen ve üç yıl içerde yatan 26 yaşındaki çekik gözlü, kalpazan Antonina, ‘‘Türkiye'de ekonomik kriz ne oldu. Çürükler elendi mi?’’ diye sordu. Ne cevap vereceğimi elbette şaşırdım. Yakut Cumhuriyeti'nde bilgisayarda sahte dolar basmaktan hüküm giyen ve daha iki yılı kalan Antonina benden cevap beklemeden, ‘‘Bu işlerin kuralı budur. Ekonomik krizler çürükleri ayıklamak için yaratılır. Merak etmeyin’’ eklemesini de yaptıktan sonra ben susmayı tercih ettim.
45 dolar maaş
Rusya'daki kadın mahkumlar tıpkı Sovyet dönemindeki gibi boş oturmayarak, zamanını konfeksiyon atölyesinde çalışarak geçiriyor. Ancak yeni Rusya'da harcadıkları emeğin karşılığında mahkumlar 45 dolar civarında maaş da alıyor. Fotoğrafta cezaevi atölyesinde bir gurup kadın Rus ordusu için dikilen askeri elbiseleri bedenine göre istif ediyor.
Çalışıp, emekli bile olabiliyorlar
CEZAEVİNDE kadınların çalıştığı bir konfeksiyon fabrikası bulunuyor. Üç katlı uzun bir binada 800 kadın mahkum Rus ordusu için elbise dikiyor. Müdürün ifadesine göre, normal bir işyerindeki gibi yürütülen çalışmaya maaş da ödeniyor. En düşük ücret ayda 450 ruble (14 dolar) en yükseği ise 1500 ruble (47 dolar). Bu paralar banka hesabında birikerek mahkumlar tarafından istediği biçimde kullanılabiliyor. Cinayet suçundan uzun yıllar bu cezaevinde bulunan 30 kadın bu fabrikadan emekli bile olmuş.
Psikoterapi odası
Putin'in yönettiği Rusya'da cezaevleri bile çehre değiştiriyor. Bazı mekanlar kültür faaliyetleri ve toplu psikoterapi için kullanılıyor. Burada konuk sanatçılar konser veriyor, özel doktor denetiminde ağır suç işlemiş kadınlar tekrar topluma kazandırılmaya çalışılıyor.
1'er yıl affetmişler
Mahkumlardan genç bir kız şunları anlattı: ‘‘1.5 yıl önce buraya Putin'in eşi Ludmila geldi. Kristalden çiçek bir vazo hediye etti ve bize acıdığını söyledi ve ‘Aslında tüm suç sizde değil. Geride bıraktığımız 10 yıl tüm Rus toplumunu alt üst etti. Siz bu kaosun kurbanısınız' dedi. Ludmila Putin'in ziyaretinden sonra hemen hemen tüm mahkumların cezaları birer yıl indirildi.’’
10 yıl önce ‘‘Hayvanı bağlasan durmaz’’ şeklinde tarif edilen ‘‘Majaysk Kadın Hapishanesi’’ günümüzde neredeyse bir gençlik tatil kampını andırıyor. Bizi kapıda karşılayan cezaevinin kadın müdürü Albay İrina Rahimovna'nın refakatinde üç gurup halinde 6-7 büyük binanın bulunduğu geniş alana yayılmış kadınlar cezaevi gezisine başladık. Cezaevi yönetimi yabancı gazeteci konukları gelmeden önce elbette gereken rötuşları yapmıştı. Park gibi bir bahçenin içinden geçerek, koğuşların bulunduğu ilk dört katlı binaya yaklaştığımızda, yolun iki kenarında ütü çizgileri taze, koyu renk elbiseli ve beyaz başörtülü iki bayan mahkum güler yüzle ‘‘zdravystvuyte’’ (hoş geldiniz) diyerek bizi selamladı.
BEMBEYAZ ÇARŞAFLAR
Ranzaların bulunduğu, yaklaşık 50 kişinin kaldığı, bir okul yatakhanesi görünümündeki ilk koğuşa girdiğimizde yine şaşırtıcı beyazlıktaki beyaz çarşaflar dikkat çekiyordu. Koğuşta iki nöbetçi dışında kimse yoktu. ‘‘Mahkumlar nerede?’’ sorusuna Albay İrina, ‘‘Gündüz koğuşta ne yapsınlar. Buraya yalnız yatmak için geliyorlar. Şimdi başka bir binada, cezaevi alanı içindeki konfeksiyon fabrikasında çalışıyorlar’’diye cevap verdi. Koridorun sonundaki bir odada 10 kadın mahkum videoda romantik aşk filmi seyrediyordu. Cezaevi üniformasını çıkardığı an çoğu genç yaştaki mahkumların manken denilecek güzellikte oldukları da dikkat çekiyordu.
ÇOĞU UYUŞTURUCUDAN
24 yaşındaki genç Sveta'ya yaklaşarak cezaevine nasıl düştüğünü soruyorum. Sveta gizlemeden ‘‘uyuşturucu’’ dedikten sonra ‘‘Bir anlık aptallık yüzünden 6 yıl hapse mahkum oldum. 2.5 yılı geride kaldı. İyi davranış dikkate alınırsa belki 2 yıl sonra serbest kalabileceğim. Yaptığımdan çok pişmanım’’ diyor.
Cezaevinde 1087 kadın mahkum bulunuyor. Yüzde 30'u 25 yaş altındaki genç kızlardan oluşuyor. Uyuşturucu kullanma ve yayma suçu birinci sırada gelirken 200 mahkum da cinayet suçundan yatıyor. Asıl acı gerçek cezaevinde dünyaya çocuk getiren çok sayına annenin bulunduğunu öğrenmek oldu. Cezaevinde 75 çocuk bulunuyor. Bunlardan 38'i bir yaşın altında.
ÇÜRÜKLER ELENDİ Mİ?
Türkiye'de devlet büyüklerimiz, ‘‘Uydurmuş. Son günlerin kampanyasına benzin dökmek için yazmış’’ diyebilir ama beni şok eden soruyu yazmadan edemeyeceğim. Dünyanın öbür ucundan, Rusya'nın Yakut Cumhuriyeti'nden Moskova yakınındaki cezaevine düşen ve üç yıl içerde yatan 26 yaşındaki çekik gözlü, kalpazan Antonina, ‘‘Türkiye'de ekonomik kriz ne oldu. Çürükler elendi mi?’’ diye sordu. Ne cevap vereceğimi elbette şaşırdım. Yakut Cumhuriyeti'nde bilgisayarda sahte dolar basmaktan hüküm giyen ve daha iki yılı kalan Antonina benden cevap beklemeden, ‘‘Bu işlerin kuralı budur. Ekonomik krizler çürükleri ayıklamak için yaratılır. Merak etmeyin’’ eklemesini de yaptıktan sonra ben susmayı tercih ettim.
45 dolar maaş
Rusya'daki kadın mahkumlar tıpkı Sovyet dönemindeki gibi boş oturmayarak, zamanını konfeksiyon atölyesinde çalışarak geçiriyor. Ancak yeni Rusya'da harcadıkları emeğin karşılığında mahkumlar 45 dolar civarında maaş da alıyor. Fotoğrafta cezaevi atölyesinde bir gurup kadın Rus ordusu için dikilen askeri elbiseleri bedenine göre istif ediyor.
Çalışıp, emekli bile olabiliyorlar
CEZAEVİNDE kadınların çalıştığı bir konfeksiyon fabrikası bulunuyor. Üç katlı uzun bir binada 800 kadın mahkum Rus ordusu için elbise dikiyor. Müdürün ifadesine göre, normal bir işyerindeki gibi yürütülen çalışmaya maaş da ödeniyor. En düşük ücret ayda 450 ruble (14 dolar) en yükseği ise 1500 ruble (47 dolar). Bu paralar banka hesabında birikerek mahkumlar tarafından istediği biçimde kullanılabiliyor. Cinayet suçundan uzun yıllar bu cezaevinde bulunan 30 kadın bu fabrikadan emekli bile olmuş.
Psikoterapi odası
Putin'in yönettiği Rusya'da cezaevleri bile çehre değiştiriyor. Bazı mekanlar kültür faaliyetleri ve toplu psikoterapi için kullanılıyor. Burada konuk sanatçılar konser veriyor, özel doktor denetiminde ağır suç işlemiş kadınlar tekrar topluma kazandırılmaya çalışılıyor.
1'er yıl affetmişler
Mahkumlardan genç bir kız şunları anlattı: ‘‘1.5 yıl önce buraya Putin'in eşi Ludmila geldi. Kristalden çiçek bir vazo hediye etti ve bize acıdığını söyledi ve ‘Aslında tüm suç sizde değil. Geride bıraktığımız 10 yıl tüm Rus toplumunu alt üst etti. Siz bu kaosun kurbanısınız' dedi. Ludmila Putin'in ziyaretinden sonra hemen hemen tüm mahkumların cezaları birer yıl indirildi.’’