Nerdun HACIOĞLU MOSKOVA
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 04, 2007 00:00
19 Temmuz 2007. Olay yeri, Moskova. İngiliz Büyükelçisi Sir Brenton Rus Dışişleri’ne çağrılmış.
Londra’da zehirlenen eski Rus ajanı Litvinenko’yu öldürmekle suçlanan Andrey Lugovoy’un iadesini isteyen İngiltere’ye sözlü nota verilecek. Elçiyi Rus Dışişleri Bakan Yardımcısı Gruşko karşılıyor ve sert bir konuşma yapıyor. İşte Rus ve İngiliz basınının peşinde koştuğu görüşme tutanakları şimdi Hürriyet’in elinde.
Terörde işbirliği bitmiştir
Rus Bakan Yardımcısı Gruşko: Dört diplomatınız 10 gün içerisinde Rusya’yı terk edecek. Uluslararası terörle mücadele işbirliği de askıya alınmaktadır. Gerekirse Lugovoy’u biz kendimiz yargılarız.
AB arkamızda
İngiliz Büyükelçi Brenton: İngiltere yalnız değil, AB de yanımızdadır. Rusya’nın kuvvet yoluyla dize gelmeyeceğini biz de biliyoruz. Rusya’daki mahkemelerin bağımsız hareket ettiğinden şüphemiz var.
ESKİ KGB ajanı Aleksander Litvinenko’nun geçen yıl Londra’da esrarengiz bir biçimde, polonyum kullanılarak zehirlenmesi sonucu İngiltere ile Rusya arasında patlak veren "soğuk savaş" tarzı kriz, geçen 19 Temmuz günü zirve noktaya ulaşmıştı. İngiliz savcılar, Litvinenko’nun katil zanlısı olarak eski ajan Andrey Lugovoy’u işaret ediyor, Moskova’nın bu kişiyi iadeye yanaşmaması nedeniyle de Londra Rusları yeterince işbirliği yapmamakla suçluyor ve 16 Temmuz tarihinde dört Rus diplomatı sınırdışı etme kararı alıyordu. 19 Temmuz günü Moskova’daki İngiliz Büyükelçisi Sir Anthony Brenton, Rusya Dışişleri’ne davet ediliyor ve Bakan Yardımcısı Aleksander Gruşko tarafından kendisine sert bir nota veriliyordu. Hürriyet’in ele geçirdiği tutanaklara göre iki diplomat arasında şu konuşma geçiyor:
Gruşko: Sayın Büyükelçi hoş geldiniz. İngiliz hükümetinin ülkemize karşı başlattığı dostane olmayan davranışlar üzerine Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un talimatını sizlere aktarmam gerekiyor. Size sunacağım bilgiler Rusya’nın karşı adımı anlamına geliyor. Elçiliğinizde görevli 4 diplomat 10 gün içerisinde Rusya’yı terk edecek. Vize kısıtlaması konusunda sizden açıklama gelinceye kadar Rus devlet memurları İngiliz vizesi için başvuruda bulunmayacaktır. Tavsiyemiz, İngiliz yetkililer de Rus vizesi için başvurmasın İngiltere’nin Rusya güvenlik servisi FSB ile tüm temaslarını keseceğini açıklaması üzerine Rusya’nın diğer güvenlik kurumlarının İngiltere ile temasları dondurulmuştur. Uluslararası terörle mücadele işbirliği de askıya alınmaktadır.
Brenton: Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim. Bilgileri zaman geçirmeden Londra’ya ileteceğim. Kendimden ancak şunu söyleyebilirim. Attığınız karşı adımlar kabul edilir gibi görünmüyor. İngiltere’nin attığı adımlar defalarca kontrolden geçirildikten sonra alınmış kararlardır. İngiltere’nin Lugovoy davasında yalnız olmadığını belirtmek isterim. AB de yanımızdadır. AB başkanlığı bildiğiniz gibi Lugovoy meselesi hakkında özel bildiri kabul etmişti.
Gruşko: Davranışlarınız dostane değil. İngiltere yaptırım tehditleriyle, zorla görüşlerini benimsetmek istiyor. İngiltere’nin Lugovoy davasını ısrarla AB düzlemine çekmek istemesine gelince; AB’deki partnerlerinizde sağduyunun hakim geleceğine inanıyoruz. Rusya ile AB ilişkilerine Lugovoy prizmasından bakanlar hüsrana uğrayacaktır.
Brenton: Davranışlarımızı baskı olarak görmemeniz gerekir. Rusya’nın kuvvet yoluyla dize gelmeyeceğini biz de biliyoruz. Önlemleri sonuç olarak değil, ciddi bir sinyal olarak algılamak gerek. Lugovoy davasında Rusya’nın bizimle işbirliği yapmak istememesi kaygı yaratıyor.
Büyükelçiye kapıyı gösterdi
Gruşko: Kasıtlı biçimde konuyu diplomatik krize dönüştürdünüz. Kanıtları verin, Lugovoy bizde yargılansın, gereken cezayı alsın. 200 Rus, yabancı ülkelerden gelen bilgiler üzerine yargılanmıştır.
Brenton: İstatistik çarpıcı. Ancak bizim Rusya’daki mahkemelerin bağımsız hareket ettiğinden şüphemiz var.
Gruşko: Böyle olmadığını bile bile konuşuyorsunuz. İşbirliği kılıfı altında İngiltere’de Rusya karşıtı propaganda yapılıyor. İyice kontrol etmeden konuşmayın. Hoşçakalın sayın büyükelçi.
Rus Dışişleri Moskova’daki İngiliz ajanların adını Hürriyet’e açıkladı
19 TEMMUZ tutanaklarını Hürriyet’e veren Rus Dışişleri Bakanlığı’ndaki kaynak, İngiltere’nin Moskova’daki antiterör ajanlarının isimlerini de Hürriyet’e açıkladı: Fiona MacCallum ve Patrick Matthew. Tutanakları okuduktan sonra Hürriyet, Rus kaynağa şu soruyu yöneltti:
"Rusya’nın İngiltere’ye verdiği nota, uluslararası terörle mücadele ortaklığının sona erdiği anlamına geliyor. Krizin tepe noktasından bu yana aranızda yumuşama adımları atılmadı mı?"
Yanıt, böyle bir yumuşama olmadığını gösteriyor: "Hayır, kriz devam ediyor. İki ülke güvenlik birimleri arasındaki uluslararası terörle mücadele irtibat subaylarına, ’faaliyetleri durdurun’ emri verildiğini düşünüyoruz. Yakında İngiliz gizli servisinin Rusya’daki iki görevlisi, Fiona MacCallum ile Patrick Matthew turist konumuna geçecek. İngiltere Rusya’daki terörle mücadele irtibat ekibini, biz de İngiltere’deki ekibimizi geri çekmek zorunda kalacağız. Belki de sınır dışı edilecek kişiler onlar olur."