İsrail’de sandıktan belirsizlik çıktı

İsrail'de 23 Mart’ta yapılan erken seçimde kullanılan oyların sayımı devam ederken, kesin olmayan sonuçlara göre Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyona destek vermesi beklenen sağ partiler, koalisyon hükümetini kurmak için gerekli 61 milletvekili ulaşamadı.

İsrail Merkez Seçim Komisyonunun paylaştığı bilgilere göre, salı yapılan erken seçimlerde kullanılan oyların yüzde 91'den fazlası sayıldı.

Şu an itibarıyla Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi, 120 sandalyeli Meclis'e 30 milletvekili göndererek seçimi önde tamamladı.

Netanyahu’nun rakibi Yair Lapid liderliğindeki Yesh Atid (Gelecek Var) Partisi ise 17 milletvekili çıkararak ikinci sırada yer alıyor.

Ultra-Ortodoks Yahudileri temsil eden partilerden Şas 9, Birleşik Tevrat ise 7 sandalyeyle Meclis'e girdi.

Savunma Bakanı Benny Gantz’ın liderliğindeki Mavi-Beyaz 8, Naftali Bennett’in partisi Yamina 7 milletvekilliği kazandı.

Eski Savuma Bakanı Avigdor Liberman’ın partisi İsrail Evimiz ile İşçi Partisi de 7’şer milletvekili çıkarmayı başardı.

Likud’dan ayrılan Giden Saar’ın kurduğu Yeni Umut, aşırı sağcıların desteklediği Dini Siyonizm ve sol görüşleriyle öne çıkan Meretz Partisi 6'şar milletvekiliyle meclisteki yerini aldı.

İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden 3 partinin kurduğu Ortak Arap Listesi Bloku ciddi oy kaybederek 6 sandalyeye düşerken, bu gruptan ayrılan Mansur Abbas’ın liderliğindeki Birleşik Arap Listesi (Ra’am) 4 milletvekili çıkararak Meclis'e girmeye hak kazandı.

Sandık çıkış anketlerine göre yüzde 3,25 seçim barajını aşamayacağı belirtilen ancak oyların sayılmasıyla Meclis'e girmeyi başaran Ra’am, koalisyon görüşmelerinde kilit parti konumuna geldi.

NETANYAHU’YA YAKIN PARTİLER KOALİSYONU KURACAK SAYIYA ULAŞAMADI

Kurulduğu tarih olan 1948’den bu yana koalisyon hükümetleriyle yönetilen İsrail’de, 23 Mart’ta yapılan seçimlerin ardından sağ veya sol blokta yer alan partilerin koalisyonu kurmak için gerekli 61 milletvekiline ulaşıp ulaşılamayacağı merak ediliyordu.

Henüz oyların tamamı sayılmasa da mevcut durumda Likud’un yanı sıra Netanyahu’ya destek vermesi beklenen Şas, Birleşik Tevrat, Yamina ve Dini Siyonizm partilerinin sandalye sayısı 59’da kalarak koalisyonu kuracak sayıya ulaşamadı.

Bu nedenle oyların tamamı sayılınca sonuçlar değişmezse Netanyahu’ya yakın sağ partilerin koalisyonu kurabilmesi için ya karşı gruptan yer alan bir partiyi yanlarına çekmeleri ya da muhalif partilerden 2 milletvekili transfer etmeleri gerekiyor.

KOALİSYON SENARYOLARINDA BELİRSİZLİK HAKİM

Mevcut tabloda hem Netanyahu liderliğinde hem de İsrail Başbakanına muhalif partilerden oluşacak bir koalisyonun kurulabilmesinin önünde birçok engel bulunuyor.

Netanyahu liderliğindeki sağ partilerden oluşacak bir koalisyona karşı tarafta yer alan partilerin katılmasının zor olduğu yorumları yapılıyor. Zira, Gelecek Var, İşçi Partisi, Mavi-Beyaz, Ortak Arap Listesi Bloku ve Meertz’in Netanyahu liderliğindeki bir koalisyona katılmasına ihtimal verilmiyor.

Bu durumda, geriye Netanyahu’nun koalisyon görüşmelerinde kapısını çalabileceği partiler olarak İsrail Evimiz, Yeni Umut ve Ra’am kalıyor.

Likud’dan ayrılarak kendi partisini kuran Saar, Netanyahu liderliğindeki koalisyonda yer almayacağını birçok kez dile getirmişti.
İsrail Evimiz Partisi lideri Liberman ise seçim kampanyasında “Haredimsiz hükümet” sloganını kullanarak Netanyahu’nun olası koalisyonunda yer almasına kesin gözüyle bakılan Şas ve Birleşik Tevrat partilerini hedef almıştı.

Ra’am ise Yamina ve Dini Siyonizm gibi aşırı sağcı partilerin içinde yer alacağı bir koalisyon hükümetine destek vermeyeceğini duyurdu.
Bu da Netanyahu’nun diğer taraftan bir partiyi yanına çekerek sağcıların da içinde yer alacağı bir koalisyon hükümetini kurma ihtimalini zayıflatıyor.

Netanyahu'nun diğer partilerden 2 milletvekilini kendi yanına çekmesi seçeneği ise henüz belirsizliğini koruyor.

NETANYAHU’SUZ BİR KOALİSYON İHTİMALİ DÜŞÜK

Öte yandan Netanyahu karşıtı partilerin sandalye sayısı koalisyon kurmaya yeterli gözükse de bu ihtimalin önünde de birçok engel bulunuyor.

Bu engellerin başında başbakanın kim olacağı konusundaki belirsizlik ve İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden Ortak Arap Listesi Bloku ve Ra’am’ın içinde yer alacağı koalisyon hükümetine diğer muhalif partilerin katılmayı reddetmesi geliyor.
Şas, Birleşik Tevrat ve Dini Siyonizm’in Netanyahu’nun yanından ayrılarak diğer partilerle koalisyon hükümeti kurma ihtimalinin düşük olduğu yorumları yapılıyor.

Bu nedenle Netanyahu karşıtları Gelecek Var, Mavi-Beyaz, İşçi Partisi, İsrail Evimiz, Yeni Umut ve Meretz partilerinin koalisyon hükümeti kurabilmek için Filistinlileri temsil eden Ortak Arap Listesi Bloku veya Ra’am’ın desteğini alması gerekiyor. Ya da Yamina’nın yanı sıra Dini Siyonizm’i Netanyahu’nun yanından kendi taraflarına çekmesi gerekiyor.

Özellikle İsrail Evimiz ve Yeni Umut partilerinin Ortak Arap Listesi Bloku ile Ra’am’ın destek vereceği koalisyona katılmayı kabul etmesinin zor olduğu dile getiriliyor.

Dini Siyonizm’in ise “sol” bir ittifakın içinde yer almaya sıcak bakmadığı kaydediliyor.

Tüm bu nedenlerden dolayı seçimler mevcut şekilde sonuçlanırsa, İsrail siyasetini belirsiz ve karmaşık günler bekliyor.