İsrail, Kıbrıs Rum Kesimi Akdeniz’i paylaştı
Güncelleme Tarihi:
Kıbrıslı Rumlar, Türkiye-İsrail gerginliğinden yararlanıp, Ankara’yı çok zor duruma düşürecek bir adım attılar.
Her ikisi de Akdeniz’e kıyısı bulunan Rum Kesimi ve İsrail, Türkiye’nin çok itiraz ettiği “münhasır ekonomik alan” anlaşmasını imzaladılar.
Rumlar daha önce de, Türkiye’nin tüm itirazlarına rağmen Mısır, Suriye ve Lübnan’la benzer anlaşmalar imzalamışlardı.
Böylece, Ankara ne kadar karşı çıksa da, Akdeniz’in Kıbrıs adasının güneyindeki bölümü resmen paylaşılmış oldu.
İsrail ile Rumlar arasındaki anlaşmayı, İsrail Altyapı Bakanı Uzi Landau ile Rum Dışişleri Bakanı Markos Kypriuanu, Lefkoşa’da, iki ülke heyetlerinin yaklaşık bir haftadır süren müzakerelerinin ardından imzaladılar.
MÜNHASIR EKONOMİK ALAN NEDİR?
Münhasır Ekonomik alan anlaşmaları, kıyıdan komşu ülkelerin, denizdeki ekonomik bölgeleri belirleyip, özellikle hidrokarbon rezervlerinin (doğal gaz ve petrol) çıkarılmasında sınırları tarif ediyor.
Ülkelerin, kıyılarında iki tür hakları var:
- Karasuları, bir ülkenin sahilden başlayarak kesin egemenlik sahası ilan ettiği deniz alanıdır. Bu konuda BM Deniz Hukuk Sözleşmesinde üst sınır olarak 12 mil uzunluğu esas kabul edilmiştir. Türkiye ise bu mesafeyi kabul etmiyor. Türkiye’nin gerekçesi, Ege Denizi’nde olduğu gibi, adaların bulunduğu ve iki ülke kıyıları arasındaki mesafenin çok düşük olduğu bölümlerde, 12 millik karasularının “uygulanabilir olmadığı” tezi.
- Münhasır ekonomik bölge kavramı ise 10 Aralık 1982'deki Deniz Hukuku Konferansı'nda kabul edildi. Münhasır ekonomik bölge kavramı, kıyı devletine, kıyıdan başlayarak denize doğru en fazla 200 mil kadar uzanan bölgede çeşitli ekonomik haklar tanıyor. Bu haklar arasında, deniz içi ve altındaki doğal kaynakların aranması ve işletilmesi de yer alıyor.
TÜRKİYE SAVAŞ GEMİSİ GÖNDERMİŞTİ
Türkiye, Akdeniz’de tüm ihtilaflar çözülüp, sınırlar resmen anlaşmalarla belirlenmeden, münhasır ekonomik alan anlaşmaları da imzalanamayacağını savunuyor. Ankara, Akdeniz’in paylaşılabilmesi için başta Kıbrıs sorununun çözümünü şart koşuyor, ayrıca İsrail-Lübnan, İsrail-Filistin ve İsrail Suriye arasında da kalıcı barış anlaşmaları imzalanması gerektiğini vurguluyor.
Rum tarafı ise, kendisini Kıbrıs Adası’nın “tek hakimi” olarak kabul ederek, Akdeniz’in bölüşülmesi konusunda diğer kıyıdaş ülkelerle tek taraflı anlaşmalar imzalıyor.
Daha önce Kıbrıs Rum Kesimi, tek taraflı olarak belirlediği “münhasır ekonomik alanında” petrol aramaya girişmiş, Türkiye buna çok sert tepki göstermişti. O dönemde Ankara, bölgeye savaş gemilerini göndererek, Rumlara bu konuda gerekirse çatışmadan kaçınmayacağı mesajı vermişti.
Rum Kesimi, daha önce de pek çok kez İsrail’e münhasır ekonomik alan anlaşması imzalanması için girişimde bulunmuş, ancak Ankara ile ilişkilerini o dönemde bozmak istemeyen İsrail yönetimi buna yanaşmamıştı.
Ankara ile Tel Aviv arasında, Mavi Marmara nedeniyle ortaya çıkan gerginlik, İsrail’in Akdeniz politikasına da yansıdı. Önce Yunanistan ile yakınlaşan İsrail, şimdi de, Ankara’yı çok kızdıracağını bilmesine rağmen, Rum Kesimi ile Akdeniz’in paylaşılmasına ilişkin anlaşmayı imzaladı.
DIŞİŞLERİ MÜSTEŞARI, İSRAİL BÜYÜKELÇİSİNİ ÇAĞIRDI
Rum Kesimi’nin İsrail’le Akdeniz’de münhasır ekonomik bölge anlaşması imzalanacağına ilişkin ilk resmi bilgi Ankara’ya, bizzat İsrail tarafından iletildi.
Türkiye’nin Tel Aviv’deki Maslahatgüzarı, İsrail Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak, kendisine İsrail’in Rum Kesimi ile anlaşmaya ilişkin müzakereleri yürüttüğü, müzakerelerin sonunda bir anlaşma imzalanmasının öngörüldüğü anlatıldı.
Bu bilgi Ankara’yı harekete geçirdi.
Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu da İsrail’in Ankara Büyükelçisi Levy’yi bakanlığa çağırarak, en üst düzeyde uyardı.
Diplomatik kaynaklara göre, Sinirlioğlu görüşmede, şu uyarıları yaptı;
Kıbrıs sorunu çözülmeden, Akdeniz’de bu tip anlaşmalar imzalanması uygun değildir.
Bu tip adımlar, Kıbrıs sorununun çözümünü de engelleyecek kadar ciddi adımlardır.
Sadece Kıbrıs sorunu değil, böylesine anlaşmalar Ortadoğu’daki hassas dengeyi de yıkabilir, Doğu Akdeniz’in güvenlik ve istikrarına ciddi darbe vurabilir.
Mevcut durumu kötüleştirmesinin yanı sıra, yeni ihtilafların da doğmasına yol açabilir.
Sinirlioğlu’nun özellikle son uyarısı çok önemli. Diplomatik dille ifade edilmiş bu uyarı, aslında “Türkiye, Rumların tek taraflı adım atmasına izin vermez. Gereken her türlü tedbiri alır” mesajı içeriyor.
Ancak Türkiye’nin bu uyarılarına rağmen, imzaların atılması, Ankara’yı kızdırdı. Şimdi, verilecek tepki üzerinde çalışılıyor.
İŞTE RUMLARIN ÇİZMEYE ÇALIŞTIĞI AKDENİZ SINIRLARI
