İsrail, Golan’ı verir mi

İNCİL’de "göçmenlerin kenti" diye anılıyor Golan. Tarih boyunca da Aramiler’den Osmanlı’ya kadar el değiştirip durmuş bu verimli topraklar. Lübnan ve Suriye’ye kuşbakışı duran bu plato, 1967 yılından bu yana İsraillilerin elinde. Şimdi ise Golan Tepeleri yeniden pazarlık konusu. Türkiye aracılığıyla dolaylı görüşmeleri sürdüren Suriye, şimdi İsrail’den bu bereketli toprakları geri istiyor. İsrail halkının dörtte üçü böyle bir pazarlığa karşı. İsrail Yönetimi, herşeye rağmen Golan’ı vermeyi kabul eder mi?         

İsrail’in kuzeyinde Suriye ile Lübnan sınırında yer alan plato, 60 km uzunluğunda, 20 km genişliğinde. İşgal öncesinde burada yaşayan Arapların büyük bir kısmı savaş sonrasında göçüp gitmiş. Bölgede 18 bin kadar Dürzi ile 32 yerleşim merkezinde 21 bin Yahudi yaşıyor. Gazze’den çekilen muhafazakar yerleşimcilerin aksine, Golan’da yeni bir hayat kuran Yahudilerin büyük bir kısmı İşçi Partisi’nin kibbutzlarından buraya gelenler. Spa turizmi, hayvancılık, şarapçılık Golan’ın en büyük geçim kaynağı. İhraç edilen İsrail Cabernet şaraplarının yüzde 40’ı Golan mahreçli. Bölge her yıl ortalama 3 milyon turist çekiyor. İsrail’in en huzurlu ve müreffeh köşelerinden biri.

İsrail’in yerleşimini konu alan "Kazara İmparatorluk" isimli kitabın yazarı Gershom Gorenberg, 2005 yılındaki Gazze’den çekilmenin aksine laik çoğunluğun yaşadığı Golan’dan çekilmeyi İsrail halkına anlatmanın kolay olmadığı görüşünde. Gorenberg, "İsrail’deki çoğunluk, laikler, ’Bakın onlar da tıpkı bizim gibi’ diyecek" diyor.

Pazarlığın ardında su anlaşmazlığı var

GOLAN, Suriye’nin olmazsa olmaz şartı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, barış görüşmeleri için İsrail’in ’Golan’dan çekilme’ sözü vermesini istiyor. Ehud Olmert hükümeti ise toprağa karşı barış pazarlığına dayanan Madrid Konferansı’nın görüşmeler için esas alınmasından yana. Yani, İsrail, 1948 tarihli uluslararası sınırları kabul ediyor, Suriye ise ateşkes sınırı için bastırıyor. İki sınır çizgisi arasında yaklaşık 40 km2’lik bir toprak parçası söz konusu ama Suriye için buradaki su kaynakları hayati öneme sahip. Çünkü İsrail, ateşkes hattına kadar geri çekilmeyi kabul ederse Suriye, Taberiye Gölü’ne kadar uzanacak ve sudan hak iddia edebilecek. Hatırlatmakta fayda var, 2000 yılındaki Suriye-İsrail görüşmeleri bu nedenle sekteye uğramıştı.