İsrail’den ABD’ye yerleşim darbesi

ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın, Ortadoğu barış görüşmelerini canlandırma umuduyla düzenlediği İsrail gezisi olaylı başladı. İsrail İçişleri Bakanlığı, Biden’ın gezisinden saatler önce, İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs’te 1600 yerleşim inşa edileceğini açıkladı. ABD, İsrail’i uzun süredir ilk kez kınadı.
Biden, “İsrail’in son kararı müzakerelere başlamak için gereken güveni zedeledi. Taraflar işleri karmaşıklaştırmak yerine müzakerelere destek ortamı yaratmalı” dedi. Tel Aviv Üniversitesi’nde dün yaptığı konuşmanın içeriğini de bu gelişme üzerine değiştiren Biden, normalde kullanmayı düşünmediği İsrail’i eleştiren ifadeleri de metne soktu.
Koalisyon bozulabilir
İsrail’i kınayanlar arasında Türkiye de var. 22 üyeli Arap Birliği ise ABD arabuluculu İsrail-Filistin barış görüşmelerine verilen desteğin çekilmesini önerdi.
Kriz, İsrail hükümetini de sarstı. Sağ ağırlıklı koalisyonun tek sol üyesi olan İşçi Partisi, bakana tepki gösterdi. İşçi Partili Tarım Bakanı Şalom Simhon, “Parti üyelerimiz bu koalisyon hükümetinde kalmak konusunda giderek daha çok zorlanıyor. Bu koalisyona katılmamızın tek amacı barış sürecini yeniden başlatmaktı” dedi.
Bu kez aşırı dinci bakan
Türkiye ile “alçak koltuk” krizi patlak verdiğinde, Başbakan Binyamin Netanyahu, söz konusu “mizansenden” kendisinin haberi olmadığını öne sürüp aşırı sağcı Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’ın Türk Büyükelçi’den özür dilemesini sağlamıştı. Yine benzeri bir süreç yaşandı. Aşırı dinci Şas Partisi’ne mensup İçişleri Bakanı Eli Yişai, Netanyahu tarafından azarlandıktan sonra, “Zamanlama yanlıştı, üzgünüm” dedi.
Haaretz Gazetesi yazarı Yossi Sarid ise “Netanyahu haberi olmadığını söylese de inanmayın. Herşeyi elbette biliyordu. Tüm bu kaos, saat gibi işletildi. Biden bunu asla unutamayacak” diye yazdı.

Barışa sabotaj

İsrail, yeni yerleşimleri Kudüs’ün doğusundaki Ramat Şalmo mahallesine (üstte) inşa edecek. Son kriz, “Ortadoğu barışına sabotaj” olarak yorumlandı. Filistin Yönetimi, bu hafta başlaması planlanan barış müzakerelerinden çekildi. Haaretz Gazetesi’ne göre İsrail hükümeti önümüzdeki yıllarda Doğu Kudüs’teki Yeşil Hattın ötesinde 50 bin dolayında konut daha yapmayı planlıyor.

Hemen özür diledi

ABD’den hemen özür dileyen Başbakan Binyamin Netanyahu, bakanlarına da “Artık beni utandırmayın” dedi. Netanyahu, Biden ile görüşmesinde yerleşim açıklamasının “talihsiz zamanlaması konusunda duyduğu üzüntüyü” dile getirerek, “Bir yıldan önce herhangi bir yerleşime onay vermeyeceğiz” diye konuştu.
AFP’nin yorumuna göre Obama Yönetimi, arabuluculuk rolünü kaybetmek istemediği için İsrail’e daha sert bir tepki göstermeyecek. Ancak bu durumda da yerleşim inşaatları yayılacak ve Filistinliler müzakere masasına oturmayı reddetmeyi sürdürecekler.