İsrail ABD’den tanıma istedi... Kudüs’ten sonra Golan hamlesi

İSRAİL’in Ortadoğu’da büyük tartışmalar yaratan ve bir türlü hayata geçiremediği bölgeye dair yayılmacı projeleri, ABD’de Donald Trump yönetiminin iş başına gelmesinin ardından gün ışığına çıkmaya devam ediyor. Kudüs’ün ardından İsrail bu kez de, 1967’den beri işgal altında tuttuğu Suriye’nin Golan Tepelerinde egemenlik ilan edebilmek için ABD’ye baskı yapıyor. Reuters’a röportaj veren İsrail İstihbarat Bakanı Israel Katz, ABD ile görüşmelerde bu konunun artık üst sıralarda yer aldığını, ABD’nin birkaç ay içinde bu konuya rıza gösterebileceğini açıkladı. ABD yönetimi, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdığını açıklamış; Filistinliler için felaket günü, İsrail içinse kuruluş yıldönümü olan sembolik öneme sahip 14 Mayıs tarihinde, büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşımıştı.

TAHRAN’A MESAJ
Reuters’a özel verdiği mülakatta önemli açıklamalarda bulunan Katz, Golan Tepeleri’nde İsrail egemenliği konusunun, ABD ile gerçekleştirilen ikili diplomatik görüşmelerde ön sıraya alındığını söyledi. Başbakan Binyamin Netanyahu’nun güvenlik kabinesinde yer alan İsrailli bakan, “Böyle bir hamle için mükemmel bir zaman. İran’a verilecek en can yakıcı cevap, bir ABD beyanıyla, bir başkanlık bildirisiyle, Golan’da İsrail egemenliğini tanımaktır” diye konuştu. Tahran’a mesaj da veren Katz, “ABD’nin müttefiki İsrail’i yok etmek mi istiyorsunuz, bunun için saldırı mı düzenliyorsunuz? Bakın, tam zıttını alacaksınız” dedi.

Golan Tepeleri’nin, Netanyahu’nun ABD Başkanı Trump ile Şubat 2017’de Beyaz Saray’da gerçekleştirdiği ilk görüşmede gündeme geldiğini söyleyen Katz, şu anda ABD yönetiminde ve Kongre’de çeşitli seviyelerde bu konunun görüşüldüğünü kaydetti. Kararın bu yıl verilip verilmeyeceğiyle ilgili bir soruyu yanıtlayan İsrail İstihbarat Bakanı Katz, “Evet, birkaç ay sürer” dedi ve ekledi: “Hesaplarıma göre muazzam olgunlukta ve yüksek bir ihtimalle gerçekleşecek.”

FİLİSTİNLİLERİ KIŞKIRTACAK
İsrailli Bakan Israel Katz, böyle bir kararın ABD’nin Kudüs kararının ardından Filisitinlileri kışkırtacağını söyledi. Filistinliler’in İsrail ile yaşamaya devam etmesi çağrısı yapan Katz, “İsrail nasıl olması gerektiğini söylerse öyle olacaktır. Tarih bizim lehimize çalışıyor” dedi. İran’ın Suriye’deki varlığının İsrail için büyük tehdit olduğunu belirten Katz değerlendirmelerine şöyle devam etti:

“Suriye Devlet Başkanı Esad muhaliflerle uğraşırken, Rusya ve Esad için İran’ın dışarı atılması bir fırsat olabilir. Netanyahu hükümetinin başlıca endişesi, yan kapısında İran varlığının olmasıdır. Şimdi Esad için doğruluk zamanı, İran vekâletini istiyor mu, istemiyor mu? Eğer istiyorsa, er ya da geç kendini suçlayacaktır çünkü İsrail Suriye’de İran’a karşı savaşıyor.”

İRAN VE RUSYA’YA RAĞMEN Mİ?
Golan Tepeleri konusunda Suriye ile anlaşma yoluna gidilmesi İsrail siyasetinde daha önce gündeme gelmiş, ancak Suriye iç savaşının ardından bu konu rafa kaldırılmıştı. İç savaştaki uluslarası aktörlerin belirginleşmesinin ardından İsrail, Şam yönetiminin ardında İran’ın askeri desteği olduğunu öne sürerek stratejik bu bölgede varlığını güçlendirerek sürdürdü. Katz’ın Golan teklifi, Trump yönetiminin kendi ifadesiyle, “bölgedeki İran yayılmacılığına ve saldırganlığına” karşı meydan okuma taktiklerinden biri olarak da yorumlanıyor. İki müttefik ülke de İran’ı kendilerine tehdit olarak değerlendiriyor.

Şam rejiminin güçlü müttefiklerinden Rusya ise Suriye’nin ülkesel bütünlüğünün yeniden inşa edilmesi gerektiğini uzun bir süredir dile getiriyor. Moskova’nın bu pozisyonu, örtülü olarak da olsa, İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri’nin iadesini de yoruma açıyor. Öte yandan, Golan’da İsrail egemenliğini tanıması, ABD’yi bölgede Rusya ile karşı karşıya getirebilir. Katz’ın açıklamasında bu yönde bir değerlendirme ise yer almıyor.

BEYAZ SARAY SESSİZ KALDI
Katz’ın açıklamalarını değerlendiren bir Beyaz Saray yetkilisi, “İsrail ile geniş yelpazede birçok konuyu ele alıyoruz” demekle yetindi. İsrail’deki ABD Büyükelçiliği ise diplomatik görüşmeler ile ilgili olarak konuşmadıklarını açıkladı.