IŞİD geçmiş Şengal harap

GEÇEN yıl IŞİD’in (Irak Şam İslam Devleti) gerçekleştirdiği büyük bir soykırıma sahne olan Irak’ın Şengal Bölgesi’nde (Sincar) 600 bin Ezidi yaşıyordu. Bölgenin ‘başkenti’’sayılan 250 bin nüfuslu Şengal ilçesi, IŞİD’in ele geçirdiği Irak’ın Musul, Suriye’nin Rakka şehirlerinin orta noktasındaydı ve örgütün yayılma stratejisinde önemli yer tutuyordu.

3 Ağustos 2014’te Şengal’i işgal eden IŞİD, Ezidileri katletti, kadınları seks kölesi yaptı. Sağ kurtulmayı başaran on binlerce Ezidi yollara düştü. Binlercesi Şengal Dağları’nda yaşamını yitirdi, dağları aşabilenler Irak Kürdistan Bölgesi’ne kaçtı. IŞİD işgalinden 15 ay 10 gün sonra; 12 Kasım’da Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı ve KDP (Kürdistan Demokratik Partisi) Lideri Mesut Barzani başkomutanlığındaki 27 bin kişilik peşmerge, kara harekâtı başlattı. ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin savaş uçakları da IŞİD karargâhlarını bombaladı. 13 Kasım’da peşmerge, ilçeyi ele geçirdi.

GERİ ÇEKİLİRKEN YAKIP YIKTILAR

IŞİD’in döşediği mayınlar nedeniyle sivillere yasak olan Şengal’e gitmek için 150 kilometre uzaklıkta olan Zaho’dan yola çıkıyoruz. 2014 Ağustos’unda on binlerce Ezidi’nin IŞİD zulmünden kaçarak geldiği köylerin etrafında şimdi kamplar oluşturulmuş. Yardım çadırlarında Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin yanı sıra uluslararası yardım kuruluşlarının amblemleri var. Geçen yıl kıran kırana bir savaşın yaşandığı cephe yolunda ilerliyoruz. Sağ tarafımız, Suriye’nin Rojava bölgesiyle sınır. YPG’nin iki ülke arasında açtığı sınır kapısında YPG bayrakları ve militanları göze çarpıyor. Sol tarafımızdaysa Musul toprakları. IŞİD’in geri çekilirken yakıp yıktığı Sinone ve Rabia’da hayat belirtisi çok az.

DAĞIN ZİRVESİNDE DOÇKA HEYKELİ

3.5 saatlik yolculuğumuzun sonuna doğru Şengal Dağları tüm heybetiyle karşımıza çıkıyor. Bu dağlar, IŞİD’le Ezidiler arasında doğal barikat oluşturuyor. Eteklerden zirvelere doğru tırmandıkça, sürgündeki Ezidilerin yeni yaşamlarına tanık oluyoruz. Vadilere serpiştirilen binlerce çadırda, Şengal katliamından ve aylarca mahsur kaldıkları dağlardan sağ çıkmayı başaran Ezidiler barınıyor. Son zirveye vardığımızda, dev bir Doçka silahını taşıyan askeri bir araç heykeliyle karşılaşıyoruz. Heykel, IŞİD’i geri püskürten bir peşmerge silahı ve bu mevzi zaferini simgelemesi için dikilmiş. Alt tarafımızda uzanan düzlükte Şengal ilçesi beliriyor.

EZİDİ KADININ PEMBE GECELİĞİ

Şengal ve köylerindeki Ezidilerin büyük bir bölümü, 3 Ağustos 2014’teki IŞİD baskınına uykuda yakalanmıştı. Şengal’e inen yolun iki tarafında, o gece yaşanan kâbusun izleri duruyor. Kurşunlarla delik deşik edilen, yakılan, yoldan çıkıp uçurumun kenarında duran, ters dönen onlarca otomobil… Rast gele bırakılmış giysiler, örtüler… Bir kadın iç çamaşırı görüyorum. Solgun pembe, dantelli ve şık bir geceliğe benziyor. Bir kadının, en mahrem giysisinin bu dağlara getirmesinin nedeni, ancak baskın telaşıyla kaçması olabilirdi. Kadına ne olmuştu? Yüreğim sıkışıyor. Şengal’e değil bir harabeye giriyoruz. Manzaranın etkisini tarif etmek mümkün değil. Binlerce bina yakılmış, yıkılmış.15 ay öncesine kadar 250 bin Ezidi’nin yaşadığı ilçede hayat yok, ölüm var. Yanmış, yıkılmış şaşaalı konaklar, geçmişteki mutlu hayatların kana ve gözyaşına boğuluşunu simgeliyor.

 Hayalet kasabalar

Hürriyet işgalin, zulmün, savaşın ve ölümün dehşet verici izlerine tanık oldu. 15 ay sonra bölgeden temizlenen ve geri çekilirken kasabaları yakıp yıkan IŞİD, her eve, dükkâna, tek camiye bile mayın döşemiş. Bize refakat eden peşmerge sorumlusu, “Yanımızdan ayrılmayın, habersiz adım atmayın” diyor. Mühendislerin temizlediği tuzaklar o kadar çok ki, “Musul’a yetecek kadar” deniyor. İlçeden yükselen dumanlar da etkisiz hale getirilen bu bomba ve mayınlardan kaynaklanıyor.

Şerfedin’in Barcelonalıları

Şengal Dağları’nın zirvesinde bulunan Ezidi köyü Şerfedin’deki çocuklar, İspanya’nın dünyaca ünlü futbol kulübü Barcelona’nın bayraklarından yaptıkları uçurtmaları uçuruyor. Zaho’daki Barzani Meydanı’nda ise önceki gün Barcelona’nın Real Madrid’e kendi evinde tarihi fark attığı (Real Madrid: 0 - Barcelona: 4) maçın ardından insanlar sokağa fırladı. Zaholu Barcelona taraftarları sabaha kadar şehirde tur atıp, Real Madrid galibiyetini kutladı.

IŞİD’DE İŞBÖLÜMÜ

ŞENGAL’i IŞİD’den kurtaran peşmergenin verdiği bilgilere göre IŞİD’li teröristler, yeteneği ve becerisine göre örgütün verdiği 4 görevden birini yapıyor:

1-Kelle kesici

2-Yağmacı

3-Kadın köle satıcısı

4-Savaşçı

IŞİD 5 KM ÖTEMİZDE

Şengal, IŞİD’den tamamen temizlense de 5 kilometre ötedeki Kabusi köyünde. İlçenin IŞİD köyüne bakan tarafına gittiğimizde peşmergenin buldozerlerle kilometrelerce uzunlukta hendek açtığını görüyoruz. İlçenin hububat silolarının bulunduğu yerde, IŞİD’in mayın üretme merkezinin olduğunu öğreniyoruz. ‘Zerevani’ denen özel kuvvetler de IŞİD’e karşı konuşlanmış, elleri tetikte.

Ezidi peşmerge

KDP bayrakları ve Mesut Barzani’nin fotoğraflarıyla süslenmiş ilçenin her yerine peşmerge mevzilenmiş. Fotoğraftaki Ezidi bir kadın peşmerge.

Kurtaran komutan: Yeni şehir kuracağız

PeŞMERGE komutanı, general Sımê Baseli anlatıyor: “IŞİD, Şengal’de 15 ay 10 gün kaldı. İnsanları öldürmekle kalmadılar, hayatı durdurdular. Su depolarını, evleri yıktılar. Başkomutan Mesut Barzani Ezidilere ‘Şengal’i kurtaracağız’ sözünü verdi. 12 Kasım’da 27 bin Peşmerge ile Şengal’i sağlı sollu kuşattık. 13’ünde üç taraftan girdik. Deneyimliydik. 7 şehit verdik. ABD ve koalisyon güçlerine çok teşekkür ediyorum. Biz karadan girdik, onlar havadan vurdu. Şengal’de ne kadar IŞİD’li varsa hepsini öldürdük. En stratejik yeriyle Suriye-Telafer-Rakka, Irak-Musul bağlantısını kestik. IŞİD, büyük darbe aldı. İlk görevimiz IŞİD’i kovmaktı. Şimdi TNT’leri temizleyip yeni bir şehir kuracağız.”

DUVARDA IŞİD FİŞLEMESİ

ŞİA: YAĞMALA

SÜNNİ: DOKUNMA

İÇE kapalı bir toplum olan Ezidiler, Şengal’de bir arada yaşadıkları Araplarla ‘kirve’ olarak güvene dayalı ilişki kuruyorlar. Şengal’i işgal ettiğinde Arap nüfusun milis desteğini alan IŞİD, Ezidi evlerini, kirveleri aracılığıyla fişlemiş. Peşmergenin gösterdiği Arapça yazıların ne anlama geldiğini, tercüme ettiğinde öğreniyoruz.

Şia: Yağmala!

Zengin Şia: IŞİD üst düzey yönetimi yağmalayacak!

Sünni: Milis evi, dokunma!