IŞİD’den kaçtılar hastalık vurdu

22 kişi hayatını kaybederken çocuklarda da karın ağrısı, kusma ve ishal görülüyor. Açık alanda kalan Ezidiler, pis sular, 50 derece sıcaklık altında sağlık koşullarının çok dışında yaşam mücadelesi veriyor. Çevreye ceset kokuları yayılıyor.

IŞİD katliamından kurtulup Zaho’nun köylerine sığınan Ezidilerde sağlık sorunları nedeniyle yüksek oranda ölümler yaşanıyor. Derebun köyünde 10 günde 22 Ezidi hayatını kaybetti. Çocuklarda da karın ağrısı, ishal ve kusma başladı. Irak Kürdistan yönetimi ve Zaholular, IŞİD katliamından kaçan Ezidi ve Hıristiyanlara her türlü insani yardımı yapıyor. Ancak 50 derecenin üzerindeki sıcaklık, açıkta akan pis sular ve hijyenden uzak koşullar, açık alanda yaşayan binlerce sığınmacının hayatını tehdit ediyor. Şengal’den kaçış sırasında yaşanan kötü koşullar da birbiri ardına ölümleri tetikliyor.

EN ÇOK ERKEKLER ÖLÜYOR

250 Ezidi ile 200 Hıristiyan ailenin yaşadığı Zaho’nun Derebun köyüne 3 Ağustos itibariyle 13 bin 700 Ezidi ile 2 bin Hıristiyan sığındı. Ezidi Şeyhi Kadir Semir, son 10 günde 22 Ezidi’nin ölümünü uzun yolculuk ve susuzluktan kaynaklanan hastalıklara bağlıyor. Çocukların bulaşıcı hastalık, sıcaklık ve kötü beslenme nedeniyle toplu ölümlerinden korktuğunu belirten Şeyh Kadir, “Karın ağrısı, kusma ve ishal başladı. Ölenlerden 3’ü çocuk, 3’ü 15 yaşında, 16’sı da 50 yaş üstünde. Tümü erkek. IŞİD kadın mı bıraktı? O kadar azı gelebildi ki. Gençlerde intihar eğilimi arttı. 2 erkek intihar etti. Namus yüzünden. IŞİD’in eşine tecavüz etmesine, satmasına dayanamadılar” diyor.

KEFEN İÇİN ÇARŞAF KALMADI

Köyün yamacındaki mezarlıkta, yoğun ceset kokusu nedeniyle birkaç dakika kalabiliyoruz. Yeni mezarlar hemen göze çarpıyor. Sayıyoruz, 22 tane. Şeyh Kadir, sıcaklık ve sert zemin nedeniyle derin kazamadıklarını söylüyor: “Ölümlerin duracağı yok. Resmi makamlardan kepçe istedik, mezar kazmaya ne dermanımız ne de kefen yapacak çarşafımız kaldı.”

TALEP, AVRUPA VE AVUSTRALYA

Ezidi ve Hıristiyanların öncelikli talebi, kendileri için Avrupa ve ABD’nin himayesinde sınırları olan bir bölgenin oluşturulması. 2’nci sırada, yüzlerce yıldır zulüm üstüne zulüm gördükleri bu emniyetsiz coğrafyadan gitme isteği var. Ezidiler Avrupa’ya, Hıristiyanlar ise Avustralya’ya gitmek istiyor.

RAPOR HAZIRLANIYOR

Avrupa’da yaşayan 3 Viranşehirli Ezidi sosyolog Azad Barış, işadamları Davut Özgür ve Hayati Kinno, Ezidilerin ihtiyaç ve durumlarını tespit edip Avrupa Ezidi topluluğuna rapor hazırlamak için Zaho’dalar. Kendi aralarında denkleştirdikleri para ve giysileri dağıtıyorlar. Hedeflerinde Viranşehir’de boşaltılan Ezidi köylerini restore ettirip şu an Viranşehir’e sığınan 700 Ezidi’yi yerleştirmek de var. Irak Kürdistanı’ndaki Ezidiler için de sağlık, eğitim, psikolojik destek ve okul için uluslararası destekle harekete geçecekler.

Vatikan’dan Kardinal geldi

PAPA Françesko’nun gönderdiği özel temsilci Kardinal Fernando Filoni, Derebun köyüne geldi. Keldani Kilisesi’nde Hıristiyan rahibi, Ezidi şeyhi Kadir Semir ve söz alan kadınları dinleyen Filoni, “Çok ağır bir felaket yaşadınız. Size söz veriyoruz, Batı dünyasının olanların farkına varması ve acil müdahale etmesi için Vatikan çağrıda bulunacak” dedi.

Katliamın izleri

Ramazan YAVUZ / DHA

IRAK Şam İslam Devleti (IŞİD), Musul, Türkmen kasabası Telafer ve ardından Ezidilerin yoğun olarak yaşadığı Şengal (Sincar) ilçesini ele geçirdikten sonra katliam yaptı. Yaklaşık 120 bin Ezidi’nin yerinden olmasına yol açan IŞİD saldırılarında yaşamını yitirenlerin kan izleri, boşaltılmış köylerdeki evlerde halen duruyor. Onbinlerce Ezidi, Şengal’de oluşturulan güvenlik koridorundan geçerek kurtulurken, halen yüzlercesi dağda oluşturdukları korunaklarda barınıyor. Bazı Ezidiler halen Şengal Dağı'nın birçok noktasında kayalık arazide taş ve ağaçtan yaptıkları korunaklarda yaşıyor. Suriye'nin Rojava Özerk Kantonları ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi tarafından kendilerine gönderilen çadırları kurarak bulundukları yeri terk etmiyor. IŞİD’den panik halinde kaçan Ezidilerin yarım metre tozla kaplı olan güvenlik koridoru ise arızalanan ve kaza yapan araçlarla dolu. Taşlık arazide, yolu düzeltmeye giderken IŞİD üyelerinin ateş açması sonucu arızalanan iş makinaları ile askeri araçlar da bulunuyor. Çelmera köyünden Abit Neval, IŞİD'in baskın yaptığı onlarca köyden zorla kaçırdığı yaklaşık 3 bin Ezidi kadınının Arap ülkelerine gönderildiğini söyledi. Neval, “Dünya, ABD, Avrupa ülkeleri nerede?” dedi.

HAYALET KÖYLER

Şengal ilçesi ve çevresindeki alanlarda kurulu bulunan köylerdeki evler ise 'Kovboy filmlerinde' geçen evlerin tipik bir örneği gibi. Şengal Ovası'ndaki yaklaşık 100 köy IŞİD'in saldırıları nedeniyle boşaltılmış durumda. Bazı Ezidiler kuşandıkları silahlarla ibadethanelerinin kapısı önünde nöbet tutmaya devam ediyor.

50 derece sıcakta toz duman kaçış

ŞENGAL Dağı’ndaki köylerinden kaçan ve araziye dağılan Ezidilerin Suriye’nin kuzeyindeki Rojava bölgesine kaçışı ise devam ediyor. Ezidiler, Rojava’nın Kamışlı Özerk Kantonu tarafından oluşturulan kriz masasının kendilerine gönderdiği kamyon kasalarında 50 derece sıcaklık altında, tek ağacın bile bulunmadığı çöl iklimine sahip yolda saatlerce yolculuk yaptıktan sonra ulaştıkları YPG mevzilerinde soluğu alıyor. Kaçarlarken tozdan korunmak için kafalarına bezler saran, üzerlerini battaniyelerle örten Ezidiler, tüm çabalarına rağmen adeta tozdan insanlara dönüyor. Ezidi aileler kaçarken yaşlı ve sakat oldukları için yürüyemeyen çok sayıda kişiyi ise mağara kovukları ile kayalık arazide görünmeyecekleri yerlere yanlarına su bırakarak terk etmek zorunda kalıyor.