İran, Amerikan keşif aracını vurdu: Hürmüz’de İHA krizi

TAHRAN ve Washington arasında gerilim artarken, İran Devrim Muhafızları’na bağlı birlikler, dün ülkenin güneyindeki Hürmüzgan eyaletinde ABD Hava Kuvvetleri’ne ait ‘RQ-4 Global Hawk’ tipi İHA düşürdüğünü duyurdu. Devrim Muhafızları’na ait internet sitesinde yapılan açıklamada, Umman Körfezi’ne kıyısı olan Hürmüzgan eyaletine bağlı Kuhmubarek kenti sahilinde, İran hava sahasını ihlal eden ABD hava kuvvetlerine ait bir ‘casus İHA’nın vurularak düşürüldüğü kaydedildi. Bu olay, İran’ın ilk kez ilan ettiği ve doğrudan ABD’ye yönelik gerçekleştirdiği bir adım olması bakımından önem taşıyor.

“NET BİR MESAJ”

İran Devrim Muhafızları Genel Komutanı General Hüseyin Selami, ABD’ye ait İHA düşürülmesinin ülke düşmanlarına yönelik ‘net bir mesaj’ olduğunu belirtti. Selami, “Sınırlar bizim kırmızıçizgimizdir. Onu geçen geri dönemeyecek ve yok olacaktır. Hiçbir ülkeyle savaşa gitmeye niyetimiz yok ancak savaşa tam olarak hazırız” dedi. İran Devrim Muhafızları ayrıca, düşürülen İHA’nın vurulma anını gösteren bir video paylaştı. Videoda İran güvenlik güçlerinin ABD’ye ait İHA’yı nasıl düşürdüğü an be an gösterildi. İran Dışişleri Bakanlığı ABD’nin ‘hava sahası ihlalini’ ‘provokasyon’ olarak nitelendirerek, kınadı. Bakanlık Sözcüsü Abbas Musevi, “Bu tür yasadışı ve provokatif eylemlerin sonuçları konusunda kararlılıkla uyarıda bulunuyoruz” ifadelerini kullandı.

İRAN BM’YE GİDECEK

Öte yandan İran, ABD’nin iddia ettiğinin aksine İHA’nın İran hava sahası içindeyken düşürüldüğünü ispat etmek üzere Birleşmiş Milletler’e (BM) başvuracaklarını bildirdi. Twitter’dan açıklama yapan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, BM’ye gideceklerini ve “ABD’nin uluslararası hava sahası konusunda yalan söylediğini göstereceklerini” söyledi. Zarif mesajında, “Savaş istemiyoruz, ama göklerimizi, karamızı ve sularımızı şiddetle savunacağız” diye yazdı. Zarif bir diğer paylaşımında da İHA'nın Birleşik Arap Emirlikleri’nden saat 00:14’te havalandığını ve İran hava sahasını ihlal ettiğini söyledi. Mesajda, “Söz konusu İHA, Kouh-e Mobarak (İran’ın Hürmüzgan Eyaleti’nde bir yerleşim birimi) yakınlarında saat 04:05’te hedef alındı. İHA’nın bizim sularımızdaki parçalarını aldık” ifadeleri yer aldı. Zarif ayrıca İHA’nın vurulduğu sırada bulunduğunu iddia ettiği koordinatları paylaştı.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İran güçlerinin ABD donanmasına ait bir insansız keşif uçağını vurduğunu doğruladı. Yapılan açıklamada, vurulan İHA’nın İran değil uluslararası hava sahasında olduğu öne sürüldü. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Sözcüsü Albay Bill Urban tarafından yapılan açıklamada, ‘denizcilikte geniş alan keşif asistanı’ olarak bilinen ve kısaca ‘BAMS-D’ olarak adlandırılan hava aracının İran’a ait bir füze ile havada vurulduğu bildirildi. Albay Urban, olayın çarşamba gecesi yerel saatle 23.35’te gerçekleştiğini açıkladı. Açıklamada, “İran, olayın kendi hava sahasında gerçekleştiğini söylese de bu bilgi yanlış. Bu olay, ABD keşif uçağına uluslararası hava sahasında yapılan sebepsiz bir saldırıdır” dedi.

TRUMP: ÇOK BÜYÜK HATA YAPTILAR

ABD Başkanı Donald Trump dün sabah attığı tweet’te “İran çok büyük bir hata yaptı” dedi. Trump, dün Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile bir araya geldiği sırada ise gazetecilerin “ABD’nin İran’a nasıl yanıt vereceği” yönündeki sorularına “Göreceksiniz” şeklinde yanıt verdi. Ayrıca, olayın uluslararası hava sahasında yaşandığını vurguladı. Kanada Başbakanı Trudeau ise İran’la tansiyonun artmasından oldukça endişeli olduklarını ifade etti. Amerikan basınında Trump yönetiminin son dönemde Körfez’de artan gerilim üzerine İran’a yönelik yoğun, ancak sınırlı bombardıman seçeneğini değerlendirdiğine dair haberler çıkmıştı. Söz konusu haberlerde Trump’ın sabrının taştığı öne sürülmüştü.

ABD hava kuvvetlerinden General Joseph Guastella İHA’nın vurulduğu sırada İran’a en yakın kıyıdan 34 kilometre uzakta olduğunu söyledi. Beyaz Saray’da düzenlenen basın toplantısına telefonla bağlanan Guastella saldırıyı “tehlikeli ve sorumsuzca” şeklinde niteledi. Basın toplantısında İran’dan atılan füzenin atıldığı konum ve İHA’nın vurulduğu noktayı gösteren bir görsel de paylaşıldı.

NE OLMUŞTU?

Umman Körfezi’nde geçen hafta iki büyük petrol tankerine saldırı düzenlenmişti. ABD İran'ı sorumlu tutarken, Tahran suçlamaları reddetmişti. Gelişmeler üzerine ABD, bölgeye ilave bin askeri personel sevk edileceğini duyurmuştu.

VİYANA'DA İRAN ZİRVESİ

2015 yılında İran ile nükleer anlaşmaya imza atan ülkeler ABD’nin anlaşmadan çekilmesinden sonra yaşananları ve anlaşmayı nasıl koruyacaklarını görüşmek üzere gelecek hafta Viyana’da toplanacaklar. İngiltere, Fransa, Almanya, Çin, Rusya ve İran 28 Haziran’da Körfez’deki tanker saldırıları ve ABD’ye ait bir İHA’nın İran tarafından düşürülmesinden sonra bir araya gelecekler.

SAVAŞ GEMİSİ GÖNDERİYOR

Hindistan, tansiyonun yükseldiği Körfez bölgesine savaş gemisi gönderme kararı aldı. Buna göre, INS Chennai ve INS Sunayna gemileri Körfez ve Umman bölgesinde deniz güvenliğini sağlamak üzere görevlendirildi. Hindistan donanması amaçlarını “Bölgedeki olayların ardından Basra Körfezi ve Umman Körfezi boyunca geçiş yapan Hindistan bayraklı gemileri korumak” olarak açıkladı.

İRAN'A KARŞI BİRLİK ÇAĞRISI

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Washington-Tahran hattında yaşanan gerginliğe dikkati çekerek uluslararası camiayı İran’a karşı ABD’ye destek olmaya çağırdı. Sosyal medya hesabından yayınladığı görüntülü mesajda Netanyahu, “Son 24 saatte İran’ın ABD’ye ve bize karşı saldırganlığı arttı” ifadesini kullanarak, uluslararası toplumun artan gerilimde Tahran’a karşı Washington’un yanında yer alması gerektiğini savundu. Netanyahu, ülkesinin ABD’nin yanında yer alacağını belirterek, şöyle devam etti: “Barıştan yana olan tüm ülkelere, bir kez daha İran’ın saldırganlığını önlemeye yönelik çabasında ABD’nin yanında yer alma çağrısı yapıyorum.”