Iraklı sığınmacı İngiltere’yi salladı: Ruanda’ya yollama planına AİHM freni

İngiliz hükümetinin 14 Nisan’da duyurduğu sığınmacıları 6500 km ötedeki Ruanda’ya taşıma planı, ilk denemesinde başarısız oldu. Plana göre salı günü, 130 sığınmacının Ruanda’nın başkenti Kigali’ye taşınması gerekiyordu. Ancak mağdur avukatlarının girişimleri sonucu uçaktakilerin sayısı İran, Irak ve Arnavutluk’tan toplam 7’ye kadar düşerken, 54 yaşındaki Iraklı bir sığınmacının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) yaptığı başvuru tüm operasyonu iptal ettirdi. AİHM mesai saatleri dışında aldığı hükmü açıklamadan dakikalar öncesine kadar, yetkililer “geriye bir kişi bile kalsa” uçağın kalkacağını söylüyordu.

TÜRKİYE’DEN GEÇMİŞ

AİHM açıklamasında, 1968 doğumlu Iraklının adı “K.N.” olarak geçiyor. Mahkeme kayıtlarına göre, Nisan 2022’de Irak’tan Türkiye’ye gelen K.N., buradan Avrupa’ya geçerek Fransa’nın kuzeydeki Calais kentine yolculuğuna başladı. K.N., her gün yüzlerce göçmenin yaptığı gibi bindiği botla, Manş Denizi’ni aştı ve 17 Mayıs’ta İngiltere kıyılarına çıktı. Irak’ta “hayatının tehlikede olduğunu” iddia ettiği halde iltica başvurusu geçen hafta 6 Haziran’da reddedilen K.N.’ye, yasal süreç devam ederken beklemek üzere Ruanda’ya gönderileceği bildirildi.

20 DAKİKA KALMIŞTI

İç hukuk yolları tükenmeden sınırdışı tehlikesiyle karşı karşıya kalan K.N. AİHM’ye başvurarak operasyonun iptalini sağladı. Mahkeme, temmuz ayında İngiliz Yüksek Mahkemesi’nde görülecek davaya işaret ederek, süreç tamamlanmadan sığınmacıların gönderilemeyeceğine hükmetti. Karar sonrası, Salisbury askeri havalimanındaki uçakta bekletilen son sığınmacı indirildiğinde yerel saatle 22:30’da planlanan kalkışa sadece 20 dakika kalmıştı. İnsan hakları örgütleri de sığınmacıları uçaklara doldurup Ruanda’ya göndermeden önce temmuzdaki kararın beklenmesini istiyor. Mahkeme, planı reddederse Ruanda’ya gönderilmiş kişilerin geri getirilmesi ve hatta tazminat ödenmesi gündeme gelebilir.

‘AİHM’DEN ÇIKALIM’

Hem Boris Johnson hükümeti hem de Ruanda yönetimi uçuşlara başlamakta kararlı. Hükümet, AİHM’in tedbir kararını aşacak yasal yollar aramaya başladı. Kasım 2021’de 27 kişinin boğularak can verdiği bot faciasına dikkat çeken hükümet, “insan kaçakçılarını caydırmanın tek yolu bu” diyor. Öyle ki Başbakan Johnson, AİHM’den çıkılması fikrini bile ortaya attı. Muhafazakâr Parti temsilcilerinin sahiplendiği bu öneriyi insan hakları alanında İngiltere’nin önde gelen avukatlarından Jessica Simor’a sorduk.

‘ÜLKE İMAJI ZARAR GÖRÜR’

“Hükümet teknik olarak AİHM’den çekilebilir” diyen Simor, “Kâğıt üstünde kolay bir iş olsa da İngiltere için hayret verici ve çok tehlikeli bir adım. Böyle yaparsa Rusya ve Belarus’un yanına katılır ve bu, İngiltere’nin dünyadaki duruşuna, istikrarlı bir ülke olduğu algısına büyük zarar verir” dedi. Hükümetin Ruanda planından vazgeçmeyeceğini düşündüğünü kaydeden Simor, ilk uçuştan kurtulan sığınmacıların belirsiz bir süre için gözaltı merkezinde tutulacaklarını kaydetti.

10 MİLYON TL HARCADILAR

İngiliz basınına göre hükümet, İspanyol Privilege Style şirketinden kiraladığı Boeing 767 için önceki gün tam 500 bin sterlin harcadı. Gidiş-geliş ve bekleme süreleri dahil tüm ücreti ödenen uçak, hukuk savaşı boyunca pistte bekledikten sonra, İspanya’nın başkenti Madrid’e geri döndü. İngiliz hükümetinin sığınmacı kabulü için Ruanda’ya teklif ettiği tutar ise 120 milyon sterlin olmuştu. Aynı hükümet, evini Ukraynalı bir göçmene açan İngiliz vatandaşlarına aylık 350 sterlin para yardımı vaat ediyor.