Irak kaynıyor

IRAK Başbakanı Adil Abdülmehdi liderliğindeki hükümet, ülke genelinde gerçekleşen büyük çaplı protestolar karşısında en ciddi sınavından geçiyor. Merkezi başkent Bağdat’ın Tahrir Meydanı olan protestolar Bağdat ve güney vilayetler başta olmak üzere ülkenin birçok bölgesine yayıldı. Güvenlik güçlerinin gerçek ve plastik mermi ile göz yaşartıcı gaz kullanarak sert müdahale ettiği gösterilerde 1 Ekim’den bu yana 31 Iraklı öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

HAŞDİ ŞABİ’YE TEPKİ

Hürriyet’e konuşan bir diplomatik kaynak, geçmişte belirli mezheplerle sınırlı gösterin yaygın olduğu ülkede bu kez ‘mezhepler üstü’ bir durumun söz konusu olduğunu ve her siyasi ve mezhebi kanattan insanın sokağa inmeye başladığını ifade etti. Diplomatik kaynak, gösterilerde yolsuzluk, altyapı sorunları ve istihdamın önemli bir yer oynadığını, aynı zamanda ülkede İran’ın artan nüfuzuna yönelik tepkinin de görüldüğünü ifade etti. Kaynağa göre, İran destekli Şii Haşdi Şabi grubu, gösteriler karşısında bilinçli bir şekilde sessiz kalarak, sert bir müdahale ile daha fazla tepki çekmemeye çalışıyor. Geçmişte terör örgütü DEAŞ’a yönelik mücadelesiyle ‘bir dönem kahraman statüsüne’ yükselen Haşdi Şabi’nin ülkedeki kronik yolsuzluğu değiştirmeyen ‘yabancı’ destekli bir güç olarak görülmeye başlaması gösterilerde etkili bir argüman.

EKONOMİK GEREKÇELER

Yüzde 25 işsizliğin olduğu ülkede gösterilere katılan Abdullah Valid isimli bir gösterici “İş ve daha iyi kamu hizmeti talep ediyoruz. Bu istekleri yıllardır talep ediyoruz ancak hükümet bize hiç cevap vermiyor” dedi. Irak merkezli Baghdat Post haber sitesi, göstericilerin hiçbir politikacı ya da generalin desteğini talep etmediğini, eylemcilerin 15 yıldır ülkeyi yöneten siyasi elite karşı topyekûn bir öfke içinde olduğunu yazdı.

DİYALOG ADIMI

Gösteriler nedeniyle Bağdat’ın yanı sıra Zikar (Nasiriyye), Meysan (Amara) ve Babil (Hile) kentlerinde dün sabah sokağa çıkma yasağı ilan edildi. İnternete erişim kesildi. Öte yandan Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi, “normale dönüş” için protestocuların temsilcileriyle “meşru taleplerini” görüşmek üzere bir araya geleceğini ilan etti.

40 YILLIK BUHRAN

Yaklaşık 40 milyonluk nüfusa sahip Irak’ta halk petrol bolluğuna rağmen kronik yolsuzluk vakalarına öfke duyuyor. Güvenlik koşulları geçmişe göre belirgin şekilde daha iyi olmasına rağmen istihdam alanları ve altyapı sorunları Irak halkının sokağa çıkmasının başlıca gerekçesi olarak gösteriliyor. 1980’de İran ile 8 yıl süren savaş, Saddam döneminde ekonomik yaptırımlar, ABD işgali ve içsavaş nedeniyle neredeyse 40 yıllık bir buhranın içindeki ülkede görece barış koşullarının oluşmasına rağmen, refahın ve altyapı koşullarının bir türlü iyileşmemesi özellikle gençleri sokağa itiyor.

El Monitor haber sitesinden Ali Mamouri, gösterilerde ülkedeki İran etkisinden duyulan rahatsızlığın da bir rol oynadığına dikkat çekti. Irak’taki İran nüfuzundan duyduğu rahatsızlık bilinen Şii lideri Mukteda el Sadr’ın gösterilere desteğini açıklamasına rağmen, protestoların organize edilmesiyle doğrudan bağı olmadığı ifade ediliyor. Gösteriler 2 Ekim’de Sadr’ın etkili olduğu Sadr City ve Shaab gibi bölgelerde ve güney kentlerinde başlamıştı. Sadr’ın siyasi partisi Saeroon, mayıstaki seçimlerde birinci parti olmuş, diğer partilerle koalisyona gitmişti. Buna karşın Sadr, hükümette görev almıyor.

BÜYÜKELÇİ’DEN AÇIKLAMA

Türkiye’nin Bağdat Büyükelçiliği yakınlarına da roket düştüğü iddialarıyla ilgili Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Habere konu yerin, halihazırda bulunduğumuz büyükelçilik binamız olmadığını, inşaatı tamamlanan yeni büyükelçilik binamız yakınlarında bir patlamanın hissedildiğini belirtmek isterim” ifadesini kullandı.