İpler gerildi: Gaz krizi yeniden kapıda mı? Slovakya Ukrayna'ya resti çekti

Slovakya Başbakanı Robert Fico yeni yıl dolayısıyla yayınladığı videoda, Ukrayna'yı hedef aldı. Başbakan Fico, "Eğer Kiev, Rus gazının geçişini engellerse 1 Ocak'tan sonra durumu ve Ukrayna'ya yönelik karşılıklı önlemler alma ihtimalini değerlendireceğiz" dedi.

Fico, "Gerekirse Ukrayna'nın acilen ihtiyaç duyduğu elektrik tedarikini durduracağız ya da başka bir eylem yolu üzerinde anlaşacağız" ifadelerini kulandı. Rus gazının Ukrayna ve Slovakya üzerinden transit geçişinin durdurulmasının önümüzdeki 2 yılda Avrupa Birliği'ne 120 milyar euroya mal olabileceğini tahmin ettiğini vurgulayan Fico, Slovakya'nın da yılda 500 milyon euro kadar kayıp yaşayacağını söyledi.

UKRAYNA'NIN MÜZAKERE POZİSYONU HER GEÇEN GÜN KÖTÜLEŞİYOR

Fico ayrıca Slovakya'nın Ukrayna-Rusya barış görüşmelerine ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu belirtti. Robert Fico, "Eğer birileri Slovakya'da Ukrayna-Rus ihtilafı konusunda herhangi barış müzakeresi organize etmemiz amacıyla bize gelirse bizlerin misafirperverliğine güvenebilir" dedi.

Fico, bu konuyu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü, Putin'in olumlu tepkisinin kendisini memnun ettiğini dile getirdi. Slovakya Başbakanı Robert Fico, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski ise "ateşkes önerilerini reddederek tüm Ukrayna'yı felakete sürüklemekle" suçladı.

Robert Fico, "Ukrayna'nın müzakere pozisyonu her geçen gün kötüleşiyor, Ukrayna bu batı macerası için toprak kaybı ve ülkesinde yabancı orduların varlığı gibi çok büyük bedel ödüyor" şeklinde konuştu.

Slovakya, 2025'te Ukrayna üzerinden Rus gazı sevkiyatını sürdürmeye çalışıyor. Ancak Ukrayna, savaş devam ettiği için yıl sonunda sona erecek olan Moskova ile transit anlaşmasını yenilemeyi reddediyor. Ukrayna, 1 Ocak'tan itibaren Rus gazının kendi topraklarından geçmesine izin vermeyeceğini duyurmuştu.

RUSYA'NIN UKRAYNA ÜZERİNDEN GAZ SEVKİYATI

Sovyetler Birliği döneminde inşa edilen Urengoy-Pomari-Ujgorod Boru Hattı, Sibirya'nın batısında çıkartılan doğal gazı Avrupa'ya Ukrayna üzerinden sevk etmek üzere Rusya’nın Suca şehrine taşıyor.

Ukrayna üzerinden Slovakya'ya uzanan hat, Macaristan’a da buradan sevkiyat sağlıyor.

Avrupa'ya giden Rus doğal gazının üçte birinin geçtiği Sohranivka dağıtım noktasında sevkiyat, Ukrayna tarafından Mayıs 2022'de durdurulurken, gaz sevkiyatı sadece Suca noktasından devam ediyor.

Ukrayna yönetiminin 2023 sonu için yayımladığı verilere göre, boru hatları ile ülke üzerinden Avrupa'ya taşınan Rus gazı miktarı geçen yıl 2022'ye kıyasla yaklaşık yüzde 28 azalarak 15 milyar metreküpe geriledi.

Ukrayna'nın söz konusu sözleşme sayesinde yılda 1 milyar dolar, Gazprom'un ise yılda 3 milyar dolardan fazla gelir elde ettiği tahmin ediliyor.

TÜRKİYE GÜZERGAHININ ÖNEMİ ARTIYOR

Rus gazını Avrupa'ya taşıyan ana boru hatları Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa atıl duruma düşerken, Ukrayna'dan sevkiyatın durması halinde tek güzergah olarak Türkiye ön plana çıkıyor.

Türkiye ve Rusya arasında imzalanan anlaşma kapsamında, Ocak 2020’de faaliyete geçen TürkAkım projesi de söz konusu enerji denkleminde yüksek kapasitesiyle dikkati çekiyor.

Her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki hattan oluşan TürkAkım, bugüne kadar Türkiye’ye 40, Avrupa’ya ise 53 milyar metreküpten fazla doğal gaz arzı sağladı.

Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, daha önce AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye üzerinden Avrupa'ya toplam 63 milyar metreküp gaz ihraç edilebileceğini söylemişti.

Türkiye’de bulunan bir diğer önemli boru hattı TANAP ile de bugüne kadar Türkiye'ye 29 milyar metreküp, Avrupa'ya 38 milyar metreküp gaz ulaştı.

Öte yandan, Türkiye’de bir doğal gaz merkezinin kurulmasına yönelik istişareler de Rus ve Türk yetkililer arasında devam ediyor.

Halihazırda Batı Hattı ve Mavi Akım üzerinden de Rus gazı sevkiyatı devam ederken, Türkiye, İran doğal gazının da müşterisi konumunda. Türkiye’nin girişimleriyle, Türkmenistan gazının Azerbaycan üzerinden, Katar gazının da Suriye üzerinden sevkiyatı da geleceğe yönelik projeler arasında yer alıyor.

GAZPROM'UN ZARARI ARTABİLİR

Rusya'nın en büyük doğal gaz şirketi Gazprom, 1999'dan bu yana ilk defa geçen yılı zararla kapatırken, şirket Avrupa'da yaşadığı pazar kaybını karşılamak için ihracat pazarlarını çeşitlendirmeye çalışıyor.

Ukrayna üzerinden sevkiyatı da durursa alternatifleri daha da azalacak olan Gazprom, ihracat önceliğini dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin olarak belirledi.

Gazprom, geçen yıl yaklaşık 430 milyar metreküp doğal gaz tüketen Çin'e Sibirya'nın Gücü boru hattı üzerinden 22,7 milyar metreküp doğal gaz ihraç etti.

Türkiye güzergahının geliştirilmesi için de çalışmalar yapan Gazprom, Türk yetkililerle Marmara Bölgesi’nde bir doğal gaz merkezinin kuruluş sürecinde de yer almak istiyor.

Rus lider Putin, Rusya’nın doğal gazda LNG kapasitesini artırarak daha fazla söz sahibi olmasını isterken, ABD’nin yaptırımları yüksek teknoloji yatırımları gerektiren bu alanda ülkenin ilerlemesini zorlaştıran bir başka unsur olarak ön plana çıkıyor.