İngiltere’de üçüncü kadın başbakan dönemi... İpi Truss göğüsledi

Karıştığı skandallar yüzünden istifaya zorlanan Boris Johnson bugün koltuğunu bırakıyor. İktidardaki Muhafazakâr Parti içinde haftalardır süren liderlik mücadelesi Dışişleri Bakanı Liz Truss lehine sonuçlandı. Dün açıklanan sonuçlara göre Truss, 60 bin 399 delegenin tercih ettiği Hindistan asıllı rakibi eski Maliye Bakanı Rishi Sunak’ı 81 bin 326 oy alarak geçti. Bugün Boris Johnson, İskoçya’daki Balmoral Malikânesi’nde Kraliçe 2’nci Elizabeth’e istifasını resmen sunacak. Hemen ardından Truss, Kraliçe’den hükümeti kurma görevini alacak. Aynı gün Londra’ya dönerek kabinesini ilan etmesi beklenen Truss’ın önündeki en büyük zorluk, artan enerji fiyatları. Ülkede enflasyon yüzde 10 ile 40 yılın zirvesinde. Yeni başbakan, ekonomik zorlukları aşmak için vergileri düşürme ve 2023’te yapılacak kurumlar vergisi artışını iptal etme sözü verdi.

AİLESİ SOLCU, KENDİSİ KAPİTALİST

Evli ve 2 çocuk annesi Liz Truss, 1975’te Oxford’da doğdu. Babası matematik profesörü, annesi hemşire olan Truss, Oxford Üniversitesi’nde felsefe, politika ve ekonomi bölümünü bitirdi. Ailesi sol eğilimli olsa da kendisi destekçileri tarafından “kabinedeki gerçek birkaç kapitalistten biri” diye tarif ediliyor. Siyasete atılmadan önce Shell gibi şirketlerin muhasebe bölümlerinde çalışan Truss’ı Downing Sokağı 10 Numara’ya taşıyan kariyeri şöyle gelişti:

* Başarısız birkaç denemenin ardından ilk kez 2010 yılında milletvekili seçildi.

* 2012’de David Cameron tarafından eğitim bakanı olarak kabineye atandı.

* 2016 yılında Theresa May hükümetinin adalet bakanı oldu.

* Ertesi sene hazine başmüsteşarlığına getirildi.

* 2019’da uluslararası ticaretten sorumlu bakanlığa atandı.

* 15 Eylül 2021’de ise ülkenin ikinci, partisinin ise ilk kadın dışişleri bakanı oldu.

Liz Truss 12 yaşında iken.

‘DEMİR LEYDİ’ TARZI

* Tarzı ve politikalarıyla ‘Demir Leydi’ lakaplı eski Başbakan Margaret Thatcher’a benzetiliyor.

* Genelde parlak kırmızı, elektrik mavisi veya hardal sarısı kıyafetleri tercih ediyor.

* Fotoğraflarında İngiliz bayrağının görülmesine özellikle dikkat ediyor.

ŞAHİN POLİTİKALARI SAVUNUYOR

* UKRAYNA: İngiltere’nin Ukrayna’ya verdiği desteği ikiye katlama sözü veren Truss, nisan ayında yaptığı bir konuşmada “Rusya’yı Ukrayna’nın tamamından çıkarmak için çalışacaklarını” söylemişti.

* AB: 2016’da Brexit karşıtı kampanyaya destek verse de referandumun ardından taraf değiştirdi. İlişkilerin gergin olduğu Fransa lideri Emmanuel Macron için “Dost mu düşman mı henüz karar vermedim” diyerek beyaz sayfa umutlarını zayıflattı.

* ÇİN: Pekin’in Sincan, Hong Kong ve Tayvan politikalarına karşı daha sert cevaplar verilmesi gerektiğini savunuyor.

Truss ve kızları Frances ile Liberty (sağda).

KRALİÇE’NİN 15’İNCİ BAŞBAKANI OLACAK

* Liz Truss, Kraliçe 2’nci Elizabeth’in saltanatı sırasında başbakanlık yapan 15’inci isim olacak. Kraliçe 1952’de tahta çıktığında Downing Caddesi 10 Numara’da yine Muhafazakâr Parti’den Winston Churchill vardı. Elizabeth’in hükümdarlığında başbakanlık yapan isimlerin 4’ü İşçi, 11’i Muhafazakâr partililer oldu.

Truss, 2000’de evlendiği kocası Hugh O’Leary ile.

ERKEN SEÇİM ZORUNLULUĞU YOK

* Bugün başbakanlık konutuna yerleşecek olan Liz Truss’ın erken seçime gitme zorunluluğu bulunmuyor. Ülkede Muhafazakâr Parti’nin kazandığı son genel seçim Aralık 2019’da yapılmıştı. Truss’ı başbakanlığa taşıyan seçime katılan 173 bin parti üyesi tüm seçmenlerin yüzde 0.4’ünden azını oluşturuyor, ancak bu İngilizlerin alıştığı bir uygulama. Son 50 yıl içinde başbakanların yarıya yakını bu şekilde seçildi.

BİLGİ NOTU: Truss sekiz yaşındayken okulunun tiyatro grubunda dönemin Başbakanı Margaret Thatcher’ı canlandırmıştı.