İngiltere Mine'yi konuşuyor... Türk bilim insanından, tip 2 diyabet ve MS’te umut olacak araştırma!

Gates Cambridge bursiyeri, Cambridge Üniversitesi doktora öğrencisi Mine Köprülü liderliğindeki yeni araştırmada, tip 2 diyabet gibi yaygın hastalıklara sebep olabilecek yüzlerce protein belirlendi.

Gen-protein-hastalık bağlantıları çalışılarak belirlenen bu proteinler yeni tedaviler geliştirilmesinde yol gösterici olabilecek. Peki bu ne anlama geliyor? İnsan vücudunun temel fonksiyonel birimi ve var olan ilaçların en yaygın hedefi olan proteinlerin hangilerinin hastalığa sebep olduğunu, hangilerininse hastalıkların sonucu olarak ortaya çıktığını ayrıt etmek önemli. Hastalık riskini etkileyen bu proteinlerin ve onları kontrol eden genetik mekanizmaların belirlenmesi gelecekte daha hedefe yönelik ve daha başarılı tedavi seçeneklerine ışık tutuyor.

Örneğin, ekip ilk kez GRP adı verilen bir hormon seviyesi yüksek olan kişilerin tip 2 diyabete yakalanma olasılığının daha düşük olduğunu gösterdi.

AŞIRI KİLO ALMA RİSKİ

Bu olasılık muhtemelen aşırı kilo alma riskini azaltması nedeniyle gerçekleşiyor. Bu 'Proteogenomik’ kanıt, GRP’nin diyabetin önlenmesi ve/veya tedavisi için potansiyel bir hedef olarak desteklenmesine yardımcı oluyor. 

Araştırmayı yöneten Queen Mary Üniversitesi’ndeki Precision Healthcare University Research Institute (PHURI) direktörü Profesör Claudia Langenberg: “İnsan genomundaki binlerce bölgenin farklı hastalıklara yakalanma riskini artırdığı tespit edildi. Bunların sebebini daha iyi anlayabilmek için insan kanındaki binlerce proteini ölçerek, bu proteinleri kodlayan genler ve birçok farklı hastalık arasında sağlam bağlantılar oluşturabildik. Yaptığımız bu araştırma genetik çalışmaların potansiyel ilaç hedeflerini öngörerek sağlık ve tıp alanının gelişmesine nasıl katkıda bulunabileceğini gösteriyor.”

ERKEN AŞAMA SONUÇLARI

Araştırma ekibi üyesi Profesör Maik Pietzner: “Ümit verici ek bir örnek de, Multipl Skleroz’de (MS) olarak bağışıklık hücrelerini hedef alan müdahaleleri destekleyici olarak, hastalıkta rol oynayan DKKL1 adlı bir protein belirledik. Bu erken aşama sonuçları heyecan verici ve bu tür teknolojilerin sadece hastalıkları daha iyi anlamak için değil aynı zamanda ilaç keşfi için potansiyelini gösteriyor.”

‘HASTALIKLARA NEDEN OLAN PROEİN ÖNEMLİ’

Araştırmanın baş yazarı Mine Köprülü, şunları söyledi: “Hastalıklara sebep olan biyolojik mekanizmalar her zaman çok iyi bilinmediğinden, sebebi çok iyi anlaşılmayan hastalıklar için tedavi geliştirmek de oldukça zor. Bu konuyu ele almak için, örneğin diyabet gibi hastalıklara neden olabilecek proteinleri belirlemek hedefi ile bu çalışmada genetik mutasyonlar, 3 bin proteinin kan seviyeleri ve hastalık risklerini sistematik olarak ilişkilendirdik. Hastalıklara neden olucu proteinlerin belirlenmesi önemlidir çünkü yalnızca bu tip proteinlere geliştirilen müdahaleler güvenli ve etkili tedavilere yol açacaktır.”