İngiliz yazar Mango: Türkiye'de yobazlık tehlikesi yeni değil

Türkiye ve Atatürk'le ilgili yazdığı kitaplarla tanınan, Atatürk'ün hayatını ‘Atatürk, Modern Türkiye'nin Kurucusu’ adlı kitabında kaleme alan ve en son Doğan Kitap'tan ‘Türkiye'nin Terörle Savaşı’ kitabı çıkan Andrew Mango, Atatürk'ün doğumunun 125'inci yıldönümünde İzmir'e geldi, DHA muhabirinin sorularını yanıtladı. İzmir Ticaret Odası'nın (İTO) davetlisi olarak İzmir'e gelen Mango, İzmir'e daha önce de makaleleri ve kitapları için kaynak araştırmak üzere geldiğini belirterek, İzmir'i ‘çağdaş bir Avrupa kenti’ olarak tanımladı. Türkiye'nin son yıllarda olgunlaştığını, zenginleştiğini, ilerlediğini ve çağdaşlaştığını ifade eden Mango, çağdaşlaşma sürecinin sancılı, toplumu geren bir süreç olduğuna dikkat çekti.

Dünyada sorunsuz memleket olmadığını vurgulayan Mango, “Türkiye'nin durumu da budur. Yeni yeni sorunlar çıkıyor. Nüfusunuz artıyor, hayat seviyesi yükseliyor, bilgi birikimi, hayat deneyimi artıyor. Yıllar önce Türkiye'de demokrasi geliştikçe ve aynı zamanda servet te arttıkça suç oranının da yükseleceğini söylemiştim. Bunu Batı'da gördük. Şu an aynı durum Türkiye için söz konusu. İstanbul, dünyanın en düzenli, en korkusuzca yürünebilen, yaşanabilen kentiydi. Şimdi bu konumunu kaybediyor. Çağdaşlaşma, gelişme, kalkınma yeni sorunları ortaya çıkarıyor” diye konuştu.

TÜRKİYE ÜSTESİNDEN GELİR

Türkiye'de Cumhuriyet rejimine ilişkin tehditlerin varolduğuna ilişkin iddialara cevap veren Mango, Türkiye'nin bu tehditlerin üstesinden kolayca gelebileceğini savundu. Türkiye'de buna ilişkin tehditlerin daima olduğuna işaret eden Mango, “Büyük bir gerilime tehlikesi görmüyorum. Atatürkçülük, laiklik, 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla remsi politika haline geldi. Türkiye'de gericilik, yobazlık tehlikesi yeni birşey değil. İttihat Terakki Cemiyeti'ne karşı 31 Mart Vakası'nı düşünelim. Türkiye'de bu eski bir hikayedir. Türkiye bu konunun üstesinden gelmiştir ve gelecektir” dedi.

APTALLIĞIN ŞAHİKASI

Fransa'da ulusal mecliste kabul edilen sözde Ermeni Soykırımı Yasa Tasarısı'nın da yürürlüğe girmeyeceği inancını taşıdığını ifade eden Mango, “Kabul edilirse aptallığın şahikası olur. Fransa bakımından zararlı olacaktır. Fransa'ya zararlı neticeler verecek bir aptallık olur. Türkiye bakımından da rahatsız edici ama fazla zararı olmayacak bir aptallıklık olur” dedi.

Türkiye'nin AB üyelik sürecine de değinen Mango, AB'nin Türkiye'yi en az 10-15 yıl kabul etmeyeceklerini söylediklerine dikkat çekti. Mango, “10-15 yıl sonra kim öle kim kala. 15 yıl sonra Avrupa'nın, Türkiye'nin konumu ne olacak? Anayasası reddedildi. Avrupa için gönüllü işbirliği çerçevesi gerçekleşirse Türkiye AB'ye kolay girer” dedi. AB'ye üyeliğin de bir bedelinin olacağını dile getiren Mango, “Bedelsiz hiçbir şey yok. Norveç, İsviçre servetini, özgürlüğünü paylaşmak istemediği için AB üyeliğini reddetti. Türkiye de birgün reddebilir. Ama şu anda mühim olan Türkiye'nin kalkınmasının, çağdaşlaşmasının devam etmesi. AB süreci Türkiye'de çağdaşlaşma sürecini hızlandırıyor” diye konuştu.

VAZİFEM TÜRKİYE'Yİ ANLAMAK, ANLATMAK

Atatürk'ün hayatını anlattığı “Atatürk Modern Türkiye'nin Kurucusu” adlı kitabı yazmadan önce endişeler taşıdığını ifade eden Mango, “Türkiye cephesinden endişelerim oldu. Çünkü pohpohlayıcı bir biyografi değildir. Gerçekçi bir gözle anlatmaya çalıştım. Bütün bu endişelerim yersiz çıktı. Türkiye'den yankıların hemen hemen tümü olumluydu. Batı'da da genellikle olumluydu. Kitabın çok satmasının yanında beni en çok memnun eden, farklı dillere çevrilmesi. Amerika'da geniş çapta satıldı. Umarım Türkiye hakkında doğru bilgilerin edinilmesine yardım etmiş oldum. Hayatım boyunca en büyük vazifem Türkiye'yi önce anlamak, ondan sonra anlatmak oldu. Bilgiyi paylaşmak benim için bir görevdir” dedi.

İSTANBUL'DA DOĞDU

İngiliz gazeteci, araştırmacı- yazar Andrew Mango İstanbul'da doğdu. 18 yaşına kadar İstanbul'da yaşadı. Dil öğrenimini, Londra'daki School of Oriental Studies'de Farsça ve Arapça öğrenerek geliştirdi. Büyük İskender olayının İslamiyet içinde yer alan biçimleri üzerine yaptığı araştırmayla doktorasını verdi. 1947'de öğrenciyken katıldığı BBC'de 14 yıl boyunca Türkçe Yayınlar Bölümü'nün yöneticiliğinde bulundu. Burada Güney Avrupa ve Fransızca Yayınlar Müdürü iken 1986'da emekliye ayrıldı. O günden bu yana, bütün çalışmalarını Türkiye ile ilgili konularda araştırmalara ayırıyor. Sık sık Türkiye'yi ziyaret eden Mango Londra'da oturuyor. Mango'nun, Türkiye ile ilgili ilk yazısı 1957 yılında Political Quarterly adlı dergide yayınlandı. Turkey ve Discovering Turkey adlı tanıtıcı çalışmalarını, 1994 yılında ‘Turkey: The Challenge of a New Role’ adlı kitabı izledi. ‘Atatürk, Modern Türkiye'nin Kurucusu’ kitabı 2000 yılında yayımlandı. ‘Türkiye'nin Terörle Savaşı’ adlı son kitabı da geçtiğimiz yol Doğan Kitap'tan çıktı.