Hürriyet gerilimin tırmandığı Laçin Koridoru'nda... Kaçakçılığa geçit verilmiyor
Güncelleme Tarihi:
Azerbaycan, 26 Ağustos 2022’de tamamen kontrolüne geçen Laçin koridorunda Karabağ Ermenileri’ne yasadışı şekilde silah taşındığı iddiasıyla kontrol noktası kurdu. Hürriyet, Rus askerlerinin de gözlemci olarak bulunduğu Laçin koridorundaki kontrol noktasına gitti. Koridor, Dağlık Karabağ ile Ermenistan’ı birbirine bağlıyor. Dağlık Karabağ’dan gelen çok sayıdaki sivil Ermeni, pasaport kontrolü ve eşyalarının X-ray cihazından geçirilmesinin ardından Ermenistan tarafına geçiyor. Azerbaycanlı yetkililer, “Her türlü sivil ve insani yardımın geçişine izin veriyoruz. Yasadışı kaçakçılık, silah, mühimmat taşınmasını engelliyoruz” diyor.
AZERBAYCAN Karabağ zaferinden sonra 30 yıldır Ermenistan’ın işgalinde olan şehirlerinin çoğunu geri aldı. Moskova-Bakü-Erivan arasında 10 Kasım 2020’de imzalanan üçlü anlaşma Laçin’in de Azerbaycan’a iadesini öngörüyordu. Yaklaşık 2 yıl sonra 26 Ağus-tos 2022’de Laçin’in kontrolü tamamen Azerbaycan’a geçti. Azerbaycan, Ermenistan’ı Dağlık Karabağ’a bağlayan Laçin Koridoru üzerinde bir kontrol noktası oluşturdu. Kontrol noktasının amacının ise bu bölgeye yasadışı şekilde silah, mayın ve insan taşınma-sını önlemek olduğu belirtildi. Azerbaycan’ın bu adımı Ermenistan’ın tepkisini çekerken, başta ABD, Rusya ve Batı ülkelerinden peş peşe gelen açıklamalarla, yaşanan gerilim de uluslararası arenaya taşındı.
7 SAATLİK ZORLU YOLCULUK
Bakü’den 7 saatlik kara yolculuğunun ardından gerilimin merkezindeki Laçin Koridoruna ulaştık. Yolculuk boyunca 2 kez Azer-baycan askerlerince oluşturulan kontrol noktalarında aracımız durdurularak, pasaportlarımız incelendi. Yorucu yolculuğun ar-dından Laçin Koridoru’ndaki Azerbaycan’ın oluşturduğu kontrol noktasına vardık. Azerbaycan bayraklarının çekildiği alanda Azeri askerlerin aldığı geniş güvenlik önlemleri vardı.
SİVİL ERMENİLERİN GEÇİŞİ
Kontrol noktasında Azerbaycan askerleri görev alırken, Rus askerleri ise gözlemci olarak bulunuyor. Dağlık Karabağ’dan Erme-nistan’a geçmek isteyen bir grup sivil Ermeni vatandaşı, ellerinde bavullarıyla kontrol noktasında geçiş için bekliyordu. Dağlık Karabağ’dan gelen sivil Ermeniler, pasaport kontrolü ve eşyalarının X-ray cihazından geçirilmesinin ardından Ermenistan tarafına geçti. Ermenilerin işlemleri Azerbaycan askerlerince yapılırken, Rus askerlerinin de olası bir olumsuz duruma karşın kontrol nok-tasında beklediği görüldü. Koridorun Ermenistan tarafında ise kontrol noktasından yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta Ermenistan’a ait 200’e yakın TIR ve kamyonun beklediği görüldü.
İNSANİ YARDIM VE SİVİL GEÇİŞLERE İZİN VERİLİYOR
Azerbaycanlı askeri yetkililer, gerilimin Ermenistan tarafından tırmandırıldığını söyledi: “Laçin Koridoru’nun bulunduğu alan Azerbaycan toprağı. Kendi toprağımızda kontrol noktası oluşturmamız kadar doğal ne olabilir. Ermenistan’la Dağlık Karabağ arasında seyahatin yanı sıra gıda, ürün ve tıbbi malzemeler, insani yardımlar, sivil kişilerin geçişlerine hiçbir engel oluşturmuyoruz. Karabağ bölgesinde yaşayan Ermeni nüfusun bu noktadan çift yönlü olarak Ermenistan ve Azerbaycan’a şeffaf ve düzenli geçişlerine hiçbir engel yok. Kontrol noktasının amacı Ermenistan’dan Azerbaycan topraklarındaki yasadışı Ermeni silahlı gruplara insan gücü, mühimmat, mayın gibi teçhizatın taşınmasını önlemek.”
ŞUŞA’DA TOPLU MEZAR
Bu arada ikinci Karabağ Savaşı’nın ardında Ermenistan’ın işgalinde kurtarılan Şuşa’da toplu mezar ortaya çıkarıldı. Ermenistan’ın 1992 yılındaki işgali sonrası hapishane olarak kullanıldığı belirlenen binanın bahçesindeki kazılarda insan kemiklerine rastlandı. Aynı noktada 17 Azerbaycan toplu mezarına ulaşıldı.
Zengilan Ağalı ‘akıllı köy’ konseptiyle inşa edilirken tekstil atölyesi gibi iş alanları da oluşturuldu.
AZERBAYCAN TOPRAĞI
MOSKOVA-Bakü-Erivan arasında 10 Kasım 2020’de imzalanan üçlü anlaşma, Laçin’in Azerbaycan’a iadesini öngörüyor. Anlaşma gereği Ermenistan, Karabağ bölgesine ulaşım için Laçin’e alternatif yol inşa etmekle yükümlü. Yeni yol planı henüz hayata geçirilemezken, Laçin’in Bakü’ye iadesi 26 Ağustos 2022’de tamamlandı. Yani teknik olarak Azerbaycan, kendi toprakları üzerinde bir kontrol noktası açmış oldu. Bakü, Erivan’ı koridoru “silah ve mühimmat transferi, teröristlerin girişi, doğal kaynakların ve kültürel varlıkların yasadışı ticareti” için kullanmakla suçluyor. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı iddiaların “temelsiz” olduğunu savunuyor. Laçin koridoru Ermenistan ve Dağlık Karabağ’ı birbirine bağlayan bir dağ yolu. Bu iki bölge arasındaki tek yol olarak Laçin koridoru bulunuyor.
KARABAĞ’A 30 YIL SONRA DÖNÜŞ
KARABAĞ Savaşı’nda kazanılan zaferle Ermenistan işgalinden kurtarılan Zengilan ve Laçin’e sivillerin dönüşü başladı. Ermenistan’dan 30 yıl önce sürgüne gönderilen Azerbaycanlı aileler, kendi topraklarına döndü. Azerbaycan hükümeti, sürdürdüğü projelerle 2040 yılına kadar Ermenistan işgalinde kurtarılan Karabağ’a 18 bin ailenin geri dönüşünü sağlayacak. Zengilan Ağalı köyünde, 9 yaşındayken ailesiyle göç etmek zorunda kalan Ceyhun Hasanov, 30 yıl sonra bu sefer öz topraklarına yönetici olarak geri geldi. Hürriyet, Zengilan ve Laçin’de 30 yıl sonra dönen ailelerle konuştu.
Ceyhun Hasanov 9 yaşında ayrıldığı köyüne yönetici olarak döndü.
ZENGİLAN’A DÖNÜŞ
Azerbaycan’ın Ermenistan işgalinden kurtardığı Zengilan ilinin Ağalı köyü, “akıllı köy” konseptiyle yeniden inşa edildi. Okul, sosyal alan, tekstil atölyelerinin de bulunduğu köyde 350 köy evi yapıldı. Çalışmaların ardından 30 yıl önce burada Ermeniler tarafından sürgün edilen 108 aileden oluşan 500 kişi köye yerleşti. Köy yeniden hayat bulurken, yıl sonuna kadar daha önce göç eden tüm ailelerin de dönüş yapması planlanıyor. Köyün meydanında barışı temsil eden “beyaz güvercin” heykelleri dikkat çekti.
9 YAŞINDA SÜRGÜN GİTTİ
9 yaşındayken ailesiyle göç etmek zorunda kalan Ceyhun Hasanov, 30 yıl sonra sürgün edildikleri Zengilan Ağalı köyüne yönetici olarak döndü. Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Ağalı Köyü özel temsilcisi olarak ailesiyle göç ettikleri köylerine geri dönen Hasanov, “30 yıl önce Ermenistan zulmünden topraklarımızdan göç ettik. O dönem 9 yaşındaydım. Sürgün sırasında büyük dramlar, büyük acılar yaşandı. Önce İran’a ardından da Bakü’ye döndük. Çok zor günlerdi, çetin bir durumdu. Ama biz hiçbir zaman toprağımızı unutmadık. Hep bir gün döneriz umuduyla yaşadık. Topraklarımız Ermenistan’ın işgalinden kurtarılınca gözyaşlarımızı tutamadık. Hep buranın hasretiyle yaşıyorduk. Bugün sevincimi kelimelerle ifade edemem” dedi. Hasanov, işgalden kurtarılan bölgelere daha önce burada göç eden ailelerin yerleştirildiğini de sözlerine ekledi.
LAÇİN’DE SEYİR TERASI
Ermenistan işgalinden kurtarılan kentlerden biri de Laçin. Dağlık bir alanda kurulu bulunan Laçin, İsveç tarzı mimari ile yeniden inşa edilmeye başlandı. Doğaya uyumlu dağ evlerinin inşa edildiği Laçin’e ailelerin de geri dönüşü başladı. Kente şu ana kadar daha önce sürgün giden 203 aileden oluşan 980 kişi yerleşti. Kentte oteller de hizmet vermeye başlarken, seyir terası da yapıldı. Aileler, çocuklarıyla seyir terasında hem zaman geçirip hem de sevinçle bölgeyi izlemenin tadını çıkartıyor.
ADİLE’NİN GÖZYAŞLARI
Ailesinden birçok kişi Ermenistan işgali sırasında gözleri önünde öldürülen Adile Memedov ise 30 yıl sonra kendi evine geri döndü. Memedov, “O dönem büyük bir dram yaşadık. Ermeni zulmünden kaçtık, kendi öz topraklarımızdan göç ettik. Hep Allah’a ölmeden önce tekrar toprağıma geliyim diye dua ediyordum. Dualarım kabul oldu, 30 yıl sonra göç ettiğimiz toprağımıza, evimize döndük. Çok mutluyum, çok sevinçliyim. İlk buraya geldiğimde eğilip toprağını öpüp gözyaşları döktüm” dedi.
