Hidrojen bombasının mucidi öldü

Teller'in kurulmasına yardım ettiÄŸi ikinci ulusal bilim laboratuvarı Lawrence Livermore'un sözcüsü Susan Houghton, 50 yılı aÅŸkın bir süredir ABD'nin savunma ve enerji politikalarında kilit rol oynayan ünlü bilim adamının, California eyaletine baÄŸlı Stanford kentindeki evinde geçirdiÄŸi kalp krizi sonucu yaÅŸama veda ettiÄŸini bildirdi.Â

Stanford'daki Hoover Enstitüsü'nde üst düzey araÅŸtırmacı olarak görev yapan, bilime katkılarından ötürü Albert Einstein ve Enrico Fermi ödülleriyle Ulusal Bilim Madalyası alan Teller, atom bombası, nükleer enerji ve Stratejik Savunma Ä°nisiyatifi'nin geliÅŸtirilmesine  öncülük etti.Â

Edward Teller, 15 Ocak 1908 yılında Macaristan'ın baÅŸkenti BudapeÅŸte'de doÄŸdu. Musevi kökenli fizikçi, lisans eÄŸitimini tamamladığı Almanya'da Leipzig Ãœniversitesi'nden profesörlük unvanı aldı. Â

Teller, eÅŸi Mici ile 1935 yılında ABD'ye yerleÅŸti ve 1941 yılına kadar George Washington Ãœniversitesi'nde çalıştı, ünlü fizikçi aynı yıl Amerikan vatandaşı oldu.Â

Meksika'da Los Alamos Bilim Laboratuvarı'nda, ilk atom bombasının geliÅŸtirilmesi amacıyla sürdürülen Manhattan Projesi'ne 1942 yılında katılan Teller, hidrojen bombası kavramıyla sergilediÄŸi baÅŸarı sonrasında projenin üst düzey yetkilisi Robert Oppenheimer ile aralarında çıkan anlaÅŸmazlık nedeniyle, 1946 yılında Chicago Ãœniversitesi'nde fizik profesörü olarak çalışmaya baÅŸladı.Â

Edward Teller, Sovyetler BirliÄŸi'nin 1949 yılında geliÅŸtirdiÄŸi ilk atom bombasını denemesi üzerine, Truman yönetimini hidrojen bombası çalışmalarına hız vermeye ikna etti ve Los Alamos'a geri döndü.Â

Teller'in geliÅŸtirilmesine öncülük ettiÄŸi ilk hidrojen bombası, 1952 yılında Pasifik'teki Eniwetok'da denendi.Â

Edward Teller, 1939 yılında Albert Einstein'ı, ''ABD BaÅŸkanı Franklin D. Roosevelt'i nükleer bölünmenin, yıkım gücü çok yüksek yeni bir silah geliÅŸtirmeyi saÄŸlayacağı konusunda uyarması'' konusunda cesaretlendirdi.Â

HiroÅŸima ile Nagasaki'ye atılan bombaları geliÅŸtiren Manhattan Projesi'nin üst düzey yetkilisi Robert Oppenheimer ile, hidrojen bombası geliÅŸtirilmesine iliÅŸkin planlarına karşı çıkması nedeniyle ters düşen Teller, 1954 yılında Oppenheimer'ın konumunun gözden geçirilmesi için açtığı davada bu bilim adamının suçlu olduÄŸuna iliÅŸkin ifade vermiÅŸ, daha sonra bu ifadenin yanlış olduÄŸunu söylemiÅŸti.Â

Edward Teller, 2 yıl önce yayımladığı, anılarının yer aldığı ''A Twentieth Century Journey in Science and Politics'' (Bilim ve Politikada Bir 20. Yüzyıl Seyahati) adlı kitapta, ''icat ettiği silahların küresel bir savaşa girilmesini önlediğini'' savunarak, ''Güç barış isteyenlerin elinde olursa, barış sağlanır'' demişti.