Gelmiş geçmiş en büyük orman yangınlarından birini hiç zarar görmeden atlattılar! Bir kasaba bunu nasıl başardı?

Aralık 2017'ye birkaç gün kala, Montecito İtfaiyesi'nde orman yangını uzmanı olarak çalışan Maeve Juarez, devasa bir orman yangınının Güney Kaliforniya kasabasına doğru ilerlediğini öğrendi. O sırada Kaliforniya'nın gelmiş geçmiş en büyük orman yangını olan Thomas Yangını ile karşı karşıya olan 10.000'den az nüfuslu bir topluluğun ön saflarında yer almak üzereydi.

Ancak bu topluluğun yaklaşan yangına karşı birçok avantajı vardı; en önemlisi de yaklaşık 30 yıldır bu ana hazırlanıyor olmalarıydı.

Onlarca yıl süren bir program, kasabadaki insanların düzenli önlemler almasını sağlamıştı; kasabanın etrafındaki kuru yaprakları temizlemekten kendi evlerini yangına dayanıklı hale getirmeye kadar her şey yapılmıştı ve hızla yaklaşan bir yangın karşısında hızlı bir şekilde harekete geçilmesini mümkün kılan bir düzeyde toplumsal güven ve uyum sağlanmıştı.

İklim değişikliği orman yangını tehdidini birçok topluluğa yaklaştırırken, insanlar da kendilerini korumak için ne gibi önlemler alabileceklerini düşünüyorlar. Bu stratejileri geliştirmek için 30 yılları olmayabilir ancak Montecito'nun uzun soluklu deneyine bakmak, diğer toplulukların kendi planlarını oluşturmalarına yardımcı olabilir. İşte Montecito halkının aldığı önlemler ve tarihin en büyük yangınlarından biri olan Thomas Yangını’nda yaşananlar…

BİR ORMAN YANGINI BAŞARI HİKAYESİ

16 Aralık 2017'de Thomas Yangını'nın alevleri, bölge sakinlerinin tahliye edilmesinden neredeyse tam bir hafta sonra Montecito'nun üzerinde ortaya çıktı. O zamana kadar, genellikle akşamın erken saatlerinde bölgeyi vuran güçlü, aşağı eğimli rüzgarlar olan Sundowner rüzgarları saatte 105 kilometreye ulaştı ve ve itfaiye ekibi en kötüsüne hazırlandı. Ancak Montecito'nun uzun hazırlık geçmişi ve 8.000'den fazla itfaiyecinin desteği, kasabayı bir orman yangını başarı hikayesine dönüştürdü.

Yangın sabah 6 civarında zirveye ulaştığında, itfaiye yedekleri yangını kontrol altına almak için konumlanan ekiplere yardım etmek için geldi. Sonraki 12 saat boyunca, düşen közlerden çıkan yangınlarla mücadele etmek için birlikte çalıştılar. Akşam olduğunda Sundowner rüzgarları dinmiş, yangın kıyı şeridinden ve Montecito'dan uzaklaşmıştı.

Bu uğursuz tabloya rağmen kasabanın kapsamlı hazırlıkları sonuç verdi. Thomas Yangını, yakınlardaki Ventura ve Santa Paula'nın bir kısmı da dahil olmak üzere Kaliforniya'da yaklaşık 282.000 dönümlük (114.000 hektar) araziyi kül etti. Ancak alevler ve korlar söndüğünde Montecito'da sadece yedi ev yanmıştı.

Juarez, “Yüzlerce yapı, önceden konuşlandırılmış olan dikkatli yangın söndürme kaynaklarından yararlandı. Hasar seviyesi, 2016 Montecito topluluk orman yangını koruma planında öngörülenden veya önceki yangınlarda deneyimlediklerimizden önemli ölçüde düşüktü” dedi.

1994'TEN BERİ BUNA HAZIRLANIYORLAR

Montecito'nun bu ana uzanan uzun yolculuğu 1994 yılında, kötüleşen orman yangını sezonları nedeniyle Montecito İtfaiyesi'nin orman yangını tehditlerini azaltmanın yollarını geliştirmek için uzmanlar tarafından yönetilen bir program oluşturmasıyla başladı. O zamandan beri, topluluğun bu stratejileri birleşik bir cephe olarak sürdürmesi için sürekli olarak bir araya gelmesine yardımcı oldular.

Juarez gibi orman yangını uzmanlarının rehberliğinde, topluluk üyelerinden uzun zamandır kasabanın etrafındaki yangın yakıtını (kurumuş yapraklar ve ölü bitkiler gibi) azaltmak için kritik adımlar atmaları isteniyor. İtfaiye teşkilatı düzenli mahalle temizlikleri organize ediyor, ücretsiz odun yontma hizmeti sunuyor ve orman yangınlarının yayılmasına yardımcı olabilecek uzak bölgelerdeki çalılıkları temizliyor.

Ayrıca, sakinleri korumak ve ilk müdahale ekiplerinin işlerini yapabilmelerinin önünü açmak için kapsamlı bir tahliye planları da bulunuyor. Topluluk üyeleri, yeni yangına dayanıklı malzemelerin ev güçlendirme projelerine nasıl dahil edileceği gibi en iyi yangın azaltma uygulamaları konusunda güncel tutuluyor. 

Juarez, “Gücümüz, tüm toplumumuzun orman yangınlarına karşı hazırlıklı olmasını sağlamakta yatıyor. Tavsiye edilen tüm kontrol listelerini takip etmek çok önemli olsa da asıl farkı yaratan toplumun kolektif çabalarıdır” diye konuştu.

Montecito'nun Thomas Yangını sırasında sahip olduğu bir diğer büyük avantaj ise zamandı. Yangının ilerleme şekli nedeniyle, yangın kasabaya yaklaşmadan dört gün önce 130 araç ve 30 ekipten oluşan itfaiye kaynaklarını konuşlandırabildiler.

Hatta Montecito'nun etrafı ve üstündeki bitki örtüsünü temizlemek için buldozerleri kullanacak kadar bant genişliğine bile sahiptiler. Montecito'nun çabuk yandığı biliniyordu. Su tankerleri ise üst yolların yaklaşık 26 km'lik kısmına yangın geciktirici madde yayıyordu.

Juarez, zamanın ayrıca sakin ve ölçülü bir tahliye uygulamasına yardımcı olduğunu, ancak bunun aynı zamanda kasabanın orman yangınlarına karşı uzun süredir yaptığı hazırlıklardan da kaynaklandığını söyledi.

İtfaiyenin orman yangını uzmanları ve toplum arasında kurulan güven, tahliye emirlerine yüksek oranda uyulmasını sağladı, bu da itfaiyecilerin çalıları temizleme şansı bulduğu anlamına geliyordu.

Öte yandan özel garaj kapılarının açık bırakılması yönündeki taleplere uyma isteği, itfaiyecilerin stratejik olarak itfaiye araçlarını ve hortum dizilerini bireysel mülklerin etrafına yerleştirebileceği anlamına geliyordu.

ORMAN YANGINI RİSKİ: NEREDEN BAŞLAMALI?

İklim değişikliği daha uzun ve kurak yazları tetikledikçe tüm dünyada orman yangınları büyüyor ve şiddetleniyor. Ancak bu sadece ortamı hazırlıyor; kentsel yayılma ve insanların kazara tutuşturması da daha fazla yakıt yaratıp ardından kibriti çakarak mega yangın riskini artırıyor.

ABD'deki Oregon Eyalet Üniversitesi'nde yapı mühendisliği profesörü olan Erica Fischer, özellikle orman yangınları ve depremlere odaklanarak toplum altyapısının doğal afetlerden nasıl etkilendiğini inceliyor.

Toplulukların orman yangınlarına dayanacak şekilde nasıl güçlendirilebileceğinin ardındaki bilimin, depremlere dayanma konusunda 100 yıl kadar geride olduğunu söylüyor. Bir topluluğun birleşik, iş birliğine dayalı bir zarar azaltma stratejisi yoksa, yükün genellikle tamamen bireysel ev sahiplerine düştüğünün de altını çiziyor.

Peki, orman yangını azaltma stratejisi olmayan topluluklar nereden başlayabilir?

Fischer, ilk adımın en hayati altyapılarını belirlemek ve onu yanmaktan korumak için bir plan geliştirmek olduğunu söyledi; bu stratejiye varlık haritalaması adı veriliyor.

Fischer, “Bu toplulukta ekonomik olarak onu yok edecek ve geri gelmesini engelleyecek ne yanabilir? Önceki araştırmalar, özellikle bir kasabada sadece bir tane varsa, bunun genellikle okullar ve hastaneler olduğunu gösteriyor. Bu da genellikle en büyük işverenlerin bunlar olduğu anlamına geliyor” dedi ve ekledi:

“Her topluluk farklıdır ve kendine özgü bir dizi önceliğe sahip olacaktır. Örneğin şu anda orman yangını azaltma stratejisini geliştirmekte olan Oregon'daki Ashland'da kasaba halkı tiyatrosunu korumaya öncelik verdi. Yangının yayılma olasılığı olan alanların belirlenmesi de yüksek bir önceliktir. Örneğin, kasabanın merkezinde üzerine köz düştüğünde hızla alev alabilecek eski bir ahşap yapı varsa, öncelikle yangına karşı sertleştirilmelidir."

Colorado, Boulder County'de kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Wildfire Partners'ın sosyal yardım programı koordinatörü Abby Silver, bir topluluğun tüm kesimlerinin kendi risk düzeylerini anlamaları gerektiğinden bahsetti.

ORMAN YANGINLARININ 'TEPELERDE' OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR AMA ÖYLE DEĞİL

Silver “2020’de Colorado, Boulder’de yaşanan Marshall Yangını'ndan önce, bölgenin daha kentsel kesiminde yaşayanlar orman yangınını ’tepelerde' meydana gelen bir şey olarak düşünüyorlardı. Şimdi ise doğru koşullar altında orman yangınlarının kentsel yangınlara dönüşebileceğini anlamaya başlıyorlar” dedi.

Uzmanlar, orman yangını riski altındaki her topluluğun, geniş çapta yayınlanan ve tüm topluluk üyeleri tarafından erişilebilen kısa ve öz bir tahliye planına ihtiyacı olduğu konusunda hemfikir. Bir topluluk orman yangını öncesinde etkin bir şekilde tahliye edilebilirse, itfaiyecilerin ve acil durum ekiplerinin işlerini yapmalarının önü açılmış olur.

Silver, “Bir orman yangını sırasında acil müdahale ekiplerinin ilk önceliği can güvenliği, ardından da yapı savunmasıdır. Bölge sakinlerinin tahliyesine yardımcı olmak için ne kadar az enerji harcarlarsa, müdahaleye o kadar fazla zaman ayırabilirler. Tahliye emrini beklemeden halkı erken tahliye konusunda eğitmek, ilk müdahale ekiplerinin işini kolaylaştırır” ifadelerine yer verdi.

Yangına Uyarlanmış Topluluklar Ağı'nın (FacNet) direktörü Emily Troisi ise, “Yangına uyum uygulamalarını farklı topluluklara yaymak ve akran desteğine yardımcı olmak için insanları, hikayeleri ve fikirleri birbirine bağlamak da önemli bir rol oynuyor. Bu iş çok zor ve karmaşık. Birçok topluluk aşırı orman yangınlarının ciddi olumsuz etkilerinden dolayı travma yaşamıştır” dedi.

BBC'nin 'The California town that kept a record-breaking wildfire at bay' başlıklı haberinden derlenmiştir.