Garip Öyküler – ‘Tampon Devrimi’
Güncelleme Tarihi:
8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle bugün Garip Öyküler konseptinin biraz dışına çıkıyor ve rotasını New York’a çeviriyor. Kimimiz haberdar değildi, kimimizin aklına bile gelmedi belki... Ancak kadınlar için hayati önem taşıyan hijyenik pet, tampon gibi ürünlerden dünyanın birçok ülkesinde yüksek vergiler alınıyor. Zira bu ürünler temel ihtiyaç kategorisinde ele alınmıyor. Ancak New York’lu beş kadın bu döngüyü kırmak için hukuki mücadelesine başladı. ‘Tampon Devrimi’ ABD’de nasıl nüksetti? İşte ayrıntılar...
Uluslararası arenada hijyenik petler ve tampona yönelik vergilere karşı açılan savaş New York’a da sıçradı.
8 Mart Dünya Kadınlar gününe sayılı gün kala New York beş kadın New York Finans ve Vergi Departmanına hijyenik ürünlerdeki vergilerin kaldırılmasına yönelik grup davası açtı.
Mevcut eyalet yasasına göre hijyenik pet ve tamponlardan yüzde 4 oranında vergi alınıyor. Zira yine aynı yasaya göre bu ürünler tıbbi malzemeler arasında sayılmıyor.
Sadece kadınlar tarafından kullanıldığı gerekçesiyle bu ürünler dudak balmı, kepek şampuanıyla, saç toniğiyle birlikte standart ürün kategorisinde yer alıyor.
Davacı beş kadın Margo Seibert, Jennifer Moore, Catherine O’Neil, Natalie Brasington ve Taja-Nia Henderson bu onudaki adaletsizliğin giderilmesinde oldukça kararlı.
Zira bu konuda eyalet yasasının, ABD’nin kanun önünde eşitlik ilkesini ihlal ettiğini savunuyorlar.
Davacılar, devletin ‘kadın sağlığından’ elde edilen vergilerden milyonlarca dolar yasadışı yoldan gelir elde ettiğini belirtiyor.
Kadınlar, ‘ Bu başka bir devrin uygulamasıydı, bunu bitirmenin vakti geldi’ dedi.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tampon ve hijyenik petlerini tıbbi ürün kategorisinde değerlendiriyor. Savunmaya göre bu ürünlerin kadınların hijyenik olmayan ürünleri kullanmasını engelliyor. Bu sayede kadınlar enfeksiyon, kanser riskini azaltıyor.
YILDA ORTALAMA 70 DOLAR
ABD’de yapılan araştırmaya göre New York’ta kadınlar hijyen ürünlerine yılda ortalama 70 dolar harcıyor. Yine aynı araştırmaya göre devlet bu ürünlerden yılda 14 milyon dolar vergi geliri elde ediyor.
Sunulan savunmaya göre düşük gelirli ya da yoksulluk sınırında yaşayan kadınlar için bu ürünlerden alınan vergi oldukça yıkıcı bir hal almış durumda.
VERGİLER KALDIRILABİLİR
New York Valisi Andrew Cuomo, vergilerin bu içinde kaldırılabileceğini belirtiyor. Manhattan meclis üyesi Linda Rosenthal eyalette hijyenik ürünlerden alınan verginin sonlandırılması için bir beyanname hazırlamış durumda.
‘TAMPON DEVRİMİ’ İŞE YARADI
ABD’nin Penisilvanya ve Minesota eyaletlerinde ‘tampon devrimi’ işe yaradı. Bu eyaletlerde artık hijyenik ürünlerden vergi alınmıyor. Ocak ayında ABD Başkanı Barack Obama da kadın hijyenik ürünlerinden alınan vergiyi desteklemediğini açıklamıştı.
Obama ‘Eyaletlerin neden bu ürünleri lüks olarak değerlendirdiğine dar hiç bir fikrim yok. Bence bunun nedeni yasaları erkeklerin hazırlaması ve onlar tarafından onaylanması’ demişti.
‘TAMPON DEVRİMİ’ ULUSLARARASI ARENADA
Konuya ilişkin kampanya ABD dışında bir çok ülkeye yayılmış durumda. İngiltere’de 300 binden fazla kişi hükümetin hijyenik pet ve tamponlara uygulanan vergilerin kaldırması için imza kampanyası başlattı. Kanada da bu yıl vergileri kaldırmayı planlıyor.
ÜLKEMİZDE DURUM NEDİR?
Türkiye’de de kadına yönelik hijyenik koruma ürünleri birincil ihtiyaç sayılmıyor. Tampon, ped gibi ürünlerden %18 KDV (katma değer vergisi) (KDV) alınıyor.