Fransa’dan Cezayir’de işkence özrü
Güncelleme Tarihi:
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Fransız güvenlik güçlerinin Cezayir Savaşı sırasında işkence yaptıklarını kabul etti, işkencede ölen matematik öğretmeni Maurice Audin’in dul eşinden özür diledi.
FRANSA Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bir tabuyu yıkarak Fransız askerlerinin ve polislerinin Cezayir Savaşı sırasında işkence yaptıklarını kabul etti. Cezayir Savaşı sonrasında doğan ilk Fransız Cumhurbaşkanı olan Macron, 1957’de Fransız askerlerince tutuklanan bağımsızlık yanlısı 25 yaşındaki matematik öğretmeni Maurice Audin’in öldürülmesinde ülkesinin sorumluluğunu kabul etti. Bu yaklaşım Fransa için bir ilk olma özelliği taşıyor. Macron, Audin’in 87 yaşındaki eşi Josette Audin’i ziyaret ederek Fransa adına özür diledi.
Fransız askerleri Audin’i, başkent Cezayir’deki evinde bağımsızlık yanlılarını barındırdığı gerekçesiyle tutukladıktan birkaç gün sonra bir nakil sırasında kaçtığı bilgisini iletmişlerdi. O günden sonra kendisinden haber alınamayan Audin’in öldüğü ise ancak 1963’te resmen açıklandı. Ziyaret sırasında Josette Audin’in teşekkür etmek istediği Macron, “Affınızı istemesi gereken benim o yüzden bir şey söylemeyin” dedi. Konuya ilişkin hazırlanan bildiride, Audin’in ‘kayboluşu’ ile ilgili olarak Fransız ordusu tarafından benimsenen söylemin inanılırlığının düşük olduğu ve çok sayıda tutarsızlık içerdiği belirtildi. Bildiride, “Cumhurbaşkanı Macron, Maurice Audin’in kendisini evinde tutuklayan askerler tarafından işkenceye tabi tutularak öldürüldüğünü veya ölünceye kadar işkence edildiğini, Fransa Devleti adına kabul eder” ifadeleri kullanıldı.
KARANLIK SAYFALARDAN BİRİ
Maurice Audin’in ‘kayboluşu’ Cezayir Savaşı’nın 61 yıldır karanlıkta kalan sayfalarından biri olarak görülüyordu. Audin’in öldürülmesi bireysel bir olay gibi gözükse ya da bir grup asker tarafından yapılan bir eylem olarak düşünülebilecek olsa da işkencenin o dönemde ordu tarafından devreye sokulan yasal sistemin bir unsuru olduğunun Macron tarafından kabul edilmesi önem taşıyor. Macron, savaş sırasında ‘kaybolan’ binlerce sivil ve asker için Fransa’nın arşivlerini açacağını da duyurdu. Fransa Hükümeti’nden yapılan açıklamada da, “Gerçek aranmadan özgürlük, eşitlik ve kardeşlik olmaz” mesajı verildi.
BİLGİ NOTU
Cezayir’in, 130 yıl sömürgesi olarak kaldığı Fransa’ya karşı verdiği bağımsızlık savaşı 1954-1962 arasında yaşanmış ve bir buçuk milyon Cezayirlinin hayatına mal olmuştu. Macron’dan önce görev alan Fransa cumhurbaşkanları, Cezayir’de yapılan yanlışları daha temkinli açıklamalarla kabul etmekle birlikte özür dileme yoluna gitmemişlerdi.