Film gibi operasyonun perde arkasında neler yaşandı? El Chapo'nun oğlu Ovidio Guzman gafil avlanmış
Güncelleme Tarihi:
Dünyanın en güçlü ve tehlikeli uyuşturucu kartellerinin başında gelen Sinaloa'nın liderlerinden Ovidio Guzman'ın sabaha karşı evine yapılan bir baskınla yakalanmasının yankıları sürüyor. Meksika'da son yılların kartellere yönelik en büyük operasyonlarından biri kabul edilen baskının perde arkasında yaşananlar ortaya çıktı. Ayrıntılar haberimizde...
5 Ocak sabahı... Saatler 4 olmak üzere... Yer Meksika'nın Sinaloa eyaletinin başkenti Culiacan'a 40 dakika mesafedeki küçük bir kasaba olan Jesus Maria'nın tepelerinde konumlanmış çok lüks bir malikane...
Burası tüm dünyanın "El Chapo" yani "Bücür" olarak tanıdığı Joaquin Guzman'ın oğlu Ovidio Guzman'a ait.
Meksika ordusu bu ay başlarında Ovidio'yu evine düzenlenen bir baskınla gözaltına aldı. Operasyonda yüzlerce özel askerin yanı sıra savaş uçakları ve helikopterler de görev yaptı. Bir gece önce ailenin yılbaşı kutlamasına sahne olan malikane, birkaç dakika içinde savaş alanına döndü.
KÜÇÜK CHAPO'LARIN EN KÜÇÜĞÜ
Baskın sırasında eşi, annesi ve 3, 6 ve 12 yaşlarındaki üç kızıyla evde olan Ovidio, Meksika kamuoyunda "Los Chapitos" (küçük Chapo'lar) olarak anılan dört kardeşin en küçüğü.
Baba Joaquin Guzman'ın 2016'da yakalanıp 2017'de yargılanmak üzere ABD'ye iade edilmesinin ardından Ovidio, 36 yaşındaki ağabeyi Joaquin ve başka bir anneden doğan ağabeyleri Ivan Archivaldo (39) ve Jesus Alfredo (36) ile birlikte Sinaloa Karteli'nin idaresini üstlendi.
ABD, Aralık 2021'de Ovidio'nun yakalanmasını sağlayacak kişiye 5 milyon dolar ödül vadetmişti.
Dünyanın en güçlü ve şiddet eğilimli suç örgütleri arasında kabul edilen Sinaloa Karteli'nin Latin Amerika'nın dört bir yanında bağlantıları bulunuyor. Kartel uyuşturucu ticaretinin yanında göçmen ve odun kaçakçılığı gibi işlerle de uğraşıyor. Kartelin yönetiminde Chapito'ların yanı sıra "El Mayo" lakaplı Ismael Zambada (kartelin kurucularından biri) ve El Chapo'nun "El Guano" olarak tanınan erkek kardeşi Aureliano Guzman da söz sahibi.
BASKIN 10 DAKİKA, ÇATIŞMALAR 10 SAAT SÜRDÜ
Meksika ordusundan yapılan açıklamada Ovidio'nun baskının ilk 10 dakikasında yakalandığı belirtildi. Ancak iş bununla kalmadı.
Kartel üyeleriyle Meksika güçleri arasındaki çatışmalar 10 saat boyunca devam etti ve sonuçta onlara kişi yaşamını yitirirken Jesus Maria kasabası da adeta harabeye döndü.
ABD merkezli haber sitesi VICE, geçtiğimiz günlerde Jesus Maria'ya giderek hem Ovidio'nun evini gezdi hem de baskının detaylarını yazdı.
24 SAAT BOYUNCA GÖZCÜLER TARAFINDAN KORUNUYOR
Habere göre, ülke kamuoyunda "El Bebe" (Bebek) ve "El Raton" (Fare) lakaplarıyla da bilinen Ovidio'nun malikanesi, Jesus Maria'nın tamamını gören bir tepede yer alıyor. Üstelik kasabaya girip çıkmanın tek yolu da ucu Culiacan'a bağlanan karayolu.
Malikane tepede yer aldığından, Ovidio'nun adamlarının kolluk güçlerinin ya da diğer kartellerin üyelerinin yaklaştığını önceden görüp önlem alma şansı var. Nitekim normalde 24 saat boyunca çok sayıda gözcünün ev çevresinde görev yaptığı, malikaneye çıkan yolda çeşitli kontrol noktaları olduğu biliniyor.
Görgü tanıkları, 'sicario' denen kartel üyelerinin, üstlerine makineli silahlar yerleştirilmiş zırhlı arazi araçlarıyla malikane çevresinde sürekli devriye gezdiğini aktarıyor.
Sinaloa'nın başkenti Culiacan şehri
OVIDIO GAFİL AVLANMIŞ
Ancak Ovidio ve adamları 5 Ocak sabahı baskına hazırlıksız yakalandı. Yerel halktan kaynakların VICE'a yaptığı açıklamalara göre, Meksika ordusuna ait bir helikopter malikanenin arka bahçesine inip bir dizi asker ön kapıya doğru ilerlerken, Ovidio'nun ruhu bile duymadı.
Meksika ordusunun içinden adının açıklanmasını istemeyen bir kaynak, "Plan işe yaradı. Bir görev gücü bünyesindeki 20-25 kadar asker Guzman'ın evine girdi ve 10 dakikadan kısa bir sürede kendisini teslim almayı başardı" dedi.
Ovidio ve eşine ait zırhlı lüks araçlar, yüksek kalibreli silahlarla açılan ateş sonucu kullanılamaz hale getirildi.
Tıpkı babası gibi, Ovidio'nun evinin arka bahçesinde de bir ucu malikanenin dışındaki bir otoparka çıkan bir tünel bulunuyordu. Ancak Ovidio bu tünelden kaçma fırsatını bulamadı. Normalde üzeri betondan bir blokla kapatılmış olan tünelin girişi, baskından sonra yapılan aramalara tespit edildi.
2019'DA DA YAKALANMIŞTI
Meksika hükümeti 2019 yılında benzer bir operasyonla Ovidio'yu gözaltına aldı. Ancak kartelin operasyona tepkisi çığ gibi büyüyüp kanlı bir ayaklanmaya dönüşünce, hükümet geri adım atmak zorunda kaldı ve uluslararası alanda büyük bir mahcubiyet yaşadı. Olay Meksika tarihine Kara Perşembe veya "Culiacanazo" olarak geçti.
O günlerde yaşanan şiddetli çatışmaları ve dökülen kanı tüm dünya sosyal medyada paylaşılan videolar sayesinde dehşet içinde izledi. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador aylar sonra yaptığı açıklamada, Ovidio'nun serbest bırakılması emrini bizzat verdiğini, amacının halkın çoğunluğunu korumak olduğunu söyledi.
Bu olayın ardından Ovidio oldukça ünlü oldu. Meydan okurcasına bir tavır takındığı fotoğrafları ülke sosyal medyasında viral oldu. Ancak VICE'a konuşan ordu kaynaklarına göre, gerçekte bu kadar cesur değildi. Sürekli yakalanma korkusu yaşıyor, Culiacan, Jesus Maria ve diğer civar kasabalardaki evleri arasında mekik dokuyordu.
Soldaki kare 2019'dan, sağdaki ise bu yıldan (Fotoğraflar: Meksika Hükümeti)
BASKIN SIRASINDA UYUYORLARMIŞ
Noel ve yılbaşı tatili öncesi ailesini korumak istediği için uzak durma kararı alan Ovidio, son dakikada fikrini değiştirmiş ve Aralık ayının son günlerinde en güvendiği 12 adamına Jesus Maria'daki evini emniyete alma emri vermişti. Böylece ailesini evine getirebilecekti ve yeni yıla hep birlikte gireceklerdi.
Komşular, Ovidio'nun eve tek başına geldiğini; eşi, kızları ve El Chapo'nun ikinci eşi olan annesi 63 yaşındaki Griselda Lopez Perez'in de birkaç hafta sonra kendisine katıldığını söyledi.
El Chapo ile Griselda Lopez Perez'in Ovidio ve Joaquin'in yanında Edgar isimli üçüncü bir oğlu daha vardı. Edgar, 2008 yılında Culiacan'daki bir alışveriş merkezinin otoparkında arkadaşlarıyla eğlenirken bir silahlı saldırıya kurban gitti. El Chapo, Culiacan'daki tüm gülleri (Lupillo Rivera'nın '50 Mil Rosas' şarkısında anlatıldığına göre 50 bin adet) satın alıp Edgar'ın cenazesine gönderdi.
Adının açıklanmasını istemeyen bir komşu, baskından önceki gece düzenlenen parti için bir aşçı, garsonlar ve bir mariachi grubu tutulduğunu, eğlence sırasında çocukların Noel hediyelerini açtıklarını anlattı ve ekledi: "Askerler geldiğinde uyuyorlardı. Saat sabahın 4'üydü."
Meksika Devlet Başkanı Lopez Obrador, operasyonun ardından bir basın toplantısı düzenledi
BASKIN 6 AYLIK PLANLAMANIN SONUCU
Meksikalı yetkililerin açıklamalarında, ordu içindeki üç özel birliğin birlikte gerçekleştirdiği operasyonun 6 aylık bir planlama sürecinin eseri olduğu belirtildi.
2019'daki fiyaskodan dersini alan Meksika hükümeti, Ovidio'yu yakaladıktan kısa bir süre sonra helikopterle şiddet ve yağma olaylarının yaşandığı Sinaloa'dan Mexico City'e nakletti. Kartel üyeleri Culiacan ve çevresinde otobüsleri ateşe verdi, sokakları ve karayollarını kapattı, hatta bir askeri uçağa ateş açtı.
Meksika Savunma Bakanı Luis Cresencio Sandoval, Ovidio'un gözaltına alındığı Culiacan'daki operasyonda 10'u asker 19'u kartel üyesinin 29 kişi yaşamını yitirdiğini duyurdu. Ovidio'nun yanı sıra 21 kişi de gözaltına alındı. Yerel halk ise can kaybının çok daha yüksek olabileceğini zira çoğunluğu genç erkeklerden oluşan 100'den fazla kişiden haber alınamadığını öne sürüyor.
BABASININ FİRAR ETTİĞİ CEZAEVİNDE
Meksika Devlet Başkanı Lopez Obrador 2018 yılında "Kurşunlar değil kucaklamalar" sloganıyla göreve geldiğinde, şiddetin üzerine sertlikle gitmek yerine köklerine inmeyi vadediyordu. İlerleyen yıllarda bu politikanın başarılı olup olmadığı tartışmalara konu oldu. Ovidio'nun böyle bir silahlı operasyonla yakalanması da bu tartışmaları alevlendirdi.
Ovidio şu an Mexico eyaletinde bulunan yüksek güvenlikli Altiplano Cezaevi'nde tutuluyor. El Chapo da 2008'den itibaren 7 yıl boyunca bu cezaevinde kalmış, 2015'te firar ettiğinde de dünya basınının manşetlerine yansımıştı.
Ovidio için sırada ne olduğu sorusunun yanıtı belli değil.
Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard, ABD'nin Ovidio'nun iadesini istediğini ancak genç Guzman'ın daha önce ülkesinde yargılanıp hüküm giymesinin söz konusu olabileceğini söyledi.
Diğer yandan Ovidio'nun avukatları 13 Ocak günü yaptıkları başvuruda, iade kararının durdurulmasıyla ilgili bir temyiz başvurusunda bulundu. Ancak yargıç belgelerdeki hatalar nedeniyle başvuruyu reddetti. Diğer yandan VICE'a konuşan kaynaklar, iade sürecinin asla tamamlanmayabileceğini belirtti.
El Chapo 11 Temmuz 2015'te hücresindeki duşun altına kazdığı kilometrelerce uzunluktaki bir tüneli kullanarak Altiplano'dan firar etti
"KARTELİN EN ZAYIF HALKASI"
Film gibi bir operasyonla yakalanmasına karşın Ovidio'nun kartel içindeki nüfuzunun özellikle Ivan ile kıyaslandığında çok sınırlı olduğu ifade ediliyor.
Ovidio, sentetik bir uyuşturucu olan fentanilin Meksika'daki üretiminin ve ABD'ye ticaretinin artışıyla ilişkilendiriliyor. Ancak kaynaklar Ovidio'nun kamuoyundaki tanınırlığının asıl sebebinin 2019'daki tutuklamadan sonra yaşanan fiyasko olduğunu belirtiyor.
Ovidio, uzun yılar boyunca Guzman'ların suç hanedanının en az bilinen üyesi oldu. Adı ilk olarak 2012'de ABD Hazine Bakanlığı'nın aldığı bir yaptırım kararında babası ve ağabeyi Ivan'la birlikte anıldı. Buna rağmen 2019'da gözaltına alınana kadar uzun müddet dikkat çekmemeyi başardı.
Diğer yandan Ivan, Chapito'ların yüzü haline geldi. Bir Kanadalı üniversite öğrencisinin 2004 yılında Guadalajara'da öldürülmesine adı karıştığı için kamuoyu ve güvenlik güçleri tarafından gayet iyi tanınan Ivan, 2005'te kara para aklama suçlamasıyla tutuklanmış ancak birkaç yıl sonra kanıt yetersizliği nedeniyle serbest bırakılmıştı.
O zamandan bu yana Ivan ve kardeşi Jesus Alfredo, internetteki paylaşımlarıyla da ünlendi. Kardeşlere ait olduğu düşünülen Twitter ve Instagram hesaplarından yapılan paylaşımlarda para, silah ve güzel kadın temaları öne çıkıyor.
