Feridun Sinirlioğlu'na kritik görev...AGİT'e ilk Türk Genel Sekreter

40 yıllık diplomasi tecrübesine sahip olan Büyükelçi Sinirlioğlu, 57 ülkenin onayını aldı. GKRY ve Ermenistan da Sinirlioğlu’nun adaylığına itiraz etmedi. Tüm üyelerin Türkiye’nin adayı üzerinde anlaşması, Türkiye’ye duyulan güvenin bir göstergesi olarak yorumlandı.

YOĞUN VE TİTİZ DİPLOMASİ YÜRÜLDÜ

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın katıldığı Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın 31. Bakanlar Konseyi Toplantısı, 5-6 Aralık'ta Malta'nın başkenti Valletta'da düzenlendi. Toplantıda, AGİT Genel Sekreteri görevine Türkiye’nin adayı Emekli Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu’nun seçilmesi kararlaştırıldı. Böylece Büyükelçi Sinirlioğlu, Teşkilatın temelini oluşturan 1975 tarihli Helsinki Nihai Senedi’nin 50 yıllık tarihinde AGİT Genel Sekreteri görevini üstlenen ilk Türk vatandaşı oldu.

Karar, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarından 57 katılımcı üyenin onayıyla alındı. Genel Sekreter, AGİT üyeleri tarafından üç yıllığına seçiliyor.

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Büyükelçi Sinirlioğlu’nun AGİT Genel Sekreteri olarak atanmasına giden süreçte Türkiye tarafından yoğun ve titiz diplomatik çabalar yürütüldü.

ANKARA VE ATİNA'DAN ORTAK MEKTUP

AGİT’te yakın tarihte aynı anda boş olan dört üst düzey pozisyondan Genel Sekreterlik görevine Türkiye Sinirlioğlu'nu aday gösterirken, Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR) Direktörlüğü’ne ise Yunanistan tarafından Maria Telalian aday gösterilmişti. Adaylıklar, iki ülke Dışişleri Bakanlarınca ortak bir mektupla Dönem Başkanı Malta’ya bildirilmişti. Malta’nın önerisi doğrultusunda, Genel Sekreterlik görevine Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu’nun, ODIHR Direktörü görevine Maria Telalian’ın atanmasının Türk - Yunan ilişkilerinde son dönemde yaşanan yakınlaşmanın bir sonucu ve göstergesi olduğuna da dikkat çekiliyor.

GKRY VE ERMENİSTAN DA İTİRAZ ETMEDİ

Diğer taraftan, Sinirlioğlu'nun adaylığına Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Ermenistan'ın da itiraz etmediği bildirildi.

UZLAŞI SAĞLANAMIYORDU

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından AGİT’te karar alma süreçleri tamamen tıkanmıştı. Batılı ve Doğulu ülkeler arasında temel konularda herhangi bir uzlaşı sağlanamıyordu. Nitekim, bir önceki Genel Sekreter’in görev süresinin 2023 yılında dolmasına karşın, ülkelerin herhangi bir isim üzerinde anlaşamaması nedeniyle yerine yeni bir Genel Sekreter atanamamış ve görev süresi 9 aylığına uzatılmıştı.

TÜRKİYE'YE GÜVENİN GÖSTERGESİ

Tüm üyelerin Türkiye’nin adayı üzerinde anlaşmasının, Türkiye’ye olan güveni yansıttığına dikkat çeken diplomatik kaynaklar, "Türkiye’nin sıcak çatışmalar ve sürüncemede bırakılmış ihtilafların olduğu AGİT coğrafyasında, krizlerin çözümüne yönelik sergilediği aktif ve yapıcı diplomatik çabaların ehemmiyeti de bu atamayla beraber uluslararası toplum tarafından da teslim edilmiştir" değerlendirmesini yaptı.

GÜNDEMİNDE KRİTİK KONULAR VAR

Büyükelçi Sinirlioğlu’nun Genel Sekreterliği süresince, Avrupa’da güvenlik mimarisinin temellerinin korunması başta olmak üzere, küresel barış ve istikrarı ilgilendiren birçok kritik konu gündemde olacak. Önümüzdeki dönemde Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmeleri başlaması durumunda, AGİT’in önemli bir rol üstlenmesinin muhtemel olduğuna işaret ediliyor. Büyükelçi Sinirlioğlu’nun aynı zamanda AGİT’in etkinliğinin güçlendirilmesini teminen çaba sarf edeceği de belirtiliyor.

EN BÜYÜK GÜVENLİK TEŞKİLATLARINDAN

AGİT, Soğuk Savaş döneminde Doğu ve Batı Blokları arasında düzenli diyalog tesis etmek suretiyle gerginliği ve anlaşmazlık noktalarını azaltmak amacıyla bir müzakere forumu ve konferanslar diplomasisi olarak ortaya çıktı. 1970’li yıllarda Batı’nın “karşılıklı ve dengeli kuvvet indirimleri” müzakerelerine başlanması yönündeki önerisinin Doğu Bloğu tarafından kabul edilmesi üzerine, 1973 yılında Helsinki’de başlayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) süreci sonucunda Helsinki Nihai Senedi 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve Kanada tarafından 1975 yılında imzalandı. 1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılması ve ideolojik kamplaşmanın son bulmasıyla kuruluş amacı bir ölçüde ortadan kalkan AGİK, yeni dönemin risk ve tehditlerine karşı bir uyum sürecine girdi. Bu süreçte AGİK, demokratikleşme ve insan haklarının izlenmesi gibi işlevlerine ilaveten, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi, kriz yönetimi ve çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarında diğer uluslararası ve bölgesel kuruluşlara göre öne çıktı.

Soğuk Savaş sonrası dönemin siyasi başlangıcını oluşturan 1990 Paris Şartı’yla, AGİK’in siyasi danışma mekanizmaları ve bir dizi daimi organ aracılığıyla kurumsallaşmasına karar veridi, 1992 Helsinki Zirvesi’nide Teşkilatın mevcut yapısının temelleri atıldı. AGİK nihayet 1994 Budapeşte Zirvesi’nde uluslararası teşkilata dönüşerek, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) adını aldı. Teşkilat günümüzde, Kuzey Amerika, Avrupa, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini bünyesinde barındıran yegâne ve en büyük bölgesel güvenlik forumu. AGİT’in kurucu üyeleri arasında yer alan Türkiye, Teşkilatın kapsayıcı bir platform olduğuna inanmakta, Avrupa-Atlantik ve Avrasya’daki güvenlik sınamalarının arttığı bir dönemde, Teşkilata daha fazla ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor.

Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu, uluslararası ilişkiler ve diplomasi alanında 40 yılı aşkın bir deneyime sahip. 2015'te kurulan geçici hükümette Dışişleri Bakanı, 2015-2016 ve 2009-2015 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı olarak görev yaptı. 2016-2023 yılları arasında ise Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi görevini yürüttü. 2023 yılında BM Genel Sekreteri tarafından Afganistan Bağımsız Değerlendirme Özel Koordinatörü olarak atandı. Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden doktora derecesine sahip olan Büyükelçi Sinirlioğlu, lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde tamamladı.

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN'DAN TEBRİK

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Sosyal medya hesabından yayınladığı mesaj ile Sinirlioğlu'nu tebrik etti.

Bakan Fidan'ın mesajında şu ifadelere yer verildi;

"Hariciyemize, uzun yıllar, farklı görevlerde hizmet etmiş olan Büyükelçi Feridun Hadi Sinirlioğlu’nu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Genel Sekreteri olarak atanmasından dolayı tebrik ediyorum.

Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarından 57 katılımcı üyenin onayıyla alınan bu karar, Türkiye’nin uluslararası arenadaki etkin rolünün ve iş birliği odaklı diplomasi yaklaşımının başarılı sonuçlarından biridir. İş birlikleri ve destekleri için tüm üye ülkelere teşekkür ediyorum.

Dünyanın derin krizler ve çatışmalarla sınandığı bu zor dönemde, AGİT’in barış, istikrar ve güvenlik adına önemli bir rol üstlenmesi gerekmektedir.

Sayın Sinirlioğlu’nun bu kritik görevde başarılı olacağına ve AGİT’in misyonunu daha da ileriye taşıyacağına inanıyorum.

Türkiye, küresel barış ve istikrar için çabalarını sürdürecektir."