Eşzamanlı imza

TÜRKİYE ile İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için İtalya’nın başkenti Roma’da paraf edilen uzlaşmayla ilgili süreç dün atılan imzalarla resmen başladı. Türk tarafında mutabakatı Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, saat 11.00’de bakanlıkta basına kapalı olarak imzaladı.

İsrail adına ise Dışişleri Bakanlığı Genel Direktörü Dore Gold aynı saatte metni ülkesinde imzaladı. Her iki tarafın imzaladığı anlaşma karşılıklı başkentlere diplomatik kurye ile iletilecek. İmzaların atılmasının ardından mutabakat metninin TBMM gündemine gelmesi bekleniyor. Metin, Meclis’te kabul edilip, Cumhurbaşkanı’nın onayının ardından İsrail’le varılan anlaşma yürürlüğe girecek. Dışişleri kaynakları metnin TBMM’ye gelmesinden önce kamuoyuna açıklanmayacağını söylediler. Başbakan Binali Yıldırım, metnin İsrail kabinesi ile TBMM tarafından onaylanmasının ardından da karşılıklı büyükelçilerin atanacağını duyurmuştu.

İSRAİLLİ ÜÇ BAKAN KARŞI
İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin haberine göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmanın İsrail için stratejik önemde olduğunu ve Ortadoğu’daki karışıklık ortamında İsrail’in etrafında “istikrar adaları” yaratmak istediğini söyledi. Netanyahu, “Aramızdaki anlaşmazlık ortak çıkarlarımıza yarar sağlamadı ve önemli konular üzerinde işbirliği yapmamızı engelledi” dedi.

Gazete, anlaşmanın bugün İsrail güvenlik kabinesinin oyuna sunulacağını bildirdi. Radikal sağ görüşlü Savunma Bakanı Avigdor Lieberman, Eğitim Bakanı Naftali Bennett ve Adalet Bakanı Ayelet Shaked anlaşmayı imzalamayacak. Ancak Haaretz kabinedeki çoğunluk sayesinde anlaşmanın kabul edileceğini bildirdi. Güvenlik kabinesinde onaylandıktan sonra anlaşma parlamentoya gönderilecek ve iki hafta sonra da yürürlüğe girecek. Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın ise yaptığı açıklamada, İsrail ile karşılıklı büyükelçi atama sürecinin bu hafta başlayacağını söyledi.

ANLAŞMAYA TEPKİLER
‘Hamas memnun değil’: Gazze Şeridi’ni denetimi altında tutan Hamas’ın Türkiye’nin talebi üzerine İsrail anlaşmasına ses çıkarmadığı ve bir teşekkür mesajı yayınladığı, ancak anlaşmadan memnun olmadığı iddia edildi. Lübnanlı Al-Akhbar gazetesine konuşan Hamas’a yakın kaynaklar, “Türkler, Hamas’tan ses çıkarmamasını ve anlaşmaya tepki göstermemesini istedi” dedi.

‘Filistinlilerin çıkarına değil’: Birinci İntifada’nın ve Oslo barış görüşmelerinin önemli isimlerinden birisi olan Üçüncü Yol partisinden Filistinli siyasetçi Hanan Aşravi anlaşmanın Filistinlilerin çıkarına olmadığını söyleyerek, “Anlaşma aslında sadece iki ülkenin çıkarlarıyla ilgili ve büyük ölçüde Filistin’in meşruiyetinin altını oyuyor” dedi. BBC’ye konuşan Aşravi, “Türkiye Gazze ablukasının kaldırılması talebini geri çekip yerine Gazze’de birtakım projeler yürütme talebini ekledi. Bu yaklaşım Gazze ve Batı Şeria arasındaki ayrışmayı da derinleştirecektir” dedi.

‘İsraillilerin yüzde 56’sı karşı’: İsrail’in Channel 10 medya kuruluşunun yayınladığı Midgam araştırma şirketinin anketine göre İsrail vatandaşlarından anlaşmaya karşı çıkanların oranı yüzde 56 oldu. İsrailli Yedioth Ahronoth gazetesi, birinci sayfasından Türkiye ile mutabakat için “Uzlaşma mı teslim olma mı” diye sordu.

'HAYIR'CI BAKAN FİLİSTİNLİLERE 'YILAN' DEMİŞTİ
Türkiye ile mutabakatı desteklemeyen İsrail Adalet Bakanı radikal sağcı 39 yaşındaki Ayelet Shaked Haziran 2014’te Facebook hesabından Netanyahu’nun eski danışmanı Uri Elitzur’un yazdığı bir metni paylaşmıştı.

Söz konusu metinde “Her teröristin arkasında onlarca erkek ve kadın var. Onların hepsi düşman savaşçı ve onların kanı ellerimizde olmalı. Bu onları çiçekler ve öpücüklerle cehenneme gönderen şehitlerin anneleri için de geçerli. Oğullarının yolunda gitmeliler. Onların yılanları yetiştirdikleri evleri de yıkılmalı. Yoksa daha fazla küçük yılanlar oralarda yetişecek” ifadeleri geçiyordu. Bu paylaşım dış basında büyük tepki çekmişti. O dönem Başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan da Shaked’i sert şekilde eleştirmişti. Erdoğan, “Bunu söyleyen bir kadın milletvekili. Bu zihniyetinin Hitler’in zihniyetinden ne farkı var? Irkçılık, faşizm Filistinli annelere yönelikse dünya bunu umursamıyor” demişti.

BAŞBAKAN YILDIRIM: KANAYAN BİR YARA DURDU
BAŞBAKAN Binali Yıldırım, dün AK Parti grubunda İsrail ile sağlanan anlaşma konusunda ‘kanayan bir yaranın durduğunu’ söyledi.  Yıldırım, “İki ülke arasında varılan bu mutabakat, Filistinli kardeşlerimizin sıkıntılarını önemli ölçüde giderecek, yaşam şartlarını iyileştirecek.Türkiye öncülüğünde artık Filistinli kardeşlerimiz nefes alacak. Gazze’deki çile sona erecek... Gelinen bu noktadan tabiatıyla memnunuz. Kanayan bir yara durmuş, süregelen bir sorun çözüme kavuşturulmuştur.” dedi. 

'OBAMA EKİBİ İÇİN BAŞARI'
Amerikan New York Post gazetesindeki analizde Türkiye ile İsrail arasındaki normalleşmenin Obama yönetimi için başarı olduğu ifade edildi. Yazıda, İsrail’in Gazze’nin yaşadığı zorlukların hafiflemesinde çıkarı olduğu, Türkiye’nin de müttefiki Hamas’a yardımların silah ve saldırı tünellerine dönüştürülmemesi konusunda güvenebileceği savunuldu.