Eski Cumhurbaşkanı'ndan uyarı: Ukrayna 'iç savaşın eşiğinde'

1991-94 yılları arasında cumhurbaşkanlığı yapan Leonid Kravçuk, parlamentodaki görüşmeyi açış konuşmasında, herkesin "büyük bir sorumlulukla hareket etmesi gerektiğini" söyledi.

Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç önceki günkü açıklamasında, hükümet binalarını boşaltmaları, barikatları kaldırmaları şartıyla protestoculara af tanınması teklifini getirmişti. Muhalefet bu çağrıya karşı çıkıp erken seçime gidilmesini talep ediyor. Başbakan Mikola Azarov ve kabinesi dün istifa etmişti. Parlamento ise gösteri yasağını, protestocuların kask giymesini ve göstericilerin herhangi bir suçlama yöneltilmeden gözaltına alınmasını içeren yasaları oy çokluğuyla iptal etti. Gösteriler, kasım ayında Cumhurbaşkanı Yanukoviç’in Avrupa Birliği ile ticari ilişkileri geliştirmeyi öngören anlaşmayı imzalamak yerine Rusya’nın Ukrayna devlet tahvillerine 15 milyar dolarlık yatırımını kabul etmesi üzerine başladı.

MERKEL'DEN GÖSTERİCİLERE DESTEK
Bu arada Almanya Başbakanı Angela Merkel bugünkü açıklamasında Ukrayna'nın Avrupa yanlısı protestocularına desteğini ifade ederek taleplerinin dinlenmesi gerektiğini vurguladı. Berlin'deki parlamento konuşmasında Merkel, Ukrayna hükümetine karşı "cesur gösterileri" selamlayarak "AB'nin temel aldığı değerler için mücadele ediyorlar, bu yüzden de dinlenmeleri gerekiyor" dedi.

BEYAZ SARAY'DAN ÇAĞRI
Kiev’deki milletvekilleri göstericilere af tanınmasını görüşmeden önce, Beyaz Saray "meseleyi ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Yanukoviç’in salı günü yaptıkları telefon görüşmelerinde ele aldıklarını" belirtti. Beyaz Saray, Biden’in "ilerlemeden memnuniyet duyduğunu" ifade edip Yanukoviç’e de parlamentonun rafa kaldırdığı gösteri yasağını içeren yasaların iptaline imza atması çağrısında bulundu. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “(Biden), barışçıl çözüm için kritik öneme sahip uzlaşılarda bulunulması amacıyla Cumhurbaşkanı Yanukoviç’i muhalefetle çalışmaya devam etmeye teşvik etti” dendi. Açıklamada, ‘göstericilere af tanınması ve siyasi birlik sağlayacak yeni bir hükümet kurulması, Ukrayna halkının güveninin kazanılması ve Ukrayna’nın demokratik kurumlarını güçlendirip ekonomik refah için gerekli reformları yaparak Ukrayna’yı Avrupa’ya yönlendirmesi’ de uzlaşı maddeleri arasında gösterildi.

Başbakan Mikola Azarov, muhalefet ile ‘sosyal ve siyasal uzlaşma’ arayışı için istifa etmişti. Parlamento oylamasında da ülkedeki protesto dalgasının alevlenmesine yol açan gösteri yasağı da oy çokluğu ile kaldırıldı. Bölgeden bildiren muhabirler, muhalefetin Azarov’u ekonomiyi kötü idare etmek ve yolsuzlukla mücadelede başarısız olmakla suçladığını aktarıyor. Kasım ayında başlayan gösterilerin ardından, protestocuları ‘aşırı gruplar’ olarak tanımlayan Azarov’a karşı tepki de büyümüştü. Azarov ayrıca, polisin aşırı güç kullanmasından da sorumlu tutuluyordu.

PUTIN'DEN BATI'YA UYARI
Diğer yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise, kendi ifadesiyle Ukrayna’ya yönelik “dışarıdan müdahaleyi” eleştirdi. Brüksel’deki AB-Rusya zirvesinin sonunda konuşan Putin, ‘denizaşırı ülkelerden yapılan ziyaretlerin gerginliği tırmandırdığın’ söyledi. Putin, “Ukrayna halkının bu meseleyi kendi başlarına çözebilme yeteneğine sahip olduğunu düşünüyorum” diye konuştu. Putin, “Yunanistan veya Kıbrıs gibi bir ülkede kriz yaşansaydı ve bizim dışişleri bakanımız oradaki Avrupa karşıtı bir gösteride boy gösterip onlara hitap etmeye kalksaydı Avrupalı ortaklarımız nasıl bir yanıt verirdi hayal etmeye çalışıyorum” dedi.

Muhabirler, Putin’in bu yorumunun geçtiğimiz haftalarda AB ve diğer Batılı ülkelerin diplomatlarının Ukrayna’ya yaptıkları ziyaretlere yönelik üstü kapalı bir eleştiri olduğu görüşünde. AB Dış ilişkiler Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton Kiev’e uçmuş, AB Genişlemeden Sorumlu Üyesi Stefan Füle de son dört günde iki defa Ukrayna’yı ziyaret etmişti. ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Victoria Nuland da aralık ayında protestoculara kek dağıtmış, ABD Senatörü John McCain de Kiev’deki 200 bin AB yanlısı göstericiye seslenip “Amerika sizin yanınızda” mesajı vermişti.

Gösteriler ise Kiev’i aşıp Ukrayna’da aralarında Cumhurbaşkanı Yanukoviç’in kalesi olarak bilinen doğu bölgelerine kadar uzandı, çeşitli kentlerdeki hükümet binaları işgal edildi. Ukrayna İçişleri Bakanlığı, salı günü yaptığı açıklamada göstericilerin güney kenti Kerson da üç polisi bıçakla yaraladığını, bir polisin ise daha sonra öldüğünü duyurdu. Ukrayna’daki gösterilerde ölenlerin sayısı beşe çıktı. Cumhurbaşkanının istifaları kabul etmesine rağmen, Ukrayna’da kabine yeni bir hükümet kurulana kadar 60 gün boyunca görevinde kalabiliyor. Azarov’un sözcüsü Interfax haber ajansına yaptığı açıklamada, Başbakan Yardımcısı Serhiy Arbuzov’un kabineye geçici başkan olabileceğini söyledi.