Dünyanın merak ettiği soru: Esad ne yapacak

Suriye’nin başkenti Şam kuzeyden HTŞ ve muhalifler, güneyden ise Dürzi ve yerel güçlerin kıskacı altına alınıyor. 2011 yılında patlak veren iç savaştan bu yana birçok badire atlatan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 1 Aralık’tan beri ortalarda görünmedi. Esad nerede, bu krizden de çıkış yolu bulabilecek mi? Dünyanın merak ettiği soruların başında geliyor.

İRANLI BAKAN İLE GÖRÜŞTÜ

Suriyeli muhalif gruplar 27 Kasım’da kuzeyden Halep, Hama ve Humus’a yönelik harekât başlattığında kimse Suriye’de rejim güçlerinin bu kadar çabuk mevzi kaybedeceğini öngörmüyordu. Esad, 1 Aralık’ta en son İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile Şam’da bir araya gelmişti. Serinkanlı tutumunu sürdüren Esad, İsrail başta olmak üzere İslam ülkelerinin düşmanlarına fayda sağlayan terörizmin ortadan kaldırılması için ortak ve sorumlu bir şekilde çaba sarfedilmesi gerektiğini ve tüm güçleriyle karşı duracaklarını söylüyordu. Arakçi ertesi gün Türkiye’yi ziyaret ederken Beşar Esad bir daha basın önünde görünmedi. HTŞ ve muhalifler, önceki gün Hama’dan sonra Suriye’de önemli bir kavşak sayılan, Şam’ın kapısı gibi görülen Humus’u da kuşatmaya başlarken Esad ve ailesi hakkında birçok söylenti çıktı.

MOSKOVA’YA GİTTİ DENDİ

Arakçi’nin ziyareti öncesinde Esad’ın yine en yakın müttefiklerinden Rusya’nın başkenti Moskova’ya gittiği iddiaları çıkmıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, 29 Kasım günü “Suriye lideri Beşar Esad’ın Rusya’ya geldiği ve Putin ile görüşmeyi bekleyip beklemediği sorusunu yanıtsız bırakıyorum” diye açıklama yaptı. Önceki gün de Amerikan Wall Street Journal gazetesi, cuma günü itibarıyla Esad’ın Suriye’de olmaya devam ettiğini, ancak eşi Esma Esad ve çocuklarının geçen hafta Rusya’ya gittiğini, kayınbiraderlerinin ise Birleşik Arap Emirlikleri’ne geçtiğini yazdı. Kaynak olarak da Suriyeli güvenlik yetkilileriyle Arap yetkilileri gösterdi. Ayrıca Mısır ve Ürdünlü yetkililerin Esad’a ülkeyi terkedip yurtdışında muhalefeti de kapsayan geçici bir yönetim kurmayı önerdiği de iddia edildi. WSJ’ye açıklama yapan Ürdün’ün ABD Büyükelçiliği ise bu iddiayı doğrulamadı.

DOSTLARI TERK EDİYOR

Suriye’de iç savaşı kaybetmek üzereyken Rusya’nın devreye girmesiyle 2016’da Halep’i alan muhalifleri ülkenin kuzeyine hapsetmeyi başaran Esad, rejim kontrolündeki bölgelerde meşru olmayan seçimlerle iktidardaki varlığını sürdürürken muhalefeti kapsayacak uzlaşmacı bir siyasi ortam yaratılmasında etkili olmazken, Türkiye gibi önemli bir komşunun ‘normalleşme’ ve muhalefetle bir çözüm bulunması tekliflerini reddetti. Şimdi ise Ukrayna’da zorda olan Rusya’dan sahada umduğu desteği bulamıyor, yine Batı basını İran’ın askeri komutanları ve personelini Suriye’den tahliye etmeye başladığını yazıyor. İsrail’in rejimin destekçileri sayılan İran’ın vekil güçleri Hizbullah ve Hamas’a büyük darbe vurmuş olması Esad rejiminin akibetini daha da zora sokuyor.

EY DOKTOR SIRA SENDE

Suriye’de ayaklanma 2011 yılında güneydeki Deraa’da öğrencilerin okul duvarına göz doktoru olan Esad için ‘Ey doktor sıra sende’ diye yazmasıyla başlamıştı. Arap baharında lider koltuklarının devrildiği günlerdi. Sonrasında çocukların tutuklanması, ailelerin ayaklanması, eylemlerin bastırılması için ordunun devreye girmesi derken 2011’den beri koca ülke büyük bir girdabın içinde. Bu kez Esad’ı da içine çekiyor gibi.

ESAD ABD’YE TEKLİFTE BULUNDU İDDİASI

Öte yandan Esad’ın iktidarda kalmak için ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’a yönelik diplomatik girişimlerde bulunduğu iddia ediliyor. BNN Bloomberg’in haberine göre, Esad, Birleşik Arap Emirlikleri aracılığıyla ABD’ye teklifte bulundu. Buna göre Batılı güçler çatışmayı durdurmak için destekte bulunursa, Suriye, Hizbullah ile ilişkisini sonlandıracak. Diğer yandan Esad, Trump ile iyi ilişkiler içerisinde olan Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile görüşmesi için Hristiyan bir yetkili gönderdi. Bu kapsamda muhalif gruplar çatışmalarda galip gelirse Esad, Suriye’deki Hristiyan azınlığın tehdit altında olacağına inanıyor. Haber kaynakları, Hristiyan yetkilinin Orban’a bu konuyu aktaracağını iletiyor.

ŞAM: ESAD GÖREVİNİN BAŞINDA

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ülkeyi terkettiği haberlerini Şam rejimi yalanladı. Suriye Devlet Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada Esad’ın Şam’da işinin başında olduğu belirtildi. Öte yandan İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komitesi üyesi Yakup Rızazade, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanı Ali Laricani’nin önceki gün Şam’da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüştüğünü belirterek, “Esad ve ailesinin Suriye’den ayrıldıkları yönündeki iddialar doğru değil” dedi. Rızazade, “Ali Laricani’nin Şam ziyareti ve Doha’daki Astana görüşmeleri ile Suriye’de bir siyasi çözüm bulunacağını umut ediyorum” ifadelerini kullandı.