Son dakika: Lviv'deki üçlü zirve sona erdi! Erdoğan: Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterris’in biraraya geldiği üçlü görüşme sona erdi.

Yaklaşık 40 dakika süren zirvede tahıl anlaşması, Ukrayna-Rusya savaşının diplomatik yollarla sona erdirilebilmesine yönelik atılabilecek adımlar ve Rusya’nın kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki durum ele alındı. Öte yandan Türkiye ve Ukrayna arasında altyapı inşası için anlaşma imzalandı.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'DAN ZİRVE SONRASI ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-Ukrayna-BM Zirvesi sonrasında açıklamalarda bulundu.

"Görüşmede, İşbirliğimizi ve dayanışmamızı ilerletmeyi ele aldık" diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:

6 aydır devam eden görüşmelerin ana konusunu teşkil etti. Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne desteğimizi bu vesileyle bir kez daha vurguladık. Dün gece Harkiv'de 9 sivilin öldüğü, 35 kişinin yaralandığı füze saldırısıyla ilgili taziyelerimi ilettim. Yaşanan can kayıplarından duyduğumuz üzüntüyü bir kez daha ifade ettim.

"YENİ BİR ÇERNOBİL YAŞAMAK İSTEMİYORUZ"

Nükleer santraldeki çatışmalardan endişe ediyoruz. Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz. Ukrayna'nın yanındayız, yanında olmaya devam edeceğiz. Ukrayna'ya 98 TIR insani yardım malzemesi gönderdik. 325 bin Ukraynalıya ülkemizde geçici olarak ev sahipliği yaptık.

UKRAYNA'NIN YENİDEN İMARI

Savaşın Ukrayna'daki fiziki yıkımın neden olduğu durumu ele aldık. Ukrayna'nın yeniden imarı için gereken desteği vereceğimizi Zelenski ile paylaştık. 3'lü görüşmenin odak noktası savaşın nasıl nihayete erdirileceği oluşturdu. 1 ay önce BM- Ukrayna-Rusya -Türkiye, tarihi nitelikte bir ortak çalışma örneğini sergiledik. Ukrayna tahılının ihracını mümkün kılan mutabakatın olumlu yansımalarını dünya hissetmeye başladı. 1 Ağustos'tan bu yana 25 gemi 625 bin ton tahılı dünya pazarına ulaştırdık, ulaştırıyoruz. Bugünkü temasta faaliyetlerin artırılarak, sürdürülebilmesi için atılacak adımlar üzerinde durduk.

"SAVAŞ MÜZAKERE MASASINDA SONLANDIRILACAK"

Diplomatik sürecin canlandırılması için uluslararası toplumun destek vermesine özellikle işaret ettik. Savaşın en nihayetinde müzakere masasında sonuçlandırılmasını ümit ediyorum. Zelenski ve Guterres de bu konuda aynı fikirdeler. Tüm mesele müzakere masasına giden en kısa ve adil yolu tespit etmektir. Mart ayında İstanbul'da şekillenen parametreler üzerinden müzakerenin canlandırılabileceğine inanıyorum. Bu hedefe yönelik her türlü desteği vermeye tekrar arabulucu rolünü oynamaya hazırız. Görüşmede, savaş esirlerinin mübadelesi konusu ve girişimlerimizi ele aldık. Bu konuyu önemsediğimizi ifade etmek istiyorum. İnanıyorum ki burayı takip edenler esirlerin mübadelesi ne oldu sorusunu cevaplamaya çalışıyorlar.

ZELENSKI'DEN İLK AÇIKLAMA

Zelenski, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretini güçlü bir destek mesajı olarak nitelendirerek, “Türkiye Cumhurbaşkanı'nın Ukrayna ziyareti, böylesine güçlü bir ülkeden gelen güçlü bir destek mesajıdır. Lviv'deki görüşmede Recep Tayyip Erdoğan ile tahıl girişimini iyileştirme ihtimalini, Zaporijya Nükleer Santrali çevresindeki durumu ve işgalcilerin nükleer şantajını, Rusya'nın geçici olarak işgal edilen Ukrayna topraklarındaki geniş çaplı tahıl hırsızlığını görüştük. Savunma işbirliği konularına da değinildi” dedi.

Zelenski ayrıca, Ukrayna ve Türkiye arasındaki işbirliğinin daha da genişlemesinin her iki tarafı da güçlendireceğinden emin olduğunu ifade etti.

GUTERRES: NÜKLEER SANTRALE VERİLEN ZARAR İNTİHAR OLUR

BM Genel Sekreteri Guterres basın toplantısında, Rusya'nın kontrolü altında tuttuğu Ukrayna'nın Zaporijya Nükleer Santrali konusunda duyduğu endişeyi dile getirdi. Guterres, santralin silahsızlandırılması için çağrıda bulunarak, Zaporijya Nükleer Santrali'ne verilen herhangi bir zararın "intihar" olacağını söyledi.

"TÜM TARAFLARI BAŞARININ DEVAMINI SAĞLAMAYA ÇAĞIRIYORUM"

Rus kuvvetlerinin askeri teçhizatını ve personelini tesisten geri çekmesi gerektiğini söyleyen Guterres, "Tesis herhangi bir askeri operasyonun parçası olarak kullanılmamalıdır. Bunun yerine Zaporijya'nın tamamen sivil altyapısının yeniden kurulması ve bölgenin güvenliğinin sağlanması için acilen anlaşmaya ihtiyaç var. Bunu söylemeliyiz ki, Zaporijya'ya gelebilecek herhangi bir potansiyel zarar intihar olur" şeklinde konuştu.

Guterres ayrıca Rusya'yı "uzlaşma ruhu" göstermeye ve Ukrayna'dan tahıl ihracatının yeniden başlamasını sağlayan tahıl anlaşmasının başarısının devamını sağlamaya çağırdı. Guterres, anlaşma kapsamında 1 aydan kısa bir süre içinde 21 geminin Ukrayna limanından ayrıldığını ve 15 geminin Ukrayna'ya tahıl ve diğer malları yüklemek üzere İstanbul'dan yola çıktığını söyledi. Guterres ayrıca, "Ancak bu sadece başlangıç. Tüm tarafları başarının devamını sağlamaya çağırıyorum. Taraflar ilk günden itibaren gıda akışını sağlamak için profesyonelce ve iyi niyetle çalıştılar. Bunun devam etmesini ve tüm engelleri uzlaşma ruhu içinde aşmalarını ve tüm zorlukları kalıcı olarak çözmelerini istiyorum" ifadelerini kullandı.

GUTERRES, ODESSA VE İSTANBUL'A GİDECEK

Bugün liderlerin Ukrayna'nın Lviv kentine bir araya gelmesinin ardından, BM Genel Sekreteri Guterres, yarın tahıl sevkiyatını görmek için Ukrayna'nın liman kenti Odesa'yı ziyaret edecek. Guterres, cumartesi günü ise İstanbul'daki Ortak Koordinasyon Merkezi'ni ziyaret edecek.

DÜNYA BASINI SANİYE SANİYE İZLİYOR

Kritik zirve dünya basınında da gündeminde. AFP ve AP gibi uluslararası ajanslar gelişmeleri anbean aboneleri duyururken

Al Jazeera görüşmeti 'barışa bir şans' yorumu ile okurlarına sundu. Al Jazeera muhabiri Teresa Bo, Lviv'deki görüşmenin barış için bir şans sunduğunu söyledi.

'ERDOĞAN'IN ÇALIŞMALARI SAYESİNDE ŞİMDİDEN ÇOK ŞEY BAŞARILDI'

FRANCE 24'ün baş dış haber editörü Rob Parsons, tahıl koridorunun Erdoğan'ın çabaları ile açıldığının altını çizdi. Parsons 'Erdoğan'ın çalışmaları sayesinde, şimdiden çok şey başarıldı' dedi.

The Washington Post üçlü zirvede liderlerin altı aylık savaşı sona erdirmenin yollarını görüşeceğini yazdı.

İngiliz Independent gazetesi Türkiye'nin Karadeniz limanlarında sıkışıp kalan 22 milyon ton mısır ve diğer tahılları ihraç etmenin önünü açan anlaşmaya aracılık ettiğini hatırlattı.

Haberde liderlerin bölgedeki sorunlara çözüm bulmak için Lviv'de bir araya gelecekleri belirtildi.

Politico zirvenin önemine vurgu yapmak için Türkiye'nin tahıl koridoru açılmasındaki çabalarını sayfasına taşıdı.

KRİTİK ZİRVENİN ANA GÜNDEM MADDELERİ

24 Şubat’ta Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana ilk kez ülkeye ziyaret gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukraynalı mevkidaşı Zelenski ile tarihi Potocki Sarayı’nda yapacağı görüşmesinde stratejik ortaklık düzeyindeki Türkiye-Ukrayna ilişkilerini tüm yönleriyle değerlendirecek.

Üçlü görüşmede Ukrayna tahılının dünya pazarlarına ihracı amacıyla teşkil edilen mekanizmanın faaliyetlerinin arttırılarak sürdürülmesi ile Ukrayna-Rusya savaşının diplomatik yollarla sona erdirilebilmesine yönelik olarak atılabilecek adımlar ele alındı.

Masaya yatırılacak konulardan biri de Rusya’nın kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali’nde yaşananlar. Rus kuvvetlerinin ele geçirdiği santrale son günlerde füze saldırıları atarken, iki taraf söz konusu saldırılar için birbirlerini suçluyor.

'TÜRKİYE'NİN VE CUMHURBAŞKANIMIZIN PRESTİJİ GİDEREK YÜKSELİYOR'

Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, Ukrayna'da gerçekleşecek üçlü zirveye dair değerlendirmelerini CNN Türk ekranlarında paylaştı:

"Son iki aydan bu yana bir yandan Türkiye'nin bir yandan da Cumhurbaşkanımızın ismi ve prestiji giderek yükseliyor. Arabuluculuk yapılan tahıl sorunun başarı ile çözülmesi, BM'nin teşekkürü, Montrö Sözleşmesi kapsamında boğazların dengeli kontrolü ile dünya çapında gözler Türkiye'ye çevrildi.

Soçi ve Tahran zirvesi de artı bir değer olarak geçti. Cumhurbaşkanımızın Putin ile yakınlığı Karadeniz'de barış ümidini artırdı. Ama aynı zamanda Türkiye'nin her iki taraf ile görüşen ve BM ile de yakın ilişkisi bulunabilen bir konumda olması dolayısıyla ateşkes ihtimalini de gündeme taşıdı.

GÖRÜŞME TALEBİ ZELENSKİ'DEN

Zelenski ABD başta olmak üzere Avrupa ülkelerinin dolduruşuna geldi. Savaşa kazanabilirmiş gibi yola çıktı. Zelenski hala direniyor ama eski cesaretini kaybettiğinden kuşkunuz olmasın. Türkiye'nin tahıl konusunda attığı adım Zelenski'yi ciddi şekilde cesaretlendirdi. BM Genel Sektreteri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmek istediğine dair mesajı kendisi gönderdi.

'ZELENSKİ PUTİN İLE GÖRÜŞMEK İSTEYEBİLİR'

Böyle bir mesaj göndermesi bir arayış içinde olduğunu gösteriyor. Bu arayışı sonlandırmak için tahıl konusunda başarılı olmuş iki şahsiyet ile görüşerek, neye hazır neye hazır değil, Putin'den ne isteyecek bunları da onlarla paylaşacak. Şahsen Zelenski'nin Cumhurbaşkanımızından Putin ile görüşmek talebinde bulunma ihtimalinin olduğunu düşünüyorum."

RUSYA'YA BASKI ARTIYOR

Rusya’yı endişelendiren gelişmeler de yaşandı. Rus işgali altındaki Kırım yarımadası Ukrayna ordusunun hedefi haline geldi. Zaparojiya’da bulunan nükleer santral da ateş altında kalarak ciddi küresel facia sinyalleri vermeye başladı. Savaş uzadıkça Rusya’ya kesilen ekonomik fatura da giderek ağırlaşıyor.

PUTİN, ZELENSKİ İLE GÖRÜŞMEYE ‘EVET’ DER Mİ

Savaşın sona ermesi için Ukrayna lideri Zelenski dört defa Rusya Başkanı Putin’e ikili zirve önerdi. Kiev’den yapılan bu teklif her seferinde Moskova tarafından “Liderlerin ele alacağı somut konu yok” yanıtıyla geri çevrildi.

Ancak Lviv’deki üçlü zirve öncesinde Rusya’nın bu sert tavrını yumuşatmaya başladığı gözleniyor. Rus kaynaklardan aldığımız duyumlara göre 5 Ağustos Soçi zirvesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ile görüşebileceği imasında bulundu. Ukrayna ile müzakerelerde Rusya’nın ilk tavrı “Önce heyetler yol haritasını belirlesin. Liderler sonra zirve düzenlesin” şeklindeydi. Şimdi ise savaşı durdurmak için Rus tarafı “Önce liderler görüşerek yol haritası belirleyebilir. Ardından heyetler bu yol haritasını hayata geçirmek için çalışmalar başlatabilir” şeklini almış.

Ukrayna’da nihai barış sağlanmasa dahi en azından kalıcı ateşkese gidilebilmesi Lviv zirvesinde Zelenski’nin BM Genel Sekreteri Guterres huzurunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a vereceği mesajlara bağlı olacak.

İKİ LİDER SON OLARAK 3 ŞUBAT'TA YÜZ YÜZE GÖRÜŞMÜŞTÜ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Zelenski ile en son 3 Şubat’ta Kiev’de yüz yüze görüşme gerçekleştirirken, iki lider arasında savaşın başından bu yana birçok kez telefon görüşmesi yapılmıştı.