Güncelleme Tarihi:
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in Soçi'de biraraya geldiği zirve sona erdi. Baş başa ve heyetler arası görüşmelerin 4 saat sürdüğü bildirildi. Zirvenin ardından ortak bildiri yayımlandı.
ZİRVE SONRASI ORTAK BİLDİRİ
Görüşme sonrası yayımlanan ortak bildiride şu ifadeler kullanıldı:
Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin 5 Ağustos 2022 tarihinde Rusya'nın Soçi kentinde bir araya gelmişlerdir.
İki lider, Türkiye-Rusya ilişkilerinin, mevcut bölgesel ve küresel tüm sınamalara rağmen, karşılıklı saygı ve mütekabil çıkarların tanınması temelinde ve uluslararası yükümlülüklerle uyumlu olarak iletilmesi yönündeki ortak iradelerini teyit etmişlerdir.
Bu anlayış çerçevesinde Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin gündeminde yer alan konular üzerinde kapsamlı istişarelerde bulunan liderler; iki ülke arasındaki ticaret hacminin tespit edilen hedefler doğrultusunda ve dengeli bir temel artırılması; ekonomi ve enerji alanlarında iki ülkenin birbirinden beklentilerinin mütekabiliyet çerçevesinde karşılanması; ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde uzun süredir iki ülke gündeminde bulunan konularda işbirliğinin güçlendirilmesi yönünde somut adımlar atılması üzerinde mutabık kalınmıştır.
Bölgesel konular bağlamında, liderler, Türkiye ile Rusya arasında var olan samimi, açık sözlü ve güvene dayalı ilişkilerin bölgesel ve uluslararası istikrarın tesisi açısından taşıdığı kilit öneme işaret etmişlerdir.
İki lider bu çerçevede, Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda ürünlerinin emniyetli taşınmasına yönelik İstanbul Mutabakatına varılmasında iki ülke arasındaki yapıcı ilişkilerin rol oynadığını teyit etmişlerdir.
İki lider, Rusya'nın tahıl, gübre ve gübre üretimi için gerekli hammaddenin kesintisiz ihracı dahil, İstanbul mutabakatının lafzı ve ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulanması lazım geldiğinin altını çizmişlerdir.
Suriye'deki son gelişmeler üzerinde durulan görüşmede liderler, ülkede kalıcı çözüme ulaşılması için siyasi sürecin ilerletilmesine atfettikleri önemin altını çizmişlerdir. Liderler, Suriye'nin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına atfettikleri öneme işaretle, Suriye'de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eşgüdüm içinde hareket etme kararlılıklarına teyit etmişlerdir.
İki lider, Libya'nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine olan güçlü bağlılıklarını vurgulamışlardır. Libyalılar arasında mümkün olan en geniş mutabakat temelinde serbest, adil ve muteber seçimlerin düzenlenmesinin önemini vurgulamış ve BM himayesinde yürütülen Libya liderliğindeki ve Libya sahipliğindeki siyasi sürece desteklerini yinelemişlerdir.
Liderler, Türkiye-Rusya Yüksek Düzeli İşbirliği Konseyi'nin müteakip toplantısının Türkiye'de gerçekleştirilmesi üzerinde mutabık kalmışlardır.
RUSYA BAŞBAKAN YARDIMCISI: DOĞALGAZ İÇİN KISMİ ÖDEMEDE ANLAŞTILAR
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in görüşmesi sonrası yaptığı açıklamada, "Putin ve Erdoğan, Türkiye'ye gaz tedarikini görüştüler, doğalgaz için kısmi ödeme konusunda anlaştılar" dedi.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'A SICAK KARŞILAMA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in daveti üzerine günübirlik çalışma ziyareti çerçevesinde Rusya’nın Karadeniz kıyısındaki Soçi kentine geldi. Putin ile bir araya geleceği Sanatoryum’a hareket eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, burada Putin tarafından kapıda karşılandı.
Liderler, ikili görüşme öncesinde basın açıklamasında bulundu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Bugünkü Soçi toplantısından önce ekonomik konulardan sorumlu Rus kurum ve kuruluşlarımız davetiniz üzerine Türkiye’ye geldi. İkili işbirliğimizin tüm önemli kilit boyutlarını Türkiye’deki bu görüşmelerde ele aldılar. Görüşülmesi gereken birçok konu var. Ticaret hacmimiz bu yıl yüzde 70 oranında arttı. Hatta yılın ilk çeyreğinde 2 misli artmış bulunuyor. Bizim gerçekleştirdiğimiz birçok stratejik proje de var örneğin Akkuyu Nükleer Güç Santrali. Enerji sektöründe de birtakım projelerimiz var. Türk akımı proje hattını tamamladık. Rus gazını Avrupa’ya sevk edebileceğimiz önemli boru hatlarından biri haline geldi. Türk akımı eksiksiz şekilde çalışmaya devam ediyor. Türkiye sadece doğalgaz sevk etmiyor, Avrupa’daki tüketicilere de gazımızı aktarıyor. Avrupa’daki tüketiciler, Rus gazını Türkiye’den alabildikleri için Türkiye’ye minnettar olmalılar. Türkiye’ye sıkıntı çekmeden petrol, kömür ve doğalgaz ihraç ediyoruz” şeklinde konuştu.
'TÜM BUNLAR SİZİN KATKILARINIZLA MÜMKÜN OLDU'
Ukrayna, Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalanan tahıl sevkiyatı anlaşmasına değinen Putin, “BM ve Türkiye aracılığıyla Ukrayna tahıllarının Karadeniz limanlarından sevkiyatını başlatma konusunda başarılar elde edildi. Burada alınan tedbirler için de size teşekkür etmek istiyorum. Rus gıda ürünleri ve Rus gübresi bu şekilde dünyaya açılmış oldu. Özellikle gelişmekte olan ülkeler için bu çok hassas bir mesele. Gıda krizi nedeniyle ciddi problemlerle karşı karşıya gelebilirler. Bütün bu ülkeler aldığınız kararları önemsiyorlar. Tüm bunlar sizin kişisel katkılarınız sayesinde mümkün oldu. Umarım bugün ticari ve ekonomik ilişkilerimizin geliştirilmesi ile ilgili mutabakat zaptını imzalayabileceğiz. Bu, heyetlerin Türkiye’de sağladığı uzlaşılar sayesinde oldu. Suriye krizi de başta olmak üzere, bölgedeki güvenlik konularını da ele alma şansı bulacağız. Türkiye ve Rusya oradaki durumu normalleştirmek için ciddi katkılar sağlıyor” dedi.
'HEYETLERİN TÜRKİYE'DEKİ GÖRÜŞMELERİ VERİMLİ GEÇTİ'
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan konuşmasında Putin ile yaklaşık 3 hafta içinde ikinci kez yüz yüze görüşmesinden dolayı duyduğu memnuniyeti getirerek, “Heyetlerimizin Türkiye’de yaptıkları görüşmeler de verimli geçti. Siyasi, ekonomik, ticari, bütün bu alanlarda birçok konuları ele aldılar şimdi de bizim bu konulardan sonra buna bir adeta nokta koymamız inanıyorum ki Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok farklı bir sayfayı da açacaktır. Gerek enerjide gerek son bu Karadeniz hattının, tahılda, buradan atılan adımlar, turizmde yapılan görüşmeler, ulaşımla ilgili olarak atılan adımlar ki bütün bunlarla beraber bölgedeki bazı adımların atılması, bunlar gerek heyetlerimizin yaptığı ama bizim de bugün başa baş, ikili bu görüşmeyi yapmak suretiyle Türkiye-Rusya’nın bölgede oynadığı rolü ortaya koyması bakımından çok önemli” dedi.
Erdoğan, “Bir diğer taraftan tabi Suriye’deki gelişmeleri de bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir. Terörle mücadelede dayanışmamız büyük önem arz ediyor. Bu konuyla ilgili olarak da atacağımız adımlar, yapacağımız görüşmelerle inanıyorum ki bir güç kazanacaktır. Yine bugün tabi dünyanın gözü Soçi’de, ne görüştüler, ne yaptılar, burayı takip ediyorlar. Bizim de yapacağımız bu görüşmelerden sonra da bunlara verilecek olan cevaplar onları belli istikamette yönlendirecektir” ifadelerini kullandı.
'AKKUYU KONUSU BÜYÜK ÖNEM ARZ EDİYOR'
Erdoğan, “Sizin de ifade ettiğiniz gibi Akkuyu konusu büyük önem arz ediyor. Enerji alanında Akkuyu konusunu bugün sizlerle bir noktaya getirmemiz, onu gerçekten belli bir yerde gerçekten değerlendirerek karara bağlamamız Akkuyu’daki süreci ertelemeye fırsat vermeyecektir. Çünkü belirlenen takvimin işlemesi ve Akkuyu’nun belirlenen zamanda bitirilmesi çok çok büyük önem arz ediyor. Zira Türkiye’nin enerji temininde yüzde 10 enerji potansiyelini Akkuyu enerji santrali halledecek. Bu konuyla ilgili olarak da etraflıca görüşme yapmamızın faydalı olacağına inanıyorum. Ben bugün böyle bir fırsatı bulduğumuz için memnuniyetimi özellikle ifade etmek istiyorum” şeklinde konuştu.
AL JAZEERA'DAN ERDOĞAN VURGUSU
Dünya basını görüşme geniş yer ayırdı. Görüşmenin tahıl krizine ilk çözümün bulunmasının ardından yapılacağına vurgu yapan Al Jazeera haberinde şu ifadeye yer verdi;
'Türk liderin uluslararası itibarı, Ukrayna ve Rus tarım ürünlerinin ihracatını yeniden başlatan anlaşma ile güçlendi.'
NPR Soçi'deki zirvenin iki liderin bu ay içindeki ikinci buluşmaları olacağına dikkat çekti ve bunun Batı'da endişelere yol açtığını belirtti.
BARIŞIN ANAHTARI TÜRKİYE
Aynı haberde savaşa diplomatik bir çözüm bulunmada Ankara'nın önemi ise 'Türkiye bir NATO üyesi ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini sona erdirmek için anahtar olabilir' şeklinde vurgulandı.
The Washington Post kritik zirveyi 'Rusya yaptırımların etkisini azaltmak için Türkiye ve diğer ticari ortaklarının yardımını istiyor' başlığı ile okurlarına sundu.
Haberde Rusya'nın Batı merkezli yaptırımlar ile köşeye sıkıştığının altı çizildi.
Amerika'nın Sesi de toplantının tahıl krizinin çözülmesinin hemen ardından iki liderin görüşeceğini belirtti. Haberde söz konusu krizin çözülmesinde Türkiye'nin rolüne vurgu yapıldı.
24 SAAT KALA RUSYA GÜVENLİK KONSEYİ TOPLANDI
İkili zirveye 24 saat kala Rusya Güvenlik Konseyi’ni toplayan Putin, Erdoğan ile görüşmesine hazırlandı.
Rusya Güvenlik Konseyi’nin Putin-Erdoğan zirvesi için plan dışı toplantıya çağrıldığını doğrulayan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, 'Konsey, Soçi’de iki ülke lideri arasında yapılacak zirveyi ele almak için toplantıya çağrıldı. Konsey üyeleri görüşme gündemini ele aldı' dedi.