Dünyadan seçilmiş hükümete güçlü destek

KERRY: PARLAK PLANLANMAMIŞ

ABD: Darbe girişiminin ilk anlarında ABD’den resmi açıklama gelmezken, sonrasında Beyaz Saray, Türkiye’deki tüm tarafların demokratik yollarla seçilmiş hükümeti desteklemeleri çağrısında bulundu. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Barack Obama’nın, ABD Dışişleri Bakanı Kerry ile Türkiye’deki gelişmelere ilişkin telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. Açıklamada, şu ifadelere yer verildi: “ABD Başkanı ve Dışişleri Bakanı, Türkiye’deki bütün tarafların demokratik yollarla seçilmiş hükümeti desteklemesi, sükunet göstermesi ve her türlü şiddet veya kan dökülmesinden uzak durması konusunda mutabık kaldı.”

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, dün Lüksemburg’ta düzenlediği basın toplantısında ise “Eğer bir darbe planlıyorsanız, bunun reklamını NATO’daki ortaklarınıza tam olarak yapmazsınız. Bu (darbe) Türkiye’dekiler dahil herkesi şaşırttı” dedi. Kerry, sonra da “Söylemeliyim ki, bu çok parlak planlanmış veya uygulanmış bir olay gibi görünmüyor” dedi. Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı Donald Trump ise “Türkiye’de birçok arkadaş var, harika insanlar. Zorluklarının üstesinden geliyor gibiler, hepsine iyilikler diliyorum” diye konuştu.

AB: AB-Asya zirvesi için Moğolistan’da bulunan AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker ve AB Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini yazılı ortak bir açıklama yaptı. Türkiye’nin AB için kilit önemde bir ortak olduğu belirtilerek şu ifadeler kullanıldı: “AB ülkenin demokratik yollarla seçilmiş hükümetini, kurumlarını ve hukukun üstünlüğünü desteklemektedir. Türkiye’nin anayasal düzenine bir an önce dönülmesi çağrısı yapıyoruz. Gelişmeleri yakından takip etmeye devam ediyoruz.” Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz ise dün yaptığı açıklamada “Türkiye’de bu sabah (dün) hukuk kaidesine yeniden dönülmesini memnuniyetle karşılıyorum. Ülkenin istikrarı tüm bölge için kilit öneme sahip. Şimdi şiddet tamamen sona ermeli, güçler ayrılığı sağlanmalı, bireysel haklara tam saygı gösterilmeli” dedi.

NATO: Olayların yaşandığı sırada Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla telefonda görüşerek Türkiye’nin demokratik kurumlarına ve anayasasına tam saygı çağrısı yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de dün sabah bir açıklama daha yaparak, “Halk ve tüm siyasi partilerin demokrasiye ve Türkiye’nin demokratik şekilde seçilmiş hükümetine gösterdiği güçlü desteği memnuniyetle karşılıyorum” dedi.

ALMANYA: Başbakan Angela Merkel, askeri darbe teşebbüsünü kınadığını söyledi. Türkiye’de kan dökmenin son bulmasını isteyen Merkel, “Almanya, Türkiye’de demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunan tüm tarafların yanındadır” diye konuştu. Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier de, “Türkiye’deki demokratik düzeni zor kullanarak değiştirme girişimini şiddetle kınıyorum. Tüm tarafları Türkiye’deki demokratik kurumlara ve anayasal düzene saygı göstermeye çağırıyorum” dedi.

RUSYA: Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Sözcüsü Dimitri Peskov, “Türkiye’nin bir an önce meşru zemine dönmesini ümit ediyoruz. Türkiye bölgenin son derece önemli ülkesidir. Şüphesiz Türkiye’nin istikrarlı veya istikrarsız olması da tüm bölgeyi etkileyecektir” dedi.

Ortadoğu’dan tebrik

Türkiye’deki darbe teşebbüsü Arap dünyası ve Ortadoğu’da da yankılandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik sempatinin yüksek olduğu Gazze, Lübnan ve Somali’de darbe karşıtı gösteriler yapıldı. Arap alemi ve Ortadoğu’dan gelen bazı mesajlar şöyle:

Suudi Arabistan’dan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a destek açıklaması geldi. Resmi SPA ajansı bir Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yetkilisine dayandırdığı haberinde, “Kaynak Krallık’ın işlerin Majesteleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde ve Türk halkının iradesi ile anayasal meşruiyete uygun olarak normale dönmesini memnuniyetle karşılıyor dedi.

Katar’ın resmi QNA haber ajansı Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad al-Thani’nin telefonla görüştüğü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı iktidarına yönelik başarısız askeri darbeye karşı Türk halkının desteğinden dolayı tebrik etti.

Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir darbe teşebbüsü ile ülkedeki güvenlik ve istikrarın rahatsız edilmesini kınadı. Açıklamada, “Sudan hükümeti ve halkı Türkiye’de istikrar ve güvenliğin teşkili için Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Türk halkının yanındadır” denildi.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Türk halkının darbe girişimine karşı duruşu ile ilgili “cesurca” değerlendirmesinde bulundu ve övdü. Zarif, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Türk halkının demokrasi ve seçilmiş hükümetini cesurca savunması bölgede darbelere yer olmadığını ve teşebbüslerin de başarısızlığa mahkûm olduğunun kanıtıdır” ifadelerine yer verdi.

Hamas, başarısız askeri darbeyi kınadı ve Türk liderliğini ve halkı demokrasiyi başarılı bir şekilde koruduğu için kutladı.

ESAD YANLILARI DARBEYE SEVİNDİ

İngiliz Reuters haber ajansı, Suriye’nin başkenti Şam’da Türkiye’deki darbe haberlerinin ardından kutlama amaçlı havaya ateş açıldığını bildirdi. Başkentte ve Halep’te ordunun kontrolündeki bölgelerde yüzlerce kişinin kutlama için sokaklara döküldüğü, “Allah, Suriye, Beşar” diye sloganlar attığı belirtildi. Halep’in batısında ordunun kontrolündeki bölgeden bir kişi, “Erdoğan’ın devrilmesi Suriye’deki krizin sona ermesinin ilanıdır” dedi. Şam’daki bir görgü tanığı ise havaya kutlama amaçlı açılan ateşlerin Esad’ın iki yıl önce tekrar seçildiği günden daha yoğun olduğunu söyledi. 2011’den beri vekâlet savaşının sürdüğü Suriye’de Esad yönetimi, Türkiye’yi “teröristlere destek vermekle” suçluyor.

KOMŞULAR TEDİRGİN

Yunanistan uyumadı: Yunanistan, Türkiye’deki darbe girişimi yüzünden uyumadı. Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos ve Başbakan Aleksis Çipras, sabaha kadar Türkiye’deki gelişmeleri izledi. Yunan Savunma ve Kamu Düzeni Bakanlıkları’nda peş peşe gerçekleştirilen toplantılarda durum değerlendirmesi yapıldı. Moğolistan’da bulunan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias acilen başkent Atina’ya döndü. Yunan televizyonları darbe girişiminin öğrenilmesinden kısa bir süre sonra normal yayın akışını değiştirdi.

Bulgar sınırında önlem: Türkiye, darbe teşebbüsü nedeniyle kapattığı Bulgar sınırını dün açtı. Bulgaristan, olası mülteci akınına karşı bölgeye 200 asker takviye yolladı.

Ermenistan’da alarm: Türkiye ile Ermenistan arasında sınır bölgesinde görev yapan Rusya Federal Güvenlik Servisi’ne bağlı askeri birliklerin, Türkiye’deki gelişmeler ışığında alarma geçirildiği bildirildi.

DARBE GİRİŞİMİ DÜNYA MANŞETLERİNDE: ŞİMDİ NE OLACAK? 

Türkiye’deki darbe girişimi dünyanın önde gelen medya kurumlarının internet sayfalarında manşete çıkarken, ABD’nin Ortadoğu’daki müttefiki, önemli NATO ülkesi Türkiye’deki gelişmeler tedirginlikle izlendi. Basın uzmanlara, “Darbe bastırılmış olsa da şimdi ne olacak” sorusunu yöneltti. Bazı uzmanlar, müdahaleden güçlü çıkan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha baskıcı yöntem benimseyebileceğini öne sürdü.

New York Times (ABD)(analiz): Darbe girişiminin başarısız olmuşa benzediğini belirten NYT, ancak birden bire Türkiye’nin çalkantılı bölgede yeni bir karmaşa noktası olduğunu belirtti. NYT; Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın darbecilere ve yetkisine meydan okuyanlara baskısını arttırmasının neredeyse kesin olduğunu iddia etti. Dış İlişkiler Konseyi’nin Başkanı Richard N.Haass, darbe girişiminin ABD ve Avrupa ülkelerini bir ikilemle karşı karşıya bıraktığını belirterek “Demokratik olmayan bir darbeyi mi destekleyeceksiniz ya da giderek demokratik olmayan bir lideri mi” diye sordu. Amerikalı yetkililer, darbe girişiminin uzun vadeli sonuçlarının olup olmayacağını anlamak için 24 ile 48 saatin kritik olduğunu belirtirken, ordu içindeki bölünmüşlüğe işaret edildi. ABD’nin eski Ankara Büyükelçilerinden Eric S.Edelman, “Tehlike şu ki, durum kontrolden çıkabilir ve topyekûn içsavaşa dönüşebilir” dedi.

Economist (İngiltere): Ekonomi dergisi, Türkiye’deki darbe girişiminin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha etkili bir konuma geleceğini ve başkanlık sistemi için daha kararlı olacağını yazdı. Dergi, “Batı da, başta ABD Başkanı Obama ve Almanya Başbakanı Merkel olmak üzere Türkiye’nin seçilmiş ama ‘kusurlu’ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanında yer aldı’’ dedi. Economist, “Başarısız olsa da olmasa da, darbe girişiminin Türk demokrasisi için ciddi sonuçları olacak. Erdoğan darbeyi atlatırsa daha güçlü bir konuma gelecek ve içerideki muhaliflerini ezmek için daha daha kararlı olacak. Kendine siyasi güç sağlayacak anayasa değişikliğiyle icracı başkanlık niyeti daha da güçlenecek. Devrilirse darbecilere karşı direniş sadece Erdoğan’ın destekçilerinden değil, giderek artan otoriter yönetiminden daha kötüsünün generaller tarafından yönetilmek olacağını düşünenlerden de gelecek. Daha fazla kan dökülme riski var” dedi.

Bild (Almanya): İnternet sitesinde darbeci askerlere yönelik kötü muameleyi manşetine taşıyan gazete, “İntikam! Şimdi darbecileri cezalandırıyorlar” diyerek dövülen, aşağılanan askerlerin fotoğraflarını derledi.

Daily Mail (İngiltere): İnternette ‘Türkiye’yi geri almak’ başlığını atan gazete, “Cesur siviller, başarısız darbe girişimine karşı ayaklandı, askerleri tanklarından çekip çıkardı, yeni isyan korkusu altında onları sokakta dövdü” dedi.