Dünya geçici kadroyu beğenmedi... 20 yıl sonra aynı Taliban

Afganistan’da yönetimi ele geçiren Taliban’ın önceki gün açıkladığı yönetim kadrosuna uluslararası kamuoyundan gelen ilk tepkiler mesafeli oldu. Açıklanan 30 kişilik hükümetin büyük çoğunluğunun Taliban’ın 1996-2001 yılları arasındaki yönetiminde de yer alması ve aşırılık yanlısı isimlerin varlığı “yeni Taliban aslında aynı Taliban” olarak yorumlandı. Batılı ülkeler yeni yönetimle ilgili temkinli açıklamalarda bulunurken, Katar ve Çin’den nispeten daha ılımlı mesajlar geldi.

‘MEŞRUİYETİNİ KAZANMALI’

ABD: Washington’dan yapılan ilk açıklamada, “kabinedeki isimlerin tamamının Taliban üyelerinden oluşmasının ve hiç kadın bulunmayışının not edildiği” belirtildi. Almanya’da Afgan kriziyle ilgili 20 ülkeden oluşan bir bakanlar toplantısına başkanlık eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise basın demecinde yeni kabineyle ilgili “Taliban uluslararası meşruiyet arıyor. Meşruiyet kazanılması gereken bir şeydir” dedi.

ALMANYA: Dışişleri Bakanı Heiko Maas BM aracılığıyla insani yardımları sürdürmek istediklerini ancak bunun ötesindeki tüm adımların Taliban’a bağlı olduğunu söyledi. Açıklanan hükümetin bu yönde iyi sinyaller vermediğini ifade eden Maas, “Azınlıkların dışarıda bırakıldığı geçici hükümet ve Kabil’deki gösterilerde kadınlarla gazetecilere yönelik şiddet bu konuda (Taliban’la ilişkiler) iyimser sinyaller vermiyor” dedi.

‘KAPSAYICI DEĞİL’ VURGUSU

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER: BM Sözcüsü Farhan Haq yaptığı açıklamada, “Yalnızca uzlaşılmış ve kapsayıcı bir yönetim Afganistan’a sürdürülebilir barışı getirebilir” ifadesini kullanırken, BM’nin Afganistan’da insan ve kadın haklarının teşviki için çalışmaya kararlı olduğunu vurguladı.

AVRUPA BİRLİĞİ: AB’nin açıklamasında Taliban’ın daha önce kapsayıcılık taahhüdünde bulunduğuna işaret edilerek “Açıklanan isimler Afganistan’ın zengin etnik ve dini çeşitliliğini kapsayan bir temsil gücüne sahip bir yapı olarak görülmüyor” ifadeleri kullanıldı.

NATO: NATO Genel Sekreteri Jess Stoltenberg, İttifak ayrılana kadar Afganistan’da terörle mücadelede önemli mesafe aldığını belirterek Taliban yönetiminin terörizm ve insan hakları konusunda verdiği sözleri tutması gerektiğini vurguladı.

RUSYA: Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilerin “Yeni hükümetle doğrudan temas planlanıyor mu” sorusuna “Moskova şu anda Afganistan’da açıklanan yeni yönetimle temasa geçmeyi düşünmüyor” yanıtını verdi.

İRAN: İran Yüksek Güvenlik Konseyi Başkanı Ali Şamkani, Taliban kabinesinin ‘kapsayıcı hükümet ihtiyacını görmezden geldiğini’ belirtti.

KATAR VE ÇİN ILIMLI

ÇİN: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, Çin’in Afganistan’daki yeni hükümetiyle iletişimi sürdürmeye hazır olduğunu açıkladı.

KATAR: Katar Dışişleri Bakan Yardımcısı Lolvah el-Hater, Taliban’ın Afganistan’ın fiili yöneticileri olduğunu belirterek “Büyük bir pragmatizm örneği sergilediler. Bu fırsatın değerlendirilmesine izin verelim ve onların kamuya yönelik eylemlerine bakalım” dedi.

GUANTANAMO’DAN YÖNETİME 4 İSİM

İlk Taliban yönetimindeki birçok isim yeni yönetimde de yer alırken, 30 kişilik kadroda Guantanamo’da hapis yatmış 4 kişi de bulunuyor. Bu kişiler 2014 yılında Taliban tarafından kaçırılan ABD’li çavuş Bowe Bergdahl ile esir takasında serbest bırakılmışlardı. İçişleri Bakanı Seraceddin Hakkani ve Mülteciler Bakanı olarak atanan amcası Halil Hakkani ise FBI’ın arama listesinde.

EŞREF GANİ ÖZÜR DİLEDİ

Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Taliban’ın yeni kabineyi belirlemesinin ardından ilk kez açıklama yaptı. Sosyal medyada paylaştığı açıklamasında “daha önce de ifade ettiği gibi, ülkesinden kan dökülmemesi için ayrıldığını” belirten Gani, iddia edildiği gibi yanında milyonlarca dolarla kaçmadığını kaydetti. Gani, “yönetimi selefleri gibi trajediyle bittiği için” Afgan halkından özür diledi.

TÜRKİYE YAKIN TAKİPTE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afganistan’da Taliban’ın ilan ettiği “geçici hükümet”in nereye kadar devam edeceğinin bilinmediğini belirterek, “Bize düşen sadece bu süreci dikkatle takip etmektir.” değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan, önceki gün Kongo Demokratik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Felix Tshisekedi ile yaptığı basın toplantısında Kabil havalimanının Türkiye tarafından işletilmesiyle ilgili soru üzerine temasların sürdüğünü belirterek “Şu an itibarıyla bir geçici kabine açıklandı, bu geçici kabine nereye kadar devam eder onu da bilemeyiz. Bize düşen sadece bu süreci dikkatle takip etmektir. Tüm Afganistan için temennim odur ki hayırlı olsun.”