Doğu Akdeniz'de kritik hafta

Türkiye, Oruç Reis sismik araştırma gemisinin Doğu Akdeniz’deki faaliyetleriyle ilgili NAVTEX’in (denizcilere duyuru) süresinin dolmasına saatler kala yeni bir NAVTEX ilan etti. Buna göre yaklaşık iki haftadır bölgede olan Oruç Reis ve beraberindeki destek gemileri 27 Ağustos’a kadar çalışmalarını sürdürecek. Atina uzatma kararına tepki gösterirken, Yunan kaynaklar “Türkiye’nin gerilimi daha da tırmandırmak istediğini” iddia etti. Yunan medyası “Türkler sinir harbi yapıyor. Sinirlerimizi test ediyor” diye yazdı. “Oruç Reis”in hidrokarbon arama çalışmalarını Türkiye’nin BM’ye bildirdiği kıta sahanlığı sınırları içinde gerçekleştirmesine rağmen, Yunanistan’ın söz konusu alandaki bazı bölgelerin kendi kıta sahanlıklarında olduğunu iddia etmesi gerginliğe neden olmuştu. Bu hafta, Doğu Akdeniz’deki krizin gidişatını etkileyecek önemli gelişmeler yaşanması bekleniyor:

ANLAŞMA YUNAN PARLAMENTOSUNDA: Türkiye’nin yok hükmünde saydığı deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin 6 Ağustos tarihli Yunan-Mısır anlaşması, bugün Yunan parlamentosunda görüşülmeye başlanacak. Oylama ise çarşamba günü yapılacak. Türkiye’nin bu konudaki tepkisi Atina’da merakla bekleniyor. Türkiye, 14 Ağustos’da BM Genel Sekreteri’ne gönderdiği mektupta, Yunan-Mısır anlaşmasının Türkiye’nin kıta sahanlığını ihlal ettiğini belirterek, kabul edilmez olduğunu ve geçersiz saydığını duyurdu. Bunun üzerine Yunanistan da BM Genel Sekreteri’ne mektup göndererek, hem Mısır ile anlaşmanın uluslararası hukuka uygun olduğunu hem de Türkiye’nin Yunanistan’ın egemenlik haklarını çiğnemeye teşebbüs ettiğini ileri sürdü.

BAE İLE TATBİKAT: Bugün ayrıca, Yunanistan ila Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Girit açıkları dahil çeşitli bölgelerde gerçekleştirecekleri ortak hava tatbikatı başlayacak. Tatbikata katılacak BAE Hava Kuvvetleri’ne bağlı 4 adet F-16 Block 60 tipi savaş uçağı yaklaşık 10 gün süreyle Girit Adası’nın Suda Hava Üssü’nde konuşlanacak. BAE savaş uçaklarının sabah saatlerinde Girit’e gelmeleri bekleniyor. Yunan savaş uçakları BAE ile tatbikattan ayrı olarak, Kıbrıs açıklarında Fransa, İtalya ve Rum Kesimi’nin de katıldığı ortak bir tatbikata daha katılacaklar.

KRİTİK ZİYARETLER: Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, yarın önce Atina’yı ardından da Ankara’yı ziyaret edecek. Maas, yaklaşık 4 yıldır askıda olan iki ülke dışişleri heyetleri arasındaki istikşafi görüşmelerin tekrar başlaması için nabız yoklayacak. Türkiye, Almanya’nın arabuluculuğuna sıcak bakıyor. Yunanistan ise her ne kadar diyalog istediğini tekrarlasa da “sadece Ege ve Akdeniz’deki deniz yetki sınırlarını görüşürüz” benzeri ön şartlar koşarak, masaya oturmaya niyetli olmadığının sinyallerini verdi.

AB TOPLANTISI: Cuma günü ise gayriresmi AB Dışişleri Bakanları toplantısı düzenlenecek. Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi, gelecekte gerekli görüldüğünde uygulanmak üzere AB Komisyonu’nun şimdiden Türkiye’ye karşı bir yaptırım listesi hazırlamasında ısrar ediyor. Yunan kaynaklar, AB Komisyonu’ndan söz konusu listeyi sunmasını beklediklerini söylediler.

TÜRK-YUNAN PAZARLIĞINA KIBRIS FORMÜLÜ ARANIYOR

YUNANİSTAN’ın kriz çıkarmaya çalıştığı Oruç Reis sismik araştırma gemisinin görev süresi dün uzatıldı, gözler Almanya’nın arabuluculuğunda Türkiye ile Yunanistan arasında planlanan müzakerelerde. Rum medyası, Ankara-Atina müzakerelerinin 27 Haziran Perşembe günü başlatılmasının planlandığını ve Kıbrıs’ı da sürece dahil edecek bir formül arandığını ileri sürdü.

ÇOKLU KONFERANS

Fileleftheros ve Politis gazetelerinin haberlerine göre Almanya, Ankara ve Atina arasındaki istikşafi (keşif, yoklama) görüşmeler öncesinde yöntem konusunda 3 formül üzerinde zemin yokluyor. Birinci yöntem, Türkiye-Yunanistan görüşmelerinin Kıbrıs’la bağlantılı sorunlar da eklenerek geniş tutulması. Bu formüle, Yunanistan’ın, Kıbrıs Rum yönetiminin AB üyesi olduğunu belirterek karşı çıkması bekleniyor. İkinci formül, Türkiye’nin ‘bölge ülkeleri bir araya gelsin’ çağrısına uygun bir şekilde, Kıbrıs müzakerelerinde de kullanılan Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs Rum yönetimi ve KKTC’nin aynı masada olacağı AB dönem başkanı Almanya’nın yürüteceği 5’li masa. Sonuncu ise, Türkiye ile Rum yönetimi arasında gizli görüşmelerin yürütülmesi.

ALMANYA TÜRKİYE’YE YAPTIRIMA KARŞI

Fileleftheros’un haberine göre, Yunanistan müzakereler esnasında AB’den Türkiye’ye yönelik yaptırım talebinde bulunmayacak, Türkiye’yi sıkıştırabilmek amacıyla Rum yönetimini kullanacak. Rum yönetimi, Türkiye’nin Kıbrıs çevresindeki faaliyetlerine devam etmesi halinde, AB’den yaptırım taleplerinde ısrar edecek. AB’nin Türkiye’ye karşı yaptırım kararı almasına Almanya ve beraberindeki ülkeler şiddetle karşı çıkıyor. (Ömer BİLGE)