Diyalog ve işbirliği arttı! AB Türkiye raporunu açıkladı

AVRUPA Birliği (AB) Komisyonu, daha önce “İlerleme Raporu” olarak bilinen ülke raporlarını açıkladı. Türkiye’nin aday ülke ve göç, terörle mücadele, ekonomi, ticaret, enerji ve ulaştırma gibi başlıca ortak çıkar alanlarında AB’nin önemli ortakları arasında olduğunun teyit edildiği raporda, 2021’de diyalog ve işbirliğinin arttığına dikkat çekildi. Belgede, göçmenlere ev sahipliği yapma konusundaki çabası “muazzam” olarak nitelendirilen Türkiye’yle işbirliğine ve karşılıklı faydaya dayalı ilişki geliştirmenin AB’nin stratejik çıkarına olduğunun altı çizildi.

Türkiye’nin Suriye ve çevre ülkelerden dört milyona yakın mülteciye ev sahipliği yapmadaki “takdire şayan” çabalarını sürdürdüğünü vurgulayan AB Komisyonu, Afganistan’dan gelebilecek yeni bir göç akınına da dikkat çekti. Türkiye’nin iklim değişikliğine karşı mücadele ile ilgili Paris Anlaşması’na taraf olmasının da olumlu unsurlar arasında yer aldığı belgenin genel tonu ise geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi olumsuz. Daha önceki raporlarda yer verilen eleştiri ve tespitlerin büyük bölümü bu belgede de yer alıyor:

HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ: Demokratik kurumların işleyişinde ciddi eksiklikler olduğu, temel hak ve özgürlükler ile hukukun üstünlüğü alanlarında gerilemenin sürdüğü tespiti yinelendi. Güçler ayrılığı, kontrol ve denge mekanizması, olağanüstü hâl bitmesine rağmen kısıtlayıcı önlemlerin devrede olması sorunlu alanlar olarak gösterildi. Anayasal çerçevenin Avrupa standartlarına yükseltilmesi gereği üzerinde duruldu.

TERÖRLE MÜCADELE: Terör örgütü PKK’nın AB’nin listesinde yer aldığının, bu örgütün eylemlerinin AB tarafından kınandığının, hükümetin bu örgütle mücadele etme konusunda meşru hakka sahip olduğunun altı çizildi. Terörle mücadele önlemlerinin orantılı olması gerektiği vurgulandı. Raporda FETÖ yerine Gülen hareketi vurgusu kullanılmaya devam edildi.

YARGI: Yeni insan hakları eylem planının bazı olumlu unsurlar içerdiği ancak bunun yargının bağımsızlığı konusundaki ana eksikleri giderme odaklı olmadığının altı çizildi.

ULUSLARARASI STANDARTLAR: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bazı kararlarının uygulamaması ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme temelinde Türkiye’nin uluslararası standartlara bağlılığı sorgulandı.

DIŞ POLİTİKA: Türkiye’nin iddialı bir dış politika yürüttüğü ve AB’nin öncelikleriyle ters düştüğü vurgulandı. AB ve Türk dış politikasının uyum oranı yüzde 14 olarak tespit edildi.

KIBRIS: İlgili paragraflar Güney Kıbrıs Rum yönetiminin tezlerini destekler biçimde şekillendirildi. Maraş konusundaki son gelişmeler önceki yıllara oranla daha geniş ve olumsuz yer buldu.

EKONOMİ: Türk ekonomisinin gelişmiş olduğu ancak işleyişine ilişkin bazı sorunların giderilmesi konusunda adım atılmadığı kaydedildi. Ekonominin 2020’nin üçüncü çeyreğinde salgın öncesi seviyeyi yakaladığına dikkat çekildi.

DIŞİŞLERİ’NDEN ‘ÇİFTE STANDART’ TEPKİSİ

DIŞİŞLERİ Bakanlığı, AB ile olumlu bir siyasi gündem oluşturmaya çalışıldığı ve üst düzey diyaloğun canlandığı bir dö-nemde yayımlanan raporda çifte standartlı bir yaklaşım sergilendiğini belirterek tepki gösterdi.

‘MESNETSİZ VE HAKSIZ’

Bazı iddia ve eleştirilerin mesnetsiz ve haksız, tespitlerin orantısız olarak nitelendirildiği açıklamada, “AB’nin yalnız kendi çıkarlarına hizmet eden alanlarda bizimle günlük al-ver ilişkisi yürütmek istemesi kabul edilemez” denildi. Açık-lamada, AB’nin Türkiye’yi günlük al-ver ilişkisi yapılacak bir ortak olarak değil müzakere eden bir aday ülke olarak gör-mesi ve ahde vefa ilkesi doğrultusunda bunun gereklerini yerine getirmesinin herkesin yararına olacağının altı çizildi. Belgede, “Türkiye, AB’ye üyelik yönündeki stratejik tercihini en güçlü şekilde sürdürmektedir” ifadelerine yer verildi.

AB’DEN POLONYA’YA REST

AVRUPA Birliği, son beş yıldır özellikle yargı alanında yaptığı değişikliklerle Brüksel’in tepkisine neden olan, son olarak da Birlik yasalarının üstünlüğünü sorgulayan bir yargı kararının alındığı Polonya’ya rest çekti. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada, Avrupa yasal düzenine yönelik sınamanın söz konu-su olduğunu belirterek, “Ortak değerlerimizin riske sokulmasını kabul edemeyiz, etmeyeceğiz” dedi.

Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ise AB’yi şantaj yapmakla suçlarken, “Tehdit dilini reddediyorum” dedi. AB Komisyonu, Polonya’ya karşı devreye sokmak üzere Anayasa Mahkemesi kararını AB Adalet Divanı’na götürme, bu ülke-ye yönelik mali yardımları şarta bağlama ve AB kararlarında oy kullanma hakkını askıya almayı da içeren mekanizmayı devreye sokma seçeneklerini değerlendiriyor.