Hüseyin ALKAN / LEFKOŞA
Oluşturulma Tarihi: Nisan 21, 2003 02:09
Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis'in Güney Kıbrıs ziyareti sırasında 'Enosis'i başardık' demesi Ada'da büyük yankı yarattı. Önceki gün Yunistan Başbakanı'yla görüşen KKTC'deki sol muhalefet, Simitis'in gafını 'dil sürçmesi' olarak yorumladı ve üzerinde durulmaması gerektiğini savundu.
Kostas Simitis, Güney Kıbrıs'a gelişi sırasında kendisini karşılayan coşkulu kalabalıktan cesaret alarak 'Enosis'i (Kıbrıs'ın Yunanistan'la birleşmesi) başardık' dedi. Ancak Yunan Başbakanı hatasını anlayarak sözlerini 'AB üyeliğini başardık' diye düzeltti. Kuzey Kıbrıs'ta yayınlanan Halkın Sesi Gazetesi, Simitis'in bu sözlerini 'Sonunda itiraf ettiler' başlığıyla duyurdu.
SÖYLEMİŞ OLAMAZ
Ana muhalefetteki Toplumcu Kurtuluş Partisi'nin Başkanı Hüseyin Angolemli, Yunanistan Başbakanı'nın 'Enosis' gafını Hürriyet'e yorumlarken, 'Rumlar ve Yunanlılar geçmişte Enosis için, biz de taksim için mücadele verdik. Belki geçmişte içinde kalan bir şey Simitis'in diline yansıdı diye düşünülebilir. Ama bana göre dil sürçmesi ve üzerinde fazla durmaya gerek yok' dedi.
Angolemli şunları söyledi:
'Bizim asıl üzerinde durmamız gereken çözümdür. Eğer çözüme ulaşamazsak işte o zaman bizi büyük tehlikeler bekliyor. Simitis bizimle yaptığı görüşmede Kıbrıslı Türklere Rumlarla eşit gözle baktıklarını, Kofi Annan planı temelinde iki bölgeli iki toplumlu bir federasyon olarak Kıbrıs'ın AB'ye girmesini istediklerini söyledi.'
Cumhuriyetçi Türk Partisi Başkanı Mehmet Ali Talat ise 'Simitis'in böyle bir hata yapabileceğine' inanmadığını söyledi. Talat Hürriyet'e şöyle konuştu:
'Ben Sayın Simitis'in özellikle Avrupa Birliği değerleri ile Yunanistan'ın bütünleşmesinde büyük rolü bulunan bir siyasi kişilik olarak böyle bir hata yapabileceğine inanmak istemiyorum. Çok büyük olasılıkla Kıbrıs'ın Avrupa Birliği ile bütünleşmesini kastetti. Enosis Yunanca birleşme ve bütünleşme anlamına geliyor. Ancak yine de sağlıklı bir yorum yapılabilmesi için sözlerinin incelenmesi gerekir.'
Mehmet Ali Talat, önceki gün parti liderleriyle yapılan toplantıda Simitis'in 'Kıbrıslı Türkleri azınlık değildir. Rumlarla siyasal açıdan eşittirler' dediğini de anımsattı.
Enosis nedir
Enosis, Yunancada birleşme, birlik anlamında bir sözcük. Ancak Kıbrıs sorununda Enosis, Ada'nın Yunanistan'la birleşmesi anlamında kullanılıyor.
Enosis, Büyük Yunanistan'ı hedefleyen ‘‘Megali İdea’’ çerçevesinde 1791'de gündeme geldi. 18 Ekim 1828'de de İngiltere, Rusya ve Fransa'ya nota veren Yunanistan, resmen ilk kez Enosis fikrini ortaya attı ve Ada'nın kendisine bağlanmasını istedi. Kıbrıs'ta özellikle Kilise'nin desteklediği Enosis hareketi, yıllar boyunca gündemde kaldı. Yunan Cuntası 15 Temmuz 1974'te Enosis'i gerçekleştirmek için Başpiskopos Makarios'a karşı darbe yaptı.
Bush'un Haçlı Seferi gafı gibi
Bazı sözcükler, sözlükteki kelime anlamından öte tarihsel ve kültürel açıdan farklı anlamlar taşıyabiliyor. Enonis de böyle bir sözcük. Yunanca'da ‘‘birleşme’’ anlamına gelen masum bir sözcük gibi algılansa da, Kıbrıslı Türkler açısından, Ada'nın Yunanistan'a ilhakını içeren büyük proje anlamına geliyor.
Benzer çağrışımı yapan bir başka sözcük de ‘‘Haçlı Seferi’’. İngilizce ‘‘crusade’’ sözcüğü doğrudan tarihteki ‘‘Haçlı Seferleri’’ni anlatıyor. Avrupa ve İslam tarihinde bu kelime doğrudan tarihe gönderme yapıyor. Amerikalılar ise ‘‘seferberlik’’ anlamında kullanıyor. ABD Başkanı George W.Bush, 11 Eylül terör eylemlerinden sonra ‘‘Teröre karşı seferberlik (crusade) başlatıyoruz’’ dediğinde, tarihsel algı nedeniyle İslam dünyasında büyük gürültü kopmuştu.