İnternet kullanan herkes bu haberi okumalı! Ölmeden önce mutlaka...

Siz öldükten sonra sosyal medya hesaplarınıza, bilgisayar, telefon, tablet gibi dijital cihazlarınızdaki dosyalara, fotoğraflara ve internet üzerindeki varlığınıza ne olacağını hiç düşündünüz mü? Uzmanlar bu konuyu geç kalmadan gündeminize almanız gerektiğini söylüyor.

ABD'de tüketici elektroniği konusunda yaptığı radyo yayınları ve kaleme aldığı kitaplarla tanınan Kim Komando, geçtiğimiz günlerde Fox News'de yayımlanan yazısında bu konuda önemli uyarılarda bulundu.

Ölüm sonrası dijital güvenliğin de en az hayattaykenki kadar önemli olduğunu vurgulayan Komando, yapılması gerekenler konusundaki ipuçlarını da bir bir sıraladı...

1- DİJİTAL VEKİL TAYİN EDİN

Dijital cihazlarınızdaki belgelerin ve sosyal medya hesaplarınız siz öldükten sonra ortada kalsın istemezsiniz değil mi? Bu durumda yapmanız gereken kendinize bir dijital vekil tayin etmek. Bu kişi yakın çevrenizden güvendiğiniz biri ya da avukatınız olabilir.

2- YAPILACAKLAR LİSTESİ OLUŞTURUN

Yapılacaklar listesi bütün hesaplarınızın, şifrelerinizin ve internet varlıklarınızın bir arada bulunduğu, onlara nasıl erişilebileceğine dair yönergeler içeren kapsamlı bir dosya şeklinde olmalı. Tüm hesaplarınızı bir arada görmek için internet tarayıcınızın ve telefonunuzun kayıtlı şifreler özelliklerini kullanabilirsiniz. Bu listeye internet bankacılığı, alışveriş siteleri, hızlı ödeme uygulamaları gibi başlıkları da ekleyebilirsiniz.

Listenizin formatı tamamen size kalmış. Linkleri, kullanıcı bilgilerini ve geride bırakmak istediğiniz her şeyi bir Excel dosyasında sayfalar halinde toparlayabilirsiniz. Eğer böyle yaparsanız dosyaya bir şifre koruması eklemeyi ve bu şifreyi dijital vekilinizle paylaşmayı unutmayın. Daha güvenli bir seçenek de sürekli güncellenen bir şifre yönetim uygulaması ya da programı kullanmaktır.

Dilerseniz daha geleneksel yollar da tercih edebilirsiniz. Örneğin bir şifre defteri tutmak hem sizin için hem de vekiliniz için işleri kolaylaştırabilir. Bazı kırtasiye mağazalarında bu iş için özel üretilmiş defterler bulunuyor. Defterdeki ipucu alanları şifrelerini sık sık unutanların da işini kolaylaştırdığından her koşulda böyle bir defter edinmek faydalı olabilir.

3- FACEBOOK AYARLARINIZI GÖZDEN GEÇİRİN

Facebook öldüğünüzde hesabınızı kontrol edebilen bir "Hesap Varisi" belirlemenize izin veriyor. Bu kişi siz öldükten sonra, profilinizde kimlerin bir şey paylaşabileceğine ve gönderileri görebileceğine karar vermek, gönderileri silmek ve etiketleri kaldırmak dahil anma gönderilerini yönetmek, hesabının kaldırılmasını talep etmek, yeni arkadaşlık isteklerini yanıtlamak, profil resminizi ve kapak fotoğrafınızı güncellemek gibi yetkilere sahip oluyor.

Bunun için yapmanız gerekenler,

• Facebook'a bilgisayardan giriyorsanız Ayarlar ve Gizlilik sekmesinden Ayarlar'ı seçin. Ardından Anıtlaştırma Ayarları'na tıklayın.
• Mobil cihaz uygulamasında ise sağ alt köşedeki üç çizgili Menü butonuna basıp aşağı inerek Ayarlar ve Gizlilik başlığını bulun. Buna tıkladıktan sonra Ayarlar'ı seçin. Kişisel Bilgiler ve Hesap Bilgileri'ne oradan da Hesap Sahipliği ve Kontrolü sekmesine geçin. Burada Anıtlaştırma Ayarları başlığını göreceksiniz.

Bu noktada varisiniz olarak belirlediğiniz kişiyi listeden seçerek Facebook'a bildirebilirsiniz. (Facebook varislere bildirim yapıyor ama sizin önceden uyarmanızda fayda var.)

Varisinizi seçtikten sonra yeniden Anıtlaştırma Ayarları'na dönüp varis olarak belirlediğiniz kişinin akışınızda paylaştığınız fotoğraf, video, profil bilgisi gibi içeriklerin bir kopyasını indirip indiremeyeceğine karar verin.

Bu ayarı yaptıktan sonra senede bir kez Facebook, size varisinizin kim olduğunu hatırlatan bildirimler yollayacak. Eğer varisinizin kim olduğunu unutmayacağınızdan eminseniz veya bu kişiyi gelecekte değiştirmeyi düşünmüyorsanız bu bildirimleri kapatabilirsiniz.

Öldükten sonra hesabınızın doğrudan kapatılmasını istiyorsanız yine Anıtlaştırma Ayarları'na girip sayfanın altına inin. Kapat butonunun hemen üzerinde bulunan "Vefat ettikten sonra hesabının silinmesini talep et" linkine tıklayıp bu ayarı yapın.

4- TWITTER'I DA UNUTMAYIN

Burada Facebook'taki gibi kapsamlı anıtlaştırma ve varis özellikleri yok ama Twitter da ölmüş bir kişinin hesabını uygulamadan kaldırıyor. Ancak bunu isteyen herkes yaptıramıyor. Twitter ölmüş kişinin adına hareket etmek için yetkilendirilmiş birinin ya da birinci dereceden bir aile üyesinin talebi olmadan hesabı kapatmıyor.

Ölmüş birinin Twitter hesabını kapattırmak için Twitter Kullanıcı Yardımı sayfasındaki formu doldurmak gerekiyor. Twitter, formu dolduran kişiye yapılması gerekenleri bildiren bir yönerge e-postası gönderiyor ve talebi yapanın fotoğraflı kimliğini yanı sıra merhumun ölüm belgelerini istiyor.

Bu süreç biraz uzun ve zahmetli. Bu nedenle öldükten sonra Twitter hesabınızın kapatılmasını istiyorsanız bu işi de dijital vekilinize emanet etmenizde fayda var. Yapılacaklar listesine bu maddeyi de ekleyebilirsiniz.

5- PEKİ YA INSTAGRAM?

Facebook şirketinin bir markası olan Instagram'da da Facebook'la benzer kurallar geçerli: Ölen kişinin hesabının kaldırılması ya da anıtlaştırılması mümkün.

Ancak Instagram hesabı anıtlaştırmak için ölen kişinin öldüğüne dair gazete ilanı ya da haber kupürü gibi bir kanıt görmek istiyor.

Eğer ölmüş birinin hesabını Instagram'dan kaldırmak istiyorsanız, Instagram Kullanıcı Yardımı sayfasından Vefat Eden Bir Kişinin Hesabını Instagram'dan Kaldırma Talebi formunu bulup doldurmanız gerekiyor. Hesabı anıtlaştırdığınız zaman ise geriye dönük herhangi bir değişiklik yapılamayacağını bilmelisiniz. Buna beğeniler, takipçiler, etiketler, paylaşımlar ve yorumlar da dahil.

6- GOOGLE HESABINIZI TEMİZLEYİN

Arama, izleme ve konum geçmişinizde size özel kalmasını istediğiniz şeyler olabilir. Neyse ki Google kullanıcılarına sunduğu otomatik silme özelliği sayesinde, özel kalması istenen şeylerin ölümden sonra da özel kalabilmesini garanti ediyor.

Haziran 2020'de devreye giren bu özellikle, Google her 18 ayda bir hesap kayıtlarını kendiliğinden silmeye başladı. Ancak dilerseniz birkaç basit adımla bu aralığı kısaltabilirsiniz.

Bunun için,

• Google Etkinlik Kontrolleri sayfasına girip Google kullanıcı bilgilerinizle giriş yapın.
• Web ve Uygulama Etkinliği başlığının altında "Otomatik Sil" ayarını bulun.
• Ardından 3 ay, 18 ay ya da 36 ay seçenekleri arasından silinme sıklığını belirleyin.

Not: Eğer Web ve Uygulama Etkinliği ayarınız kapalı konumdaysa "Silinecek etkinliğiniz yok. Otomatik silme seçeneği belirlemek için Web ve Uygulama Etkinliği'ni açın" mesajıyla karşılaşacaksınız. Silindi mi silinmedi mi sorunuyla uğraşmak yerine bu ayarı kapalı tutup hiç kayıt oluşmamasını seçmek de elinizde.

7- TELEFONUNUZU KİLİTLEYİN

Birçok kişi öldükten sonra telefonunun başkasının eline geçmesini istemiyor. Eğer siz bu konuda "Saklayacak neyim var ki?" diyenlerseniz, telefonunuzun açılış şifresini de dijital yapılacaklar listesine ekleyin. Yok telefonu kıymetlilerdenseniz o zaman aşağıdaki maddeleri uygulayın.

Eğer iPhone kullanıcısıysanız Verileri Sil özelliğini devreye alın. Bu özellik devrede olduğunda telefon şifreniz 10 kez üst üste yanlış girildiği takdirde telefondaki tüm veriler silinir.

Bunun için Ayarlar uygulamasına girip Face ID ve Parola (ya da Touch ID ve Parola) sekmesini bulun. Telefonunuzun parolasını girin. Açılan menünün en altında Verileri Sil seçeneğini göreceksiniz. Bu ayarı açmak için butonu sağa kaydırmanız yeterli.

Ancak burada ufak bir uyarı yapmamız gerek: Eğer evde küçük çocuklarınız varsa ve telefonunuzla oynamayı seviyorlarsa bu özelliği etkinleştirmeden önce telefonun yedeğini almanızda, ilerleyen dönemde de yedekleme işlemini sık sık yinelemenizde fayda var. Aksi takdirde ufaklık telefonu açmaya çalışırken şifreyi 10 kez yanlış girip, istemeden de olsa her şeyin kaybolmasına neden olabilir.

Android kullanıcılarının verilerini koruması için ise ekstra uygulamalara başvurması gerekiyor çünkü Android işletim sisteminde verileri silme özelliği varsayılanlar arasında yer almıyor.

8- FOTOĞRAFLARINIZI PAYLAŞIN YA DA İNDİRİN

Geride kalan sevdiklerinizin WhatsApp yazışmalarınızı ya da arama geçmişinizi görmesini istemiyor olabilirsiniz. Ancak konu fotoğraflara gelince iş değişiyor, birçok insan hayattayken çektiği fotoğrafları sevdiklerine hatıra olarak bırakmak istiyor.

Bunu yapmanın birkaç yolu var:

• Eğer sadece belli fotoğrafları bırakmak istiyorsanız onları ayrı bir klasörde toplayıp uygun gördüğünüz bir buluta yükleyin. Ardından söz konusu klasörü fotoğrafları paylaşmak istediğiniz kişilerin erişimine açın.
• Fotoğrafları bilgisayarınıza indirmek de bir çözüm. Bilgisayara indirdiğiniz fotoğrafları bir harici diske yükleyerek sevdiklerinize bırakabilirsiniz. Tabii bilgisayarı bırakmak da bir çözüm. Her iki seçenekte de cihazların şifrelerini listeye eklemeyi unutmayın.

Fox News'de yayımlanan "Before you die, decide who gets access to your online accounts and digital files" başlıklı yazıdan derlenmiştir.