Çin’den Rusya’yı ‘gözeten’ plan

Çin Halk Cumhuriyeti, geçen perşembe akşamı BM Genel Kurulu’nda Rusya’yı kınayan ve Ukrayna’dan koşulsuz şartsız çekmesini talep eden tasarının kabulü sonrasında harekete geçti. Dün sabah Çin Dışişleri Bakanlığı resmi internet sitesinde yayınlanan metinde dört gün öncesine kadar beklenen “Çin’in barış planı” ifadesi yerine “Çin’in, Ukrayna krizinin siyasi çözüme kavuşturulması görüşleri” başlığını taşıması dikkat çekti. Çin’in 12 madde içeren siyasi çözüm önerisinde Ukrayna’da olup bitenlere “savaş” ifadesine yer vermeden “ihtilaf” kelimesinin kullanılması ve Rusya’nın Ukrayna’dan çekilmesi şartına yer verilmemesi dikkat çekti.

İŞTE O 12 MADDE

Pekin’in başta Rusya ile Ukrayna olmak üzere dünyanın görüşüne sunduğu 12 maddelik eylem planı kısaca şöyle:

1. Dünyada tüm ülkelerin egemenlik ve toprak bütünlüklerine saygı duyulmalı.
2. Soğuk Savaş dönemini anımsatan düşünce ve hareket tarzına dönülmemeli.
3. İlan edilecek ateşkesle tüm çatışmalar sona ermeli. Taraflar kışkırtılmamalı.
4. Barış müzakereleri Ukrayna ile Rusya arasında yeniden başlatılmalı.
5. Oluşan insani krize bir an önce çözüm bulunmalı.
6. İhtilaf bölgesinde sivil halkla esirlerin hakları sağlanmalı.
7. Nükleer santral türünden kritik altyapıların güvenliği sağlanmalı.
8. İhtilafa bağlı olarak stratejik riskler bertaraf edilmeli. Nükleer silahlar katiyetle devreye girmemeli.
9. Bölgeden tahıl ihracı sağlanmalı.
10. Tek taraflı ilan edilerek uygulanan yaptırım politikalarından vazgeçilmeli.
11. Sanayi ve lojistiğin istikrarlı çalışması sağlanmalı.
12. İhtilafın yarattığı yıkım ortadan kaldırılmalı.

Metinde ayrıca ayrıca “İlgili taraflar sunduğumuz yol haritasını benimsemeleri durumunda Çin Halk Cumhuriyeti bu maddelerin hayata geçirilmesi için devreye girmeye hazırdır” satırı da yer aldı.

PLANA PUTİN RÖTUŞU MU

Pekin yönetiminin dünyaya açıkladığı 12 maddelik planın Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin 22 Şubat’ta Moskova’ya gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Rusya lideri Putin tarafından revize edildiği ileri sürüldü. Ukrayna basını, Çin planı taslağında 13. madde olarak Rusya’nın tüm kuvvetlerini Ukrayna topraklarından geri çekmesi gerektiği maddesi bulunduğunı ileri sürerek, “Wang Yi, Münih Güvenlik Konferansı’nda Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ile temasında plan hakkında ipuçları verirken, Rusya’nın çekilmesini isteyeceklerini iletmiş. Ancak Çin’in açıklamasında bu madde yer almadı. Bu maddenin Vladimir Putin’in, Wang Yi ile görüştüğü sırada metinden çıkarttığı üzerinde duruluyor” dendi.

Moskova, Çin’in barış planına “Çinli dostlarımızın ihtilafın barışçıl çözümü konusundaki çabalarına büyük değer veriyoruz” yorumuyla teşekkür ederken, olası bir barış için “değişen bölgesel gerçeklerin” dikkate alınmasını istedi. Eylül 2022’de Ukrayna’nın Herson, Zaporojye, Donetsk ve Luganks bölgelerini ilhak eden Moskova, barış müzakeleri için bu bölgelerin Rusya’ya bırakılmasını şart koşuyor.     (Nerdun HACIOĞLU)

CNN: PEKİN BÖYLE YARDIM SAĞLIYOR

Rusya, Ukrayna’daki işgalinin ardından Batı tarafından benzeri görülmemiş siyasi ve ekonomik yaptırımların hedefi oldu. Amerikan CNN’in hazırladığı habere göre küresel dışlanmaya maruz kalan Moskova’ya yardım eli güney komşusu Çin’den uzandı. Dünyanın en büyük emtia alıcısı ve finansal güç merkezlerinden biri olan Çin, 2022 yılında marttan aralık ayına kadar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 45 artışla Rusya’dan 50,6 milyar dolar değerinde ham petrol satın aldı. Kömür ithalatı yüzde 54 artışla 10 milyar dolara, LNG dahil doğal gaz alımı da yüzde 155 artışla 9.6 milyar dolara ulaştı. Çin gümrük rakamlarına göre, Çin ile Rusya arasındaki ticaret hacmi 2022’de yüzde 30 artışla 190 milyar dolara yükselerek yeni bir rekor kırdı. Rusya, otomobil ve elektronik ithalatında Batı’nın ikamesini de Çin’de buldu. Ayrıca Rusya Maliye Bakanlığı, tasarruflarının büyük bir kısmı uluslararası yaptırımlar nedeniyle dondurulduktan sonra yuan rezervlerinin payını yüzde 60’a çıkardı.

MOLDOVA’DA SULAR ISINIYOR

Ukrayna savaşı ikinci yılına girerken ikinci cephe Moldova endişesi de ortaya çıktı. Ukrayna’yı saldırgan taraf ilan etmeye çalışan Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ordusunun önümüzdeki günlerde Moldova toprakları içinde yer alan ayrılıkçı Rus oluşumu Trans-Dinester bölgesini ele geçirmek için saldırı hazırladığını iddia etti. Moldova yönetimi Rusya’nın bu iddiasını yalanlarken asıl Rusya’nın Moldova’daki Rusya yanlısı unsurları kullanarak ülkede darbe girişimi peşinde olduğunu dile getirdi. Moldova ile Ukrayna arasındaki sınır bölgesinde yer alan Trans-Dinester bölgesinde 1991 yılında Avrupa’dan geri çekilen 20 bin civarında ağır silah mühimmatı depolarda bulunuyor.

ZELENSKİ: BU YIL KAZANACAĞIZ

Savaşın yıldönümünde sosyal medyadan paylaştığı mesajda Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, “2023 bizim zafer yılımız olacak” dedi. Zelenski, “Dayandık. Yıkılmadık. Ve bu yıl zafer kazanmak için her şeyi yapacağız” diye konuştu. Zelenski Pekin’in barış planının, Rus birliklerinin Ukrayna’dan geri çekilmesin içermemesiyle ilgili olarak ise “Çin’in yaptığının bir barış önerisi olduğunu düşünmüyorum. Bunu yalnızca topraklarında savaşın sürdüğü bir devletin yapabileceğine inanıyorum” yorumunda bulundu.

KARŞI SALDIRI HAZIRLIĞI

Zelenski, yine de planın “Çin’in Ukrayna’nın sunduğu barış planına katılma ihtimalinin önemli bir işareti olduğunu” belirtti.  Ukrayna lideri, ayrıca Çin lideri Şi Cinping ile bir görüşme yapma planı olduğunu kaydetti.

Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov orduya hitaben yaptığı konuşmada, “Bir yıl önce bizim için ciddi silahlara erişmek zordu. Bugün medeni ülkeler sizin Avrupa’nın kalkanı olduğunuzu görüyor. Bir karşı saldırı olacak. Ona çok sıkı hazırlanıyoruz” dedi.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI: ÇABALARIMIZ SÜRECEK

Dışişleri Bakanlığı’nın, Ukrayna savaşının birinci yıldönümünde yayınladığı açıklamada “Tüm girişimlerimize rağmen, Ukrayna’da bundan tam bir yıl önce bugün başlayan savaş halen devam ediyor” denildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Maalesef bu savaşın ağır maliyeti, sadece iki ülkede değil tüm dünyada olumsuz şekilde hissediliyor. Savaşın, müzakereler yoluyla adil ve kalıcı bir şekilde bir an önce sona erdirilmesi gerektiğini her platformda vurguluyoruz. İstanbul Tahıl Anlaşması dahil benzer girişimlerle çözüme yönelik çabalara destek oluyoruz. Baştan beri reddettiğimiz bu savaşın, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tesis edecek şekilde sona ermesi için her türlü destek ve çabayı sürdürmeye devam edeceğiz.”

�

ALMANYA CUMHURBAŞKANI: PUTİN ŞİMDİDEN KAYBETTİ

 lmanya Cumhurbaşkanı Frank- Walter Steinmeier, savaşın birinci yıldönümünde düzenlenen etkinlikte, “Avrupa’ya savaş geri döndü” dedi. “Rusya, şunu çok iyi bilmeli. Bu canice savaşın kazananı olamaz. Putin tüm imkânları kullanarak savaşı kazanmak istiyor. diyen Steinmeier, Putin’in şimdiden kaybettiğini de söyledi. Çin’in büyük bir güç olarak barışın sağlanması için devreye girmesinin şüpheli olduğuna işaret eden Steinmeier, “Çin yalnız Moskova ile değil aynı zamanda Kiev ile de konuşmalı. Ve barıştan yana olan Birleşmiş Milletler üyesi ülkelerin çoğunun yanında yer almalı” uyarısında da bulundu. (Ahmet KÜLAHÇI / BERLİN)